TPHCM hiện có 15 khu công nghiệp (KCN) và 3 khu chế xuất (KCX) tập trung, với tổng diện tích 3.238ha đã đi vào hoạt động, trong đó 11 KCN lớn được Thủ tướng Chính phủ thành lập với tổng diện tích 2.806ha, một số KCN nằm ngoài danh mục các KCN tập trung, được Thủ tướng Chính phủ cấp phép với diện tích 345,3ha; một số KCN chưa có quyết định thành lập, diện tích 641ha.
Riêng 3 KCN Tân Bình, Bình Chiểu và Phong Phú không nằm trong danh sách các KCN tập trung theo Quyết định 123/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
Trong khi UBND TPHCM đang đau đầu với bài toán điều chỉnh các KCN và KCX theo hướng chuyên môn hóa cao thì sự phát triển tự phát của loại hình cụm công nghiệp nhỏ càng làm cho tình hình phức tạp hơn.
| Điều chỉnh các KCX, KCN theo hướng nào? TP.HCM đang triển khai điều chỉnh quy hoạch các KCN, cụm CN. Theo đó, các KCN tập trung sẽ giảm diện tích từ 6.000 ha xuống còn 5.770ha, diện tích còn lại dành để xây dựng các khu đô thị mới, các công trình phụ trợ như khu dân cư, công trình công cộng...đi liền với KCN. Chẳng hạn, KCN Hiệp Phước sẽ giảm diện tích để dành 1.500 ha xây dựng khu đô thị; KCN Phú Mỹ đất dành cho công nghiệp từ 150 giảm xuống 100 ha, 50 ha còn lại chuyển sang chức năng khu dân cư.... Đối với các KCN nằm ngoài danh mục KCN tập trung mức độ điều chỉnh còn lớn hơn. Đặc biệt, đối với 11 cụm công nghiệp nhỏ không có điều kiện phát triển, TP.HCM đang tính đến giải pháp “xóa sổ” (chuyển mục đích sử dụng). |
Theo khảo sát của Viện Quy hoạch thì đến nay các cụm CN của TP đã lên đến con số 52, trong đó diện tích nhỏ nhất của cụm công nghiệp chỉ đạt 1,7ha và lớn nhất là gần 100ha.
Càng đáng lo hơn, trong số 52 cụm CN nhỏ thì có đến 33 cụm nằm xen cài trong các khu dân cư, gây ô nhiễm môi trường trầm trọng.
Ở TPHCM đến thời điểm này số KCN, KCX đã vượt qua con số 70, tức gần gấp 2 lần so với con số dự kiến của 15 năm tới.
Hàng nghìn ha đất chuyên dụng bị bỏ hoang
Theo Ban quản lý Các khu chế xuất và khu công nghiệp (Hepza), cho đến nay tổng diện tích đất trong các KCN -KCX- cụm CN đưa vào sử dụng mới đạt khoảng 2.000ha, chỉ chiếm hơn 30% diện tích đất được quy hoạch.
Về mức độ đầu tư kết cấu hạ tầng kỹ thuật, hiện chỉ có một số KCX như Tân Thuận, Linh Trung 1 và 2; KCN Bình Chiểu, Tân Thới Hiệp, Tân Tạo có mức độ hoàn thành gần 100%, các KCN Lê Minh Xuân, Vĩnh Lộc, Tân Bình, Hiệp Phước tỉ lệ hoàn thành mới đạt từ 60 đến 80% so với quy hoạch đã được duyệt.
Các KCN còn lại chưa có hệ thống hạ tầng hoàn chỉnh, thậm chí có khu chỉ đạt chưa đến 30% so với quy hoạch được duyệt. Xét về hiệu quả sử dụng đất, các KCX đạt cao nhất là 63,3%, các KCN mới chỉ đạt 46,5%. Như vậy, hiệu quả sử dụng đất bình quân chỉ đạt 50% diện tích đã đầu tư hạ tầng được thuê sử dụng.
Trong khi TPHCM đang loay hoay với bài toán thiếu hụt quỹ đất tái bố trí các hộ dân bị giải tỏa, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiến độ thực hiện các dự án xây dựng hạ tầng thì hàng nghìn ha đất chuyên dụng bị bỏ hoang không khai thác, đã gây lãng phí hàng tỷ đồng.
Mặt khác, việc quy hoạch phát triển ồ ạt các KCN trong khi chưa tính đến quy hoạch phát triển đồng bộ hệ thống đường giao thông, khu dân cư phụ trợ, nhà lưu trú cho công nhân... đã làm phát sinh hàng loạt các vấn đề xã hội như ùn tắc giao thông, không có chỗ ở cho công nhân…
