Trong số những xe đã qua sử dụng được nhập khẩu về gần đây, có hai chiếc xe cao cấp nhãn hiệu Roll-Royce Phantom có xuất xứ từ Anh và được nhập về cửa khẩu cảng biển TPHCM.
Cả hai xe cùng có dung tích xi lanh 6.749cc, trong đó một xe sản xuất năm 2005 và một xe sản xuất năm 2006.
Trao đổi với Tiền phong, ông Nguyễn Anh Tuấn - Phó trưởng phòng Trị giá tính thuế (Cục Hải quan TPHCM) cho biết: Đây là loại xe lần đầu được nhập về Việt Nam nên không có giá tham chiếu tương đương.
Phương pháp để xác định giá loại xe này (kể cả các loại xe lần đầu nhập khẩu nói chung) là căn cứ giá chào bán cho xe mới trên internet, trừ đi một tỷ lệ phần trăm nhất định.
Cụ thể, trong trường hợp này, Hải quan TPHCM đã tính giá chịu thuế đối với chiếc xe sản xuất năm 2006 là 216.000 USD. Tổng thuế (gồm thuế tuyệt đối, thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế giá trị gia tăng) của chiếc xe này là 183.712 USD.
Như vậy, chiếc xe này có giá sau thuế là 399.712 USD. Với phương pháp tính tương tự, giá tính thuế chiếc xe sản xuất năm 2005 là 169.412 USD và có giá sau thuế là 363.412 USD.
Trong khi đó, giá chào bán trên internet đối với loại xe tương tự nhưng chưa qua sử dụng là 333.350 USD. Nếu cộng với 70% thuế nhập khẩu và cộng các khoản thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng thì chiếc xe mới sẽ có giá trên 900.000 USD, đắt hơn rất nhiều so với xe cũ nhập khẩu.
Giải thích về vấn đề này, ông Nguyễn Anh Tuấn cho rằng, không thể đồng nhất giá rao bán trên internet với giá bán. Vì rằng, trong quá trình giao dịch, hai bên mua và bán còn thương thảo nên giá bán thực tế sẽ giảm đáng kể so với giá rao bán.
Mặt khác, việc xác định giá trị và tính thuế đều phải tuân thủ các quy định của Nhà nước. Cụ thể, việc xác định giá những xe không có trong dữ liệu giá của cơ quan hải quan (loại xe lần đầu nhập khẩu) được căn cứ vào giá chào bán trên internet của xe mới, sau đó trừ đi 20% các chi phí như đàm phán, các khoản thuế nội địa tại nước sản xuất và tiếp tục trừ đi 10% với xe cũ sản xuất trước đó một năm và 20% với xe cũ sản xuất trước hai năm...
Hải quan lúng túng
Theo ông Nguyễn Quốc Toản, Phó Trưởng phòng Trị giá tính thuế (Cục Hải quan TPHCM), dữ liệu hàng giống hệt, tương tự trong hệ thống thông tin GTT-22 có quá nhiều mức giá chênh lệch, thậm chí 200% đến 300%.
| “Việc tính thuế tuyệt đối đang bộc lộ những bất hợp lý” - một cán bộ của Phòng Trị giá tính thuế (Cục Hải quan TPHCM) khẳng định. Cán bộ này phân tích: Ví dụ, loại xe chở không quá 5 người, có dung tích từ 5.000 cc trở xuống, đã qua sử dụng, có mức thuế giá trị tuyệt đối khi nhập khẩu là 26.500 USD. Thuế này được “cào bằng”, không phân biệt xe có giá trị thấp hay có giá trị cao. Do vậy, mức thuế này sẽ là rất cao đối với xe có giá trị thấp; ngược lại sẽ là rất thấp so với xe giá trị cao như trường hợp kể trên, và như vậy sẽ là không công bằng đối với các nhà nhập khẩu cũng như người tiêu dùng. |
Nếu sử dụng quy tắc chọn mức giá thấp hơn để xác định trị giá theo phương pháp hàng giống hệt và tương tự thì sẽ dẫn đến kết quả như sau: Khi bác bỏ trị giá khai báo, chọn mức giá hàng giống hệt, tương tự để ấn định giá thì mức giá áp dụng thường thấp hơn mức giá đã bị cơ quan hải quan bác bỏ trị giá khai báo vì sự chênh lệch giá như vừa nêu trên.
Đây là một bất cập lớn nhất mà ngành hải quan đang gặp phải và khiến cho các cán bộ thừa hành không khỏi lúng túng.
Trong khi đó, thông tin dữ liệu có sẵn của cơ quan hải quan thì từ 4 năm nay, mới chỉ có vài ba danh mục dữ liệu có sẵn (xe ôtô và xe gắn máy) do Tổng cục Hải quan ban hành nhưng đã nhanh chóng bị lạc hậu mà không có sự điều chỉnh, bổ sung kịp thời; hoặc các địa phương (được phép làm thủ tục nhập khẩu ô tô) tự kìm giá nhau bằng cách chấp nhận giá thấp hơn nơi khác.
Vì vậy, đối với mặt hàng nhập khẩu mới xuất hiện lần đầu tại Việt Nam, hoặc hàng nhập khẩu là xe ô tô dưới 16 chỗ, đã sử dụng thì các địa phương gặp phải lúng túng khi xác định giá tính thuế.
“Khi xác định trị giá tính thuế chỉ trông cậy duy nhất vào văn bản hướng dẫn của Tổng cục Hải quan (lấy giá Internet khấu trừ tỷ lệ...). Nếu không dựa vào văn bản này, hải quan các địa phương không biết dựa vào đâu để xác định giá” - Ông Toản nói.
Tuy nhiên, cũng theo ông Toản, lúc đó cơ quan hải quan lại quên đi trách nhiệm của mình là xem xét các điều kiện khi doanh nghiệp khai báo theo trị giá giao dịch.
