 |
| Tiêu dùng hàng cao cấp đang tăng nhanh. |
Xét tổng quát, tiêu dùng của dân cư trong thời gian qua có một số đặc điểm đáng chú ý:
Một, tỷ lệ tiêu dùng so với GDP của Việt Nam thuộc loại cao so với các nước trong khu vực (Việt Nam trên 70%, Singapore là 55,9%, Malaysia là 58,2%, Thái Lan là 67,7%...).
Hai, tiêu dùng đã tăng với tốc độ khá, vượt xa so với tốc độ tăng dân số (bình quân năm trong giai đoạn 2001-2005, dân số tăng 1,4%, tiêu dùng - tính theo giá so sánh, tăng 7,7%). Chứng tỏ tiêu dùng bình quân đầu người và mức sống của dân cư tăng đã khá hơn nhiều.
Ba, tốc độ tăng tiêu dùng của dân cư còn cao hơn cả tốc độ tăng trưởng kinh tế (bình quân 5 năm qua là 7,7% so với 7,5%), càng chứng tỏ Việt Nam là một thị trường tiềm năng - dân số lớn và còn tăng mỗi năm trên 1 triệu người.
Bốn, trong tổng tiêu dùng toàn xã hội, tỷ trọng tiêu dùng của dân cư khá cao và tăng lên, còn tỷ trọng tiêu dùng của Nhà nước chỉ ở dưới 9% và đang có xu hướng giảm rõ rệt.
Năm, đại bộ phận tiêu dùng từ thu nhập của hộ gia đình được thực hiện thông qua thị trường làm cho tỷ lệ giữa tổng mức bán lẻ và doanh thu dịch vụ tiêu dùng so với tiêu dùng của hộ gia đình đã tăng từ 75,1% (năm 2000) lên trên 80% (năm 2005). Điều đó chứng tỏ tính "hàng hoá" của nền kinh tế ngày một tăng.
Sáu, cơ cấu sử dụng sản phẩm theo ngành tiêu dùng của hộ gia đình cũng chuyển biến theo một hướng khác trước.
Xu hướng mới của tiêu dùng cũng được thể hiện ở nhiều mặt.
Trước hết, theo ngành kinh tế và loại sản phẩm, thì tiêu dùng các sản phẩm từ nhóm ngành nông, lâm nghiệp- thuỷ sản, chiếm tỷ trọng nhỏ và giảm (hiện nay là 19,1%), từ nhóm ngành công nghiệp- xây dựng chiếm tỷ trọng cao và tăng lên (hiện nay là 53,6%), từ nhóm ngành dịch vụ tuy hiện nay còn nhỏ (27,3%), nhưng sẽ tăng nhanh hơn trong thời gian tới.
Ngay cả trong dịp Tết, nếu trước kia "ăn tết" thì nay là "chơi Tết". Ngay chơi Tết bây giờ cũng khác trước, không chỉ là về quê, thăm thú bạn bè, người thân, mà là du lịch, không chỉ trong nước mà là du lịch nước ngoài. Nếu Tết là dịp "chơi" của nhiều người, thì cũng là dịp "làm ăn" của nhiều người khác.
Về chủng loại mặt hàng, những mặt hàng mà những năm trước đây chưa phải là thiết yếu hoặc mặt hàng cao cấp, thì nay đang gia tăng mạnh, như điện thoại di động, máy vi tính, điều hoà nhiệt độ, tủ lạnh, máy giặt, bình tắm nước nóng, xe máy đối với nông thôn, và ôtô đối với thành thị.
Việt Nam đã chuyển từ cường quốc xe đạp sang cường quốc xe máy, manh nha chuyển sang... cường quốc ôtô. Chỗ đỗ xe sẽ ngày một nóng hơn cùng với đường sá, vỉa hè.
Một xu hướng khác là lựa chọn đơn vị bán hàng. Đại bộ phận người tiêu dùng, nhất là những người có thu nhập thấp, thì mua ở chợ quê, hay mua của người bán hàng rong, bán ở vỉa hè; nhưng một bộ phận không nhỏ, nhất là những người có thu nhập cao, chuyển sang mua ở siêu thị, mua "hàng hiệu". Cùng với sự tăng trưởng kinh tế và hội nhập ngày một sâu rộng hơn, sự cải thiện quan hệ cung - cầu, sự gia tăng của thu nhập và sức mua của dân cư, hàng chính phẩm, chính hãng, hàng sạch,… sẽ lên ngôi.
Với ý nghĩa đó, siêu thị, trung tâm thương mại dịch vụ của các doanh nghiệp trong nước và nước ngoài sẽ xuất hiện nhiều hơn. Nông thôn sẽ xuất hiện nhiều chợ hơn, chợ sẽ được tăng phiên, sẽ được kiên cố hoá; còn ở thành thị sẽ xuất hiện nhiều siêu thị và trung tâm thương mại hơn.
Về giá cả hàng hoá và dịch vụ có 2 yếu tố tác động. Thuế suất thuế nhập khẩu giảm, hàng ngoại sẽ tràn vào. Nhu cầu của dân cư tăng lên làm cho giá cả tiếp tục tăng cao. Tuy nhiên, đối với một bộ phận dân cư có thu nhập cao, đối với lớp trẻ mà bố mẹ giàu có một cách dễ dàng, thì giá cả không quan trọng, chủ yếu là hàng hiệu, dù có đắt vẫn chấp nhận - còn hàng nhái, hàng giả dù giá có rẻ cũng không chấp nhận.
Như vậy, tuy hàng nhái, hàng giả vẫn còn hoành hành và ngày một tinh vi nhưng bắt đầu vào thời kỳ lùi.
Theo Sài gòn Tiếp thị
