 |
| Giáo sư Lan Trần Giễn Ảnh: Phạm Yên |
Ấn tượng đầu tiên khi gặp GS Lan Trần Giễn chính là tác phong nhanh nhẹn và nụ cười “rất Việt Nam”. Chính nụ cười đó đã hút hồn tôi và đồng nghiệp khi gặp GS tại một khách sạn nhỏ nằm trên đường Nguyễn Thái Học giữa tiết trời se lạnh đầu đông.
Thông tin chúng tôi biết được về GS Lan Trần Giễn là một Việt kiều hết mình với Tổ quốc. Tên thật là Nguyễn Thị Xuân Lan, sinh ra ở huyện Hoằng Hóa, Thanh Hóa nhưng theo gia đình vào Sài Gòn sống thuở còn nhỏ.
Sau khi thi đậu Tú tài II (tốt nghiệp trung học phổ thông) tại trường Gia Long, Xuân Lan được nhận học bổng sang Mỹ học đại học ngành điều dưỡng y tá.
Trong một lần tình cờ về Việt Nam, thấy cuộc sống của người dân ở nhiều miền quê Việt Nam còn nghèo, Xuân Lan nung nấu ý chí sẽ thành lập các dự án, xin ngân quỹ từ Chính phủ Canada để góp phần làm thay đổi đời sống cho người dân nghèo Việt Nam. Trong lần về nước này, GS Lan Trần Giễn dành cho PV Tiền phong cuộc trò chuyện.
Sau nhiều năm làm việc ở nước ngoài, đến lần về nước này, GS thấy Việt Nam có gì thay đổi?
Tôi về nước lần đầu tiên vào năm 1991. Lúc đó, Việt Nam bắt đầu bước vào công cuộc đổi mới nên còn gặp nhiều khó khăn. Lần về nước này, tôi thấy Việt Nam có quá nhiều thay đổi. Nhiều nơi tôi đặt chân đến và đi qua đều mang trên mình một diện mạo mới.
Nếu như năm 1991, con đường vắt qua trường Đại học Lao động Xã hội là một con đường nhỏ, bụi mù, xung quanh toàn ruộng thì nay nơi đó đã trở thành một con đường rất đẹp với những tòa nhà chung cư cao tầng hiện đại.
Tôi đi du học khi đất nước ta còn gặp rất nhiều khó khăn. Gia đình tôi cũng nghèo lắm. Nếu không có học bổng chắc tôi cũng không đi du học được. May mắn đã đến khi tôi tham dự một kỳ thi tiếng Anh và đạt điểm để đi học tại Mỹ.
Sau khi học xong đại học, tôi xin phép qua Pháp để thăm gia đình vì cả nhà tôi đã chuyển qua Pháp. Tại Paris, tôi lập gia đình với GS Trần Trọng Giễn - người chuyên nghiên cứu về vật lý nguyên tử. Chồng tôi cũng học đại học tại Mỹ.
Thưa GS, dự án đầu tiên GS làm cho Việt Nam là gì?
Tôi bắt tay vào viết các dự án với những yêu cầu hết sức khắt khe từ phía Chính phủ Canada. Cuối cùng, qua ba vòng xét duyệt gắt gao, tôi cũng xin được tiền để triển khai dự án về “Đào tạo nhân viên chăm sóc sức khoẻ ban đầu nơi thôn làng”, triển khai trong thời 5 năm (1997-2002).
Tôi chọn trường Cao đẳng Y tế I Hải Dương là đối tác thực hiện. Kết quả, dự án đã hoàn thành mỹ mãn mục tiêu đề ra. Năm 2004, dự án đã được chọn vào vòng chung kết và đạt giải thưởng Bill McWhiney về phát triển quốc tế (Bill McWhiney Award of Excellence in International Development).
Tôi cũng là người đã giúp trường Cao đẳng Lao động xã hội Hà Nội đào tạo thạc sỹ, tiến sỹ để họ có khả năng đào tạo các cán bộ làm công tác xã hội (CTXH), góp phần đưa trường Cao đẳng Lao động xã hội Hà Nội trở thành Đại học Lao động-Xã hội như hiện nay.
Sau đó, GS thực hiện thêm bao nhiêu dự án nữa?
Những dự án đã và đang được triển khai đó là: Dự án “Xóa đói giảm nghèo thông qua tăng cường sức khoẻ và công tác xã hội”, được triển khai trong thời gian 5 năm (2002-2007). Cho đến thời điểm này, dự án đạt được kết quả hết sức mỹ mãn.
Nhờ dự án mà hiện nay tại Việt Nam đã có một chương trình đào tạo cử nhân về CTXH. Sau khi xây dựng chương trình đào tạo cử nhân về ngành CTXH, tôi tiếp tục xây dựng chương trình để phía Chính phủ Canada đồng ý cho Việt Nam gửi cán bộ sang học thạc sỹ. Đến nay, tôi đã giúp 12 người ở Việt Nam đi học thạc sỹ về chuyên ngành CTXH (9 học tại Canada và 3 người học tại Philippines).
Hiện, những người này đã hoàn thành và đã về nước tham gia giảng dạy chuyên ngành CTXH tại Việt Nam. Hiện nay, tại Việt Nam, nhu cầu về những người làm CTXH ngày một lớn. Vì thế, 11 trường đại học trong cả nước đã quyết định mở thêm chuyên ngành này. Đáng tiếc là vẫn chưa có đủ thầy để tham gia giảng dạy.
Nghe nói GS còn thực hiện thêm một dự án về y tế?
Đúng vậy, đó là dự án “Tăng cường dịch vụ y tế cho các cộng đồng nghèo nông thôn” giai đoạn 2005-2010, thực hiện tại hai tỉnh Thanh Hóa và Sóc Trăng.
Vì dự án này đang triển khai nên chưa có kết quả cụ thể nhưng theo báo cáo, kết quả đạt được rất khả quan. Đồng thời, thông qua việc trao đổi với người dân và lãnh đạo hai tỉnh Thanh Hóa và Sóc Trăng, tôi đã xây dựng thêm dự án nghiên cứu về “Nguyên nhân và tác hại của sự kỳ thị người nhiễm HIV tại Việt Nam”.
Tôi đã làm việc ở nước ngoài suốt 30 năm về ngành điều dưỡng. Đây là lĩnh vực mà ngành y tế Việt Nam đang còn rất nhiều khó khăn. Chính tôi là người đã giúp Hội điều dưỡng Canada hợp tác với Hội điều dưỡng Việt Nam và xây dựng Hội điều dưỡng Việt Nam trong suốt thời gian qua.
Mới đây, tôi cũng có về dự Đại hội của Hội điều dưỡng Việt Nam. Và đã hứa sẽ giúp đỡ đến năm 2012. Hằng năm, Chính phủ Canada cung cấp tài chính, nhân lực và kiến thức với mục đích là nâng cao chất lượng hoạt động điều dưỡng tại Việt Nam.
| Một số dự án GS Lan Trần Giễn thực hiện tại Việt Nam với tổng trị giá 9 triệu USD 1. Đào tạo nhân viên chăm sóc sức khoẻ ban đầu nơi thôn bản (1997-2002); Xóa đói giảm nghèo thông qua tăng cường sức khoẻ và công tác xã hội (2002-2007). 2. Dự án song phương “Tăng cường dịch vụ y tế cho các cộng đồng nghèo nông thôn” (2005-2010); trị giá 6 triệu đô la Canada; đối tượng là hai tỉnh Thanh Hóa và Sóc Trăng. 3. Dự án khảo cứu khoa học “Nguyên nhân và tác hại của sự kỳ thị người nhiễm HIV tại Việt Nam” với ngân quỹ đài thọ bởi Cơ quan khảo cứu khoa học quốc tế; đối tác là trường Đại học Y dược TP Hồ Chí Minh. |
Phong Cầm
thực hiện
