 |
| Theo quy định, người dân chỉ được bán ngoại tệ cho các điểm thu đổi của ngân hàng - Ảnh: T.T.D. |
Với nhiều người dân, việc mua/bán ngoại tệ ở các tiệm vàng là bình thường nhưng nay họ có thể gặp rủi ro do cơ quan chức năng đang chấn chỉnh hoạt động này.
Bán cho ngân hàng rẻ hơn
Các công ty kiều hối cho biết hầu hết người nhận kiều hối muốn nhận ngoại tệ thay vì đổi ra VND.
Ông Trần Xuân Huy, tổng giám đốc Ngân hàng (NH) Sài Gòn Thương Tín (Sacombank), cho biết dù đã áp dụng nhiều biện pháp khuyến khích người nhận kiều hối bán lại hoặc gửi tiết kiệm ngoại tệ nhưng NH chỉ mua được 10% trên tổng số 850 triệu USD kiều hối chuyển qua Sacombank trong năm 2009.
Cũng rất ít người nhận kiều hối gửi tiết kiệm tại NH. Khi có nhu cầu mua bán, hầu hết họ tìm đến các tiệm vàng. Ông Huy ước tính nếu chỉ một nửa doanh số kiều hối trên quay trở lại thì NH sẽ có thêm ngoại tệ để bán hoặc cho doanh nghiệp vay.
Mới đây, NH Sài Gòn (SCB) có chương trình tặng tờ 2 USD “may mắn” nếu người nhận kiều hối bán lại mỗi 200 USD, hoặc tặng thêm lãi suất nếu gửi lại kiều hối đã nhận, nhưng số người gửi lại không nhiều.
| Tạm thu ngoại tệ nếu bán cho tiệm vàng Theo NH Nhà nước TP.HCM, trong quá trình kiểm tra nếu phát hiện tiệm vàng không có giấy phép bán USD cho người dân thì sẽ tịch thu số USD đang giao dịch. Trường hợp người dân bán ngoại tệ cho các tiệm vàng này thì sẽ bị tạm thu, sau đó buộc bán lại cho các NH. Quy định này không mới nhưng nay sẽ thực hiện nghiêm nhằm đưa thị trường ngoại tệ tự do vào khuôn khổ. |
Người dân ít bán ngoại tệ cho NH vì giá mua USD của NH thấp hơn giá mua của các tiệm vàng cả ngàn đồng/USD. Cũng có thời điểm lượng USD người dân bán cho NH tăng mạnh nhưng chỉ diễn ra khi giá USD tại thị trường tự do thấp hơn giá mua của NH.
Phải bán đúng nơi quy định
Ông Nguyễn Hoàng Minh - phó giám đốc NH Nhà nước TP.HCM - cho biết theo quy định đã có từ nhiều năm qua là người dân có quyền được sở hữu ngoại tệ nhưng chỉ được bán ngoại tệ tại những nơi quy định như chi nhánh hoặc các phòng giao dịch của NH, hoặc các quầy thu đổi được NH Nhà nước cấp phép.
Ngoài các chi nhánh và phòng giao dịch NH, trên địa bàn TP.HCM hiện có 83 đại lý thu đổi ngoại tệ mà người dân có thể đến đổi. Các đại lý thu đổi ngoại tệ chủ yếu đặt tại khách sạn 3 sao trở lên, siêu thị, văn phòng bán vé hàng không nước ngoài, sân bay, các trung tâm thương mại... NH không bán ngoại tệ cho người dân với mục đích cất giữ, thanh toán, mà chỉ bán cho những người có nhu cầu đi nước ngoài như học tập, chữa bệnh, du lịch...
Theo NH Nhà nước, hầu hết các tiệm vàng đều không được cấp phép hoạt động mua bán ngoại tệ. Vì thế những trường hợp giao dịch với các điểm mua bán ngoại tệ không có giấy phép sẽ bị xử lý.
Trong những ngày đầu năm 2010 cơ quan chức năng tại TP.HCM phát hiện chín trường hợp vi phạm, đã lập biên bản và ra quyết định xử phạt tám đơn vị vi phạm với số tiền phạt 57,5 triệu đồng/đơn vị.
Ông Minh cho biết nơi này tiếp tục kiểm tra tình hình mua bán ngoại tệ tại thị trường tự do nhưng sẽ bảo đảm tính bảo mật, bất ngờ. Thay vì thành lập đoàn kiểm tra liên ngành (phối hợp với cơ quan công an, quản lý thị trường) thì năm nay NH Nhà nước và các cơ quan chức năng trên sẽ lập kế hoạch thanh tra riêng, tùy theo chức năng của từng đơn vị.
NH Nhà nước sẽ kiểm tra những điểm thu đổi ngoại tệ được cấp phép, công an kiểm tra những đơn vị không được cấp phép và cơ quan quản lý thị trường kiểm tra những đơn vị vi phạm niêm yết giá cả hàng hóa dịch vụ bằng ngoại tệ. Việc thanh tra riêng rẽ nhằm tăng tính bất ngờ, tránh trường hợp các đơn vị kinh doanh có thể biết trước thông tin nên đã “dọn dẹp hiện trường”.
Thực tế sau một thời gian thanh tra, kiểm tra, hoạt động thu đổi ngoại tệ tại thị trường tự do đã bị thu hẹp. Nhiều trường hợp vẫn hoạt động nhưng khá thận trọng, hầu hết chỉ giao dịch với khách quen.
Khó mua ngoại tệ khi đi nước ngoài
Có một thực tế là trong các đợt thanh tra, kiểm tra, tình hình mua bán ngoại tệ tại thị trường chợ đen chỉ lắng xuống, sau đó trở lại như cũ. Lý do chủ yếu là giá mua của NH luôn thấp hơn nên người dân chỉ muốn bán cho các tiệm vàng. Mặt khác, người dân có nhu cầu hợp pháp về ngoại tệ khi đi nước ngoài nhưng mua từ NH cũng rất khó khăn, phần lớn phải mua tại các tiệm vàng.
Ông Nguyễn Hoàng Minh cũng thừa nhận hạn chế của việc mua bán USD tại NH hiện nay là giá cả thấp hơn tại thị trường tự do. Về các trường hợp có nhu cầu hợp pháp nhưng lại khó mua ngoại tệ từ NH, ông Minh cho biết theo chỉ đạo mới đây, các NH thương mại phải đáp ứng nhu cầu ngoại tệ của cá nhân đi du học, chữa bệnh...
Trong thời gian tới, song song với các biện pháp kiểm tra, xử phạt hành chính, NH Nhà nước sẽ tăng cường tuyên truyền để người dân ý thức hơn trong việc mua bán USD. Hiện các NH cơ bản đáp ứng được nhu cầu ngoại tệ để chữa bệnh, du học của cá nhân, còn các nhu cầu khác tùy theo cân đối của từng NH.
Theo A.Hồng
Tuổi Trẻ
