> Ngân hàng 2013: Ít xáo trộn, nhiều đổi thay
> Đại gia thủy sản Phương Nam hồi sinh
 |
| Ông Trí (bìa phải) với các chủ nợ của Sohafood sáng 9/11/2013. ảnh: SÁU NGHỆ. |
Bản tính hồn nhiên mộc mạc, ông giải thích, một người sau khi bị chó dại cắn hay sét đánh mà không chết, có khả năng kỳ lạ và trở thành nhà ngoại cảm, “còn tôi bị chủ nợ chửi nhiều nên có kinh nghiệm gỡ nợ”. Bị chủ nợ chửi, có lẽ không ai bằng ông. Đỉnh điểm giữa năm 2012, chủ nợ tiền cá tra của Cty Cổ phần Thuỷ sản Bình An (Bianfishco) cho hàng chục người treo băng rôn ngang cổng biệt thự vợ chồng ông và cầm loa điện chửi một tháng tròn.
Nhưng không than vãn nửa lời, có lẽ cũng chỉ có mình ông. Nếu vợ ông, bà Phạm Thị Diệu Hiền, đem hết tài sản rất lớn của gia đình thế chấp ngân hàng để vay tiền làm thương hiệu cá tra cứ như không, thì ông thay vợ xoay trở nợ nần, hào phóng không kém. Trong những ngày khó khăn thắt ngặt, phải bán nhiều tài sản để lo trả nợ, ông vẫn rộng rãi, chân thành. Có nhà báo viết không chính xác, gây mệt mỏi cho ông, gặp nhau ông vẫn vui vẻ, nói không dám giận vì lỗi do vợ ông.
Nhẫn nhịn và ra sức tìm cách gỡ nợ. Mấy tháng giữa năm 2012, ông làm 98 văn bản với nhiều tên gọi nhưng có thể gọi chung là “phương án tái cơ cấu nợ”. Bây giờ nhìn lại, chẳng cái nào có giá trị. Nhưng lúc đó, giới truyền thông vớ được là hào hứng đăng tải, còn lãnh đạo địa phương đôi lúc kêu, sao không gửi. Vẽ ra liên tục, thay đổi xoành xoạch bởi một lẽ giản đơn, ông cũng không hiểu được thực chất Bianfishco. Nghỉ việc ở cơ quan khác, về quản lý Bianfishco khi vợ bệnh nặng phải ra nước ngoài chữa, mỗi ngày ông hiểu thêm một ít. Có người trách ông công bố nợ của Bianfishco mỗi lúc một khác, là do thỉnh thoảng xuất hiện thêm chủ nợ.
Nếu tài chính minh bạch, rõ ràng được nợ nần thì đã không rơi vào khủng hoảng nợ. Sau một năm Biafishco được Ngân hàng Thương mại Cổ phần Sài Gòn-Hà Nội (SHB) quản lý, đến đại hội thường niên năm 2013, ngày 18/6/2013, vẫn còn nhiều khoản đầu tư lẫn nợ nần trước kia chưa sáng tỏ.
| Kinh nghiệm bản thân tôi cũng thấy, lúc doanh nghiệp có khó khăn cần giúp đỡ thì rất khó gặp quan chức chính quyền với ban ngành đoàn thể, người ta né tránh hết. Khác với lúc doanh nghiệp ăn nên làm ra, khách khứa tối ngày, cơ quan đoàn thể đến xin tiền dài dài Ông Trí không e dè như nhà ngoại cảm |
Cũng như Cty Cổ phần Chế biến Thực phẩm Phương Nam ở Sóc Trăng có cái kho được nhiều ngân hàng cho vay 780 tỷ đồng, nhưng thực tế hàng hoá chỉ hơn 40 tỷ. Vì cái kho ấy mà 20 quan chức lớn bé của nhiều ngân hàng bị tạm giam. Cty Cổ phần Chế biến Thực phẩm Sông Hậu (Sohafood) nhiều năm báo cáo lãi và đầu năm 2013 chỉ lỗ 7 tỷ đồng, nhưng bà Trần Ngọc Sương (Ba Sương) về, phát hiện lỗ hơn 70 tỷ, nợ 55 tỷ tiền cá của dân.
Có thể hình dung, sổ sách kế toán của các doanh nghiệp khủng hoảng nợ rất phức tạp. Hầu hết quản trị kiểu gia đình, phát triển ở thời điểm “kinh doanh gì cũng có lãi” kể cả bất động sản lẫn ngân hàng vốn đòi hỏi tính chuyên nghiệp cao, lại không có cơ chế kiểm soát nội bộ, nên nảy nở tràn lan tư duy tài tử với đủ kiểu trục lợi ngắn hạn. Vì thế, bà Ba Sương về lãnh đạo Sohafood từ ngày 1/8/2013, đã nổi giận. Bà “không chịu được” những dấu vết mập mờ, nợ nần xiên xỏ trong sổ sách kế toán.
Ông Trí chịu đựng được chửi bới, chịu đựng được thực tế “không giống ai” của từng doanh nghiệp. Như nhà ngoại cảm giao tiếp được với cả cõi trời lẫn cõi âm, không nổi nóng với mớ bùng nhùng nợ nần trần thế mà chỉ lo kết nối các thành phần ngỡ không thể để hy vọng, nên ông có sức hấp dẫn trong tình thế bế tắc.
Buổi sáng các chủ nợ đang giận dữ quây bà Ba Sương, ông Trí và vài người xuất hiện, nói bạn bè ở TP Hồ Chí Minh muốn xem Sohafood để mua cổ phần, mà thế này chắc phải bỏ chạy. Tức thì các chủ nợ bớt giận, lắng nghe ông.
Cũng bởi vậy, Bianfishco được SHB gánh vác. Cty Phương Nam được bảy ngân hàng chịu ngồi với nhau hai chục cuộc họp để đi đến thoả thuận. Còn Sohafood, người gây ra nợ trở lại lo trả nợ. Ông còn tham gia tái cơ cấu nợ một số doanh nghiệp thuỷ sản khác ở Vĩnh Long, Tiền Giang, Đồng Tháp. Cái ông mua, cái người khác mua.
 |
| Bà Ba Sương mời ông Trí về giúp Sohafood trả nợ. |
Cũng một buổi tối, ở nhà ông Trí, bà Ba Sương tâm sự, phải chi bà chỉ dành nửa tâm huyết cho việc chung còn nửa lo cho bản thân. Bà cay đắng nhận ra, trở về gỡ nợ ở một doanh nghiệp cổ phần mà không có tài sản nên bất lực, tấm chân thành bị chủ nợ rẻ rúng. Nếu, chao ôi, nếu lúc trẻ bà được tự do kinh doanh mà không quên mình cho Nông trường Sông Hậu, thì với tài năng của bà đâu đến nỗi về già không có cái nhà mà ở?
Trước ngày đại hội cổ đông bất thường Sohafood, ông Trí khuyên bà Ba Sương cho vị giám đốc cũ gây nên nợ, trở về lo trả nợ. Suy nghĩ hồi lâu, bà thuận. Còn ông Trí nhận làm cố vấn cho bà và người phát ngôn của Sohafood.
Sáng hôm sau vào đại hội, ngày 11/11/2013, có chủ nợ cá tra đòi bà Ba Sương rời chức vụ Chủ tịch HĐQT Sohafood. Bà rất buồn, nhưng khi bầu bổ sung được ông Trí vào HĐQT thì bà tươi cười đứng lên từ chức, nói đã có người đủ khả năng lo trả nợ cho dân thì bà rút lui. Ông Trí trở thành Chủ tịch HĐQT Sohafood như thế, mà ông bảo, làm chơi hoá thật và được việc thật.
Bữa ông Trí nói ông như nhà ngoại cảm, có lãnh đạo Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam cùng vài chủ doanh nghiệp, đều thừa nhận hầu hết doanh nghiệp nước ta lâm nợ nần, do lắm lúc hoạt động không theo quy luật nào cả. Nhiều doanh nghiệp như thế làm nên từng ngành kinh tế và cả nền kinh tế “đặc thù”.
Việc làm của ông Trí đã giúp người khác có cái nhìn sâu vào “đặc thù” để tự điều chỉnh cho thích hợp, còn sau nữa tuỳ… trời. Chỉ thế thôi, như mọi nhà ngoại cảm chân chính không có phép thần thông biến hoá. Ông thành thật, tham gia tái cấu trúc nợ doanh nghiệp do tình thế bắt buộc. Ban đầu vợ để lại, sau thiên hạ nhờ, không học hành về tài chính hay ngân hàng nên bí quyết của ông là không biết đến sách vở, giáo điều.
Buổi tối cuối năm sôi nổi. Có người nói, khả năng ngoại cảm ở một người, thường không kéo dài. Ông Trí vui vẻ, cũng mong không phải kéo dài vai trò làm nhà ngoại cảm tái cấu trúc nợ cho doanh nghiệp.
