Theo báo cáo mới đây của Bộ Thương mại Mỹ, tăng trưởng GDP của Mỹ giảm từ 2,6% trong quý II xuống 1,6% trong quý III. Trong quý I, kinh tế Mỹ tăng trưởng nóng với mức 5.6% tỉ lệ tăng cả năm.
Các nhà phân tích tài chính đã bị chia rẽ bởi 2 luồng ý kiến xem liệu báo cáo này phản ánh một nền kinh tế cân bằng với sự hồi phục hay bắt đầu bước vào một thời kỳ khủng hoảng kéo dài. Cuộc tranh cãi này đưa đến những dự báo khác nhau về chi tiêu của người dân sẽ ra sao dưới tác động của thị trường nhà đất.
Nền kinh tế đi xuống rõ rệt trong năm qua là hậu quả của một loạt các tác động từ giá năng lượng tăng vọt, nâng mức lãi suất và các hoạt động xây dựng và mua bán nhà lún sâu vào khó khăn.
Giá dầu và lãi suất vay cầm cố với lãi suất cố định kỳ hạn 30 năm lên đến đỉnh vào tháng 7, và giá dầu trung bình dao động quanh mức 3 USD/gallon nhiều tuần lễ trong mùa hè. Số lượng nhà được xây dựng chiếm 17,4% trong tỉ lệ tăng hàng năm trong quý III, mức rơi thấp nhất trong bốn quý giảm liên tiếp, bản báo cáo trên cho biết.
“Sự sụt giảm của thị trường nhà đất đã giáng đòn nguy hiểm vào kinh tế Mỹ trong quý III, nhưng chưa đủ sức để hạ gục nền kinh tế”, Stuart G. Hoffman, kinh tế gia trưởng của tập đoàn tài chính PNC đánh giá.
Những nhà quan sát lạc quan lưu ý rằng những áp lực làm suy giảm đã được làm nhẹ đi. Cục Dự trữ Liên bang đã giữ lãi suất ngắn hạn ổn định từ tháng Sáu, và tỉ lệ thế chấp đã được giảm xuống từ tháng Bảy. Giá dầu và các loại năng lượng khác đã tụt giảm mạnh từ giữa tháng Tám, cho phép người dân có thể chi tiêu cho những thứ khác nhiều hơn.
So với quý II, chi tiêu của người dân và đầu tư của các doanh nghiệp ra các lĩnh vực ngoài thị trường nhà đất trong quý III đều tăng nhanh hơn, và tỉ lệ thất nghiệp duy trì ở mức thấp, khuyến khích nhiều nhà phân tích dự đoán rằng nền kinh tế sẽ phục hồi nhanh chóng trong những tháng tới.
“Sự suy giảm hiện tại sẽ chỉ là nhất thời”, James W. Paulsen, phụ trách chiến lược đầu tư của Well Capital Management tuyên bố. “Ngoại trừ nhà đất và công nghiệp xe hơi, tốc độ tăng trưởng kinh tế sẽ phục hồi mạnh và thực tế là đang tăng tốc.”
Những nhà quan sát khác lại bi quan hơn, dự đoán sự tụt giảm của thị trường nhà đất sẽ lún sâu hơn nữa và tiếp tục trong năm tới. Điều đó sẽ làm tăng tỉ lệ thất nghiệp và thúc đẩy người tiêu dùng chi tiêu dè dặt, giữ tốc độ tăng trưởng kinh tế ì ạch trong năm 2007.
“Việc điều tiết trong lĩnh vực nhà đất vẫn mất rất nhiều thời gian để có tác dụng và tác dụng thực sự đến tiêu dùng sẽ chưa thể thấy ngay trong năm tới”, Paul Ashworth, kinh tế gia cao cấp người Mỹ của Capital Economics Ltd., tuyên bố.
Các dự báo trái ngược nhau giải thích tại sao Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) lại duy trì lãi suất ngắn hạn không thay đổi hôm thứ Tư. Các nhà ra chính sách của Ngân hàng Trung ương nói chung thường nghiêng về những viễn cảnh lạc quan trừ khi thấy có khả năng nền kinh tế có thể yếu hơn mức dự đoán.
Bản báo cáo của Bộ Thương mại cũng ủng hộ dự báo của FED rằng tốc độ tăng trưởng kinh tế thấp sẽ dần làm giảm lạm phát. Giá tiêu dùng, ngoại trừ thực phẩm và năng lượng, tăng 2.3% mức tăng cả năm trong quý III, theo chỉ số giá của Bộ Thương mại. Tỉ lệ này cao hơn nhiều con số của các nhà làm chính sách của Ngân hàng Trung ương đưa ra, nhưng thấp hơn mức 2.7% trong quý II.
Nhằm hỗ trợ cho chiến dịch tranh cử, Tổng thống Bush và Đảng Cộng hòa nhấn vào những tin kinh tế tốt, chẳng hạn như tỉ lệ thất nghiệp thấp 4.6%, thu nhập tăng và giá dầu giảm.
Trong khi Bộ trưởng Tài chính Mỹ, ông Henry M. Paulson, trong một cuộc phỏng vấn mới đây tuyên bố rằng kinh tế Mỹ đang hoàn toàn mạnh khoẻ, tạo thêm việc làm mới và tiền lương tăng thì các nghị sĩ đảng Dân chủ lại cho rằng báo cáo của Bộ Thương mại phản ánh một nền kinh tế được điều hành yếu kém.
Đảng Dân chủ lại cho rằng số liệu của Bộ Thương mại phản ánh một nền kinh tế đang suy yếu. Hạ nghị sĩ đảng Dân chủ Carolyn B. Maloney, thành viên của Ủy ban kinh tế hỗn hợp của Quốc hội cho rằng chính sách của chính phủ không coi trọng việc tạo thêm việc làm cho người Mỹ và tình hình thực tế cũng như những con số thống kê hiện đang thể hiện ngược lại với những tuyên bố lạc quan của Tổng thống Mỹ.
Khi mà chỉ còn chưa đầy tuần nữa là đến kỳ bầu cử giữa nhiệm kỳ của quốc hội Mỹ, có vẻ như bản báo cáo đã được cả hai phe Dân chủ và Cộng hòa tận dụng tối đa như vũ khi tranh cử. Đảng Dân chủ thì xoáy vào tốc độ tăng trưởng đang suy giảm trong khi đảng Cộng hòa lại nêu bật những dầu hiệu của sức mạnh kinh tế.
Theo Kim Anh
Thời báo Kinh tế/Economist
