Sau phần thảo luận của các đại biểu Quốc hội (ĐBQH) về dự thảo Nghị quyết về xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng (TCTD) và dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật các TCTD, cuối giờ sáng 7/6, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Lê Minh Hưng đã phát biểu giải trình, làm rõ thêm một số vấn đề liên quan. Với 20 phút đăng đàn, lời đầu, Thống đốc khẳng định các ý kiến của đại biểu QH rất xác đáng, chia sẻ với ngành về xử lý nợ xấu.
Theo Thống đốc Lê Minh Hưng, thời gian qua, theo chỉ đạo của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã tổng kết việc thực hiện những nguyên nhân, đề án đã trình Chính phủ và Bộ Chính trị xem xét. NHNN xin báo cáo thêm về số liệu nợ xấu. “Tính đến 9/2012 ước tính thận trọng chiếm 17% tổng dư nợ và cho vay nền kinh tế. Đến 31/12/2016 tính tổng nợ xấu của ngành với tất cả các khoản là 10,08%”, Thống đốc nói.
Về nguyên nhân gây ra nợ xấu, Thống đốc Lê Minh Hưng cho biết, về khách quan thời gian qua sự bất ổn chính trị, kinh tế thế giới tác động rất mạnh và gây rủi ro rất lớn đến sản xuất kinh doanh trong nước. Trong khi đó, kinh tế trong nước cũng còn khó khăn, chất lượng tăng trưởng chưa cao, nợ công tăng nhanh.
Một yếu tố khá quan trọng khác là thị trường BĐS có thời gian dài trầm lắng. Trong khi đó, doanh nghiệp Việt Nam phụ thuộc rất lớn vào vốn vay ngân hàng, hiệu quả còn thấp, nên khi có biến động từ bên trong và bên ngoài đã khiến các doanh nghiệp này vô cùng khó khăn. Thực tế đó đã gián tiếp và trực tiếp gây ra nợ xấu.
 |
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Lê Minh Hưng
“Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, trong giai đoạn 2011-2015 bình quân mỗi năm có trên 63.000 doanh nghiệp giải thể và phá sản, cũng là yếu tố làm gia tăng nợ xấu. Bên cạnh đó, giai đoạn vừa qua các chính sách vĩ mô còn thiếu ổn định, làm ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh, tác động đến khả năng trả nợ của doanh nghiệp. Đáng chú ý là như nhiều ĐBQH nêu, nhiều khách hàng vay ngân hàng còn chây ì, trốn tránh trách nhiệm trả nợ” - Thống đốc Lê Minh Hưng nói.
Về nguyên nhân chủ quan, Thống đốc Lê Minh Hưng thừa nhận, quy trình tín dụng của một số TCTD còn chưa đầy đủ và chặt chẽ, tạo kẽ hở để khách hàng và cán bộ ngân hàng lợi dụng. Năng lực quản trị rủi ro của một số TCTD còn hạn chế, kiểm tra kiểm soát nội bộ chưa tốt… Chuẩn mực đạo đức cán bộ chưa được quan tâm dẫn đến rủi ro trong việc cho vay.
“Một bộ phận cán bộ ngân hàng thoái hoá biến chất, lợi dụng chức vụ quyền hạn để câu kết với khách hàng cố ý làm trái các quy định. Các hành vi vi phạm này trong thời gian qua đã, đang và sẽ được xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật”, người đứng đầu ngành ngân hàng nói và thẳng thắn thừa nhận công tác thanh tra, giám sát của Ngân hàng Nhà nước thời gian qua còn hạn chế, còn chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển của hệ thống TCTD trong tình hình mới. Một số ít cán bộ thanh tra, giám sát ngân hàng còn vi phạm pháp luật
Về xử lý trách nhiệm nợ xấu, Thống đốc Lê Minh Hưng cho biết, trong dự thảo nghị quyết Chính phủ đã bàn rất kỹ, và không có quy định nào trong dự thảo có thể tạo điều kiện cho các TCTD hay tổ chức, cá nhân liên quan có thể trục lợi. Các hành vi vi phạm đều sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.
Thống đốc báo cáo thêm, thời gian qua thông qua công tác thanh tra giám sát Ngân hàng Nhà nước đã xử lý nhiều vụ việc vi phạm, đồng thời chuyển hồ sơ vi phạm pháp luật gây ra tổn thất và nợ xấu cho cơ quan điều tra.
Từ năm 2011-2016, theo thống kê Bộ Công an, lực lượng công an (không bao gồm công an các địa phương) đã phát hiện, khởi tố điều tra 95 vụ án kinh tế xảy ra trong lĩnh vực ngân hàng, khởi tố bị can gần 200 cán bộ ngân hàng. Chỉ tính riêng một số vụ án lớn gần đây trong lĩnh vực ngân hàng, các cơ quan tố tụng đã khởi tố, điều tra, truy tố xét xử 128 cán bộ ngân hàng, trong đó có nhiều người là Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc, thành viên HĐQT, phó tổng giám đốc ngân hàng, với nhiều mức án nghiêm khắc như tử hình, chung thân, trên 20 năm…
