 |
| Sản xuất biến áp ở Cty thiết bị đo điện (TCty Thiết bị Kỹ thuật điện). |
Đã hơn nửa năm trôi qua kể từ khi Thủ tướng ra văn bản cho phép 5 Tổng Cty Nhà nước thí điểm thực hiện mô hình thuê Tổng giám đốc (bao gồm TCty Thiết bị kỹ thuật điện - thuộc Bộ Công nghiệp, Viglacera, TCty Sông Hồng - Bộ Xây dựng, Vinamotor và Vinashin - Bộ GTVT), nhưng đến giờ này những gì mà các TCty liên quan làm được chưa nhiều. Một lãnh đạo cấp cao của Vinamotor đã thoái thác thẳng: "Chưa có gì để nói đâu ông ơi. Chưa làm được đâu. Thuê GĐ công ty con còn khó nữa là TGĐ. Chúng tôi có tới hơn 40 đầu DN thành viên, phức tạp lắm...".
Ông Trần Đình Thể - Chủ tịch HĐQT Viglacera - thì cho biết "đề án của chúng tôi đã trình cấp trên mấy lần, hiện vẫn chưa hoàn chỉnh". Ông Thể cũng nói rằng: "để "mềm hoá", chúng tôi sẽ không gọi là thuê mà là hợp đồng thí điểm giữa HĐQT và TGĐ".
Còn đề án của TCty Kỹ thuật điện (VEEC) thì đã viết đi viết lại đến lần thứ 7, nhưng Bộ Công nghiệp vẫn đang yêu cầu hoàn thiện tiếp. Vì chậm như vậy, nên hỏi dự kiến khi nào thuê được TGĐ thì phần lớn các TCty đều chưa thể trả lời chính xác. Tự tin nhất chỉ có Vinashin. Ông Ngô Thế Việt - Phó Tổng Giám đốc - cho biết, đơn vị này dự kiến trong năm 2005 có thể thuê được TGĐ.
3 vướng mắc chính
Vướng mắc đầu tiên là chuyện... tiền nong. Ai cũng hiểu là muốn thuê được người giỏi thì phải trả lương cao, cao vượt nhiều so với thang bảng lương chung hiện nay.
Ông Trần Đình Thể băn khoăn: "Đầu tiên chúng tôi xây dựng mức lương của TGĐ 50 - 70 triệu đồng/tháng, nhưng thấy không thể phá luật nên lại rút xuống còn khoảng 15 triệu". Theo đề án của VEEC, lương TGĐ không thấp hơn 300 triệu đồng/năm.
Còn theo Vinashin, lương TGĐ sẽ đâu đó khoảng trên 3.000USD/tháng. Bên cạnh lương, còn có thưởng (ví dụ VEEC đề nghị thưởng cho TGĐ 2-5% lợi nhuận sau thuế vượt thêm so với năm trước). Để trả được mức lương, thưởng này, cần phải có những thay đổi trong chính sách về tiền lương.
Và ngay cả khi đã trả được rồi, thì vẫn còn hàng loạt những vấn đề phải giải quyết: Lương TGĐ (thuê) và lương các phó TGĐ (không thuê) sẽ tính sao để không tạo ra sự so bì? Lương của thành viên HĐQT - những người đứng ra thuê TGĐ - chẳng lẽ lại chỉ bằng... 1/10 người được thuê? Đòi hỏi TGĐ phải có tài sản thế chấp như thế nào khi anh ta quản lý hàng trăm tỉ, hàng nghìn tỉ đồng của Nhà nước?...
Vướng thứ hai là tổ chức, cán bộ. Cơ chế của ta hiện nay là bộ, ngành bổ nhiệm HĐQT các TCty. Đến lượt mình, HĐQT TCty lại bổ nhiệm TGĐ, kế toán trưởng, các phó TGĐ, giám đốc các Cty thành viên... Bên cạnh đó, trong mọi trường hợp đều phải có ý kiến Đảng, đoàn thể, người lao động... Nay thuê TGĐ, bài toán đặt ra là muốn làm được việc, anh ta phải có bộ máy ăn ý của mình. Vậy anh ta được bổ nhiệm ai, có quyền cho ai thôi việc? Trong quá trình xây dựng quy chế, nhiều nơi HĐQT vẫn muốn nắm toàn bộ về tổ chức, con người, nhưng xem ra không ổn.
Ông Đoàn Thế Dũng - Uỷ viên HĐQT VEEC cho biết, trong bản dự thảo đề án mới nhất của mình, TGĐ có quyền giới thiệu các GĐ thành viên, các phó TGĐ TCty, kế toán trưởng TCty... nhưng quyền phê duyệt vẫn thuộc về HĐQT. TGĐ cũng có nghĩa vụ phải tôn trọng hoạt động của tổ chức Đảng, các tổ chức đoàn thể cùng cấp theo luật định. Về công tác điều hành, trên danh nghĩa các đề án đều viết rằng TGĐ có toàn quyền đối với các hoạt động sản xuất kinh doanh của TCty.
Theo quan điểm của chúng tôi, dù mắc đến đâu nhưng thuê TGĐ cho các TCty nhà nước là một việc rất nên làm. Vì chưa có tiền lệ, kinh nghiệm nên tất nhiên trong lúc làm sẽ phải mày mò, khó khăn. Chính vì thế, đây là lúc mà các TCty, các cơ quan quản lý nhà nước, càng cần phải tập trung trí tuệ, quyết tâm làm cho bằng được. Bởi như người xưa nói: "Phải đi mới thành đường!".
