Ngành chức năng tỉnh Lâm Đồng ước tính năm 2019, diện tích đất trồng hoa đạt khoảng 8.890 ha với sản lượng hơn 3.350 triệu cành, trong đó xuất khẩu gần 325 triệu cành, chỉ chiếm khoảng 10% sản lượng, kim ngạch hơn 48 triệu USD.
Hoa Đà Lạt chủ yếu xuất sang Nhật Bản (hơn 60%), còn lại là các nước Australia, Đan Mạch, Thái Lan, Malaysia, Singapore, Hàn Quốc… Về chủng loại hoa xuất khẩu, đứng đầu bảng là là hoa cúc (52%), cây giống invitro (30%), hoa cẩm chướng (10%), còn lại là các loại hoa cắt cành khác như lily, hồng môn, hướng dương, lan hồ điệp, lan vũ nữ...
Thị phần xuất khẩu hoa tập trung vào các công ty lớn, nhất là doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, trong đó công ty Dalat Hasfarm chiếm trên 60% tổng sản lượng lượng hoa. Riêng nông dân Đà Lạt hầu như chưa thể trực tiếp xuất khẩu hoa.
90% sản lượng hoa còn lại của Đà Lạt-Lâm Đồng phải tiêu thụ trong nước, chủ yếu ở thị trường TP. HCM, miền Tây và Đông Nam bộ... Việc phụ thuộc quá nhiều vào thị trường trong nước dẫn đến mất cân đối giữa cung và cầu, khiến giá cả thất thường; tư thương chi phối, ép giá hoa của nông dân. Hoa Đà Lạt nhiều lúc bị thừa ế, phải đổ bỏ cho bò ăn hoặc để thối rữa tại vườn.
Nhiều lúc hoa thừa ế , nhà nông để hoa úa tàn trên cây Theo Hiệp hội hoa Đà Lạt, nông dân của thành phố đã làm hoa lâu năm nhưng nghề trồng hoa vẫn còn nhiều rủi ro vì quy mô trang trại còn quá nhỏ. Với diện tích trung bình chỉ khoảng 2000-5000m2/hộ, nông dân gặp nhiều khó khăn trong việc đầu tư công nghệ cao, đặc biệt là các nhà kính hiện đại, mặt khác cũng không đủ sản lượng để đáp ứng các đơn hàng xuất khẩu.
Ngành trồng hoa của mỗi địa phương nói riêng và quốc gia nói chung, muốn phát triển chuyên nghiệp, đẩy mạnh xuất khẩu, trước hết phải xây dựng được những doanh nghiệp đủ tầm cỡ hoặc nông dân phải liên kết với nhau để tạo nên vùng sản xuất, hệ sinh thái trồng hoa quy mô lớn.
Ngay cả những doanh nghiệp lớn như Dalat Hasfarm mặc dù có tới 190ha nhà kính nhưng vẫn liên kết với hàng trăm hộ dân ở Đà Lạt để mở rộng diện tích, nâng cao sản lượng. “Doanh nghiệp phải đáp ứng được sản lượng lớn để vận chuyển bằng đường hàng không hoặc đường thủy thì mới thực sự có ý nghĩa cạnh tranh trên thị trường”, ông Aad Gordijn, Tổng giám đốc Dalat Hasfarm chia sẻ.
Mặt khác, Hiệp hội hoa Đà Lạt cho rằng thị trường nước ngoài luôn yêu cầu về bản quyền giống hoa và đòi hỏi cao về chất lượng nên đa số nông dân vẫn còn e dè trong việc đầu tư, cũng như liên kết để trồng hoa xuất khẩu.
Các chuyên gia ở Đà Lạt cũng nhận định trồng hoa phục vụ xuất khẩu cho thu nhập cao hơn rất nhiều nhưng việc xuất khẩu hoa của nông dân Đà Lạt bị “tắc” ở khâu giống. Nông dân muốn mua giống có bản quyền nhưng thiếu thông tin, còn những công ty sản xuất giống uy tín hàng đầu thế giới thì lo ngại bị sao chép giống nên không quan tâm đến thị trường Việt Nam.
