Tại Lễ công bố Sách trắng 2017 ngày 2/3, về những cơ hội sắp tới, ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI cho hay, Việt Nam đến nay đã ký và thực thi 10 hiệp định thương mại tự do, kết thúc đàm phán 2 hiệp định và đang đàm phán 4 hiệp định khác. Trong đó, hai hiệp định lớn nhất, tiêu chuẩn cao nhất là Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) và Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA). Hai hiệp định đã kết thúc đàm phán nhưng chưa được phê chuẩn. Việt Nam đặt nhiều kỳ vọng vào hai hiệp định này không chỉ ở quy mô đặc biệt lớn của thị trường các đối tác, không chỉ ở các lợi ích thương mại mà còn ở cơ hội hiện thực hóa các tiêu chuẩn hiện đại về thể chế kinh tế theo xu hướng thế giới.
“TPP, như chúng ta đã biết, đang phải đối phó với một tương lai bất định khi Hoa Kỳ tuyên bố rút khỏi hiệp định. Tuy nhiên, tôi tin rằng tất cả các nước TPP, kể cả Hoa Kỳ, đều không muốn lãng phí 6 năm đàm phán và đặc biệt là lãng phí những cơ hội lớn mà TPP có thể mang lại. Vì vậy, TPP chắc chắn sẽ tiếp tục dưới một hoặc các hình thức nào đó, đa phương hoặc song phương. Có điều thời điểm hiện thực hóa các cam kết TPP chắc chắn sẽ bị đẩy lùi so với dự kiến năm 2018 trước đây”, ông Lộc nói.
Chủ tịch EuroCham Việt Nam, ông Michael Behrens, cũng khẳng định trong bối cảnh TPP dường như không thể cứu vãn, EVFTA sẽ là một cơ hội lớn cho thương mại và đầu tư của Việt Nam. Việc thực thi hiệp định, dù cũng bị lùi kế hoạch ký kết từ năm 2016 sang năm 201027 và thời gian thực hiện cũng bị lùi tương ứng, sẽ giúp kết nối thị trường 500 triệu dân của EU với thị trường gần 100 triệu dân của Việt Nam. Nếu tính cả thị trường ASEAN, thỏa thuận này sẽ kết nối một thị trường rộng lớn lên đến 1 tỷ người. Đây là một cơ hội rất lớn cho cả hai phía.
Đại sứ - Trưởng phái đoàn EU tại Việt Nam Bruno Angelet cũng khẳng định EVFTA có tiềm năng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của Việt Nam và đẩy mạnh hơn nữa các hoạt động thương mại và đầu tư từ châu Âu và Việt Nam. “EVFTA được kì vọng sẽ biến Việt Nam thành trung tâm cho các hoạt động đầu tư của EU để từ đó các doanh nghiệp châu Âu vươn sang các thị trường khác trong ASEAN. EU và Việt Nam đang tích cực rà soát pháp lý để kết thúc việc này vào cuối tháng Tư tới và dịch xong văn kiện hiệp định sang các thứ tiếng vào mùa hè này”, ông Bruno Angelet cho hay.
Cần để giá do thị trường quyết định
Liên quan đến những rào cản về chính sách, ông Arnaud Renard, Chủ tịch Tiểu ban Thực phẩm Dinh dưỡng (NFG) EuroCham cho rằng, việc áp đặt quy định giá trần không hợp lý trong thời gian qua đã gây thiệt hại lớn cho các doanh nghiệp sữa. Điều này thể hiện qua thị trường sụt giảm cả về số lượng bán ra và doanh thu.
“Về lâu dài, cần xem xét và thực hiện các cơ chế chính sách hỗ trợ doanh nghiệp giảm giá thành sản phẩm sữa như giảm thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng…, thay vì chỉ tập trung vào các biện pháp can thiệp trực tiếp vào thị trường như hiện nay”, ông Arnaud Renard kiến nghị.
Ông Arnaud cũng cho hay, các thành viên của NFG đã đề xuất gỡ bỏ chính sách giá trần, cho phép quay trở lại với cơ chế giá do thị trường quyết định và không kéo dài thời hạn áp dụng các biện pháp áp đặt giá bán tối đa hiện hành hoặc không ban hành các biện pháp quản lý giá khác. Cùng đó, các yêu cầu liên quan đến việc kê khai giá nên được giữ đơn giản như đúng tên gọi của biện pháp này và không nên kèm theo các yêu cầu cung cấp cơ cấu giá, văn bản giải trình về mức giá.
Doanh nghiệp kêu thủ tục hành chính
Bên cạnh hàng loạt kiến nghị thương mại và đầu tư, Sách trắng 2017 cũng dẫn một khảo sát gần đây của PwC cho thấy môi trường thể chế đã trở thành mối quan tâm hàng đầu đối với các doanh nghiệp khi đầu tư tại các quốc gia APEC nhằm chỉ ra những vấn đề liên quan đến thủ tục hành chính mà nhiều doanh nghiệp FDI khối EU đang gặp phải.
Đại diện EuroCham cho biết một số doanh nghiệp nước ngoài đầu tư vào Việt Nam kêu rằng họ còn gặp cản trở trong làm thủ tục hành chính. Cụ thể như việc đăng ký thuế, thông quan, đăng ký kinh doanh và các thủ tục hành chính khác thường xuyên bị chậm trễ, kết quả xử lý hồ sơ không lường trước được. Những điều này khiến các doanh nghiệp phải tiêu tốn nhiều nguồn lực để cho các thủ tục hành chính mà đáng lẽ có thể sử dụng để phát triển các hoạt động kinh doanh.
