Rủi ro rình rập
Trong vai người đi tìm mua căn hộ chung cư mini, PV Tiền Phong không khó để tiếp cận được những dự án loại này ở Hà Nội với những lời chào mời có cánh.
Tại một dự án chung cư mini nằm sâu trong ngõ 62, đường Trần Bình, phường Mai Dịch, quận Cầu Giấy, một nhân viên tự nhận là người đại diện của chủ đầu tư công trình rất nhiệt tình chào mời người viết đến xem nhà.
Đi theo con đường nhỏ lòng vòng, cuối cùng PV cũng đã tiếp cận được dự án mà nhân viên giới thiệu. Theo quan sát của PV, khu nhà chung cư mini nằm lọt sâu trong khu dân cư đông đúc với lối vào khá nhỏ, chưa đủ hai xe máy tránh nhau.
Khu chung cư mini (phải) nằm sâu trong ngõ 62 Trần Bình (Mai Dịch, Cầu Giấy, Hà Nội). Nhân viên bán nhà quảng cáo, khu chung cư mini này hiện “cháy hàng”, chỉ còn vài căn còn trống.
Theo nhân viên này, ở mỗi tầng của chung cư mini có 5 căn hộ khác nhau với đầy đủ tiện nghi và đang trong quá trình hoàn thiện. Giá mỗi căn từ 470 – 500 triệu đồng với diện tích 30m2. Thậm chí, nếu khách hàng nhiệt tình mua sẽ được chiết khấu % tuỳ theo giá trị căn hộ lựa chọn.
Về vấn đề giấy tờ, nhân viên bán hàng tuyên bố: "Căn hộ có đầy đủ thủ tục pháp lý, khách hàng không phải lo, chỉ việc xách vali về ở. Mọi giấy tờ sẽ được chuẩn bị đầy đủ khi khách hàng đặt cọc và ra văn phòng công chứng là xong thủ tục.
Tuy nhiên, khi PV đặt vấn đề làm sổ hồng của căn hộ, nhân viên bán nhà ấp úng: “Sau khi giao dịch thành công, chủ đầu tư sẽ làm sổ đỏ cho người mua. Còn sổ hồng, chủ đầu tư sẽ cam kết hoàn thành trong… 6 tháng sau khi về ở, mọi người mua căn hộ vẫn đang ở bình thường không vấn đề gì nên… khỏi phải lo, chủ đầu tư rất uy tín”.
Chung cư mini (giữa) nằm sâu trong ngõ 49 đường Lê Đức Thọ được nhân viên tiết lộ có những "suất ngoại giao" do xây vượt tấng so với thiết kế nhưng vẫn được rao bán với giá rất cao. Tiếp tục tiếp cận một dự án chung cư mini khác nằm trong ngõ 49 đường Lê Đức Thọ, Mỹ Đình 2, Q. Nam Từ Liêm, lần này nhân viên bán nhà rất nhiệt tình giới thiệu với PV dự án này thuộc hàng …VIP trong phân khúc chung cư mini nên rất đắt hàng, nếu thiện chí thì nên quyết ngay để đặt cọc tiền.
Cũng như dự án chung cư mini đầu tiên, khu nhà chung cư mini tiếp theo PV Tiền Phong tiếp cận nằm trong một con ngõ nhỏ khá sâu trong khu dân cư. Đặc biệt, khu nhà này dù đã được hoàn thiện và rao bán gần hết nhưng còn chưa có… biển số nhà, nếu không có người chỉ đường, tìm vào không hề dễ. Theo quảng cáo của nhân viên bán nhà, khu nhà chung cư mini này mỗi căn hộ có diện tích từ 30 – 50m2 và có giá dao động từ 700 – 900 triệu đồng/ căn, với đầy đủ nội thất giường, tủ, bếp, hút mùi, nhà vệ sinh ốp lát.
Những căn hộ nằm trong khu chung cư mini trong ngõ 49 Lê Đức Thọ được nhân viên tiết lộ xây vượt tầng so với giấy phép nên được gọi là "suất ngoại giao". Theo quan sát của PV Tiền Phong, khu nhà chung cư mini này hiện đã có rất đông người đến mua ở. Bên cạnh đó, cũng được trang bị hệ thống PCCC cho cả toà nhà, tuy nhiên, việc được nghiệm thu hay chưa thì nhân viên bán hàng chỉ nói “đã đủ điều kiện” chứ không đưa giấy nghiệm thu cho khách hàng xem. Không chỉ thế, theo bật mí của nhân viên bán hàng, khu nhà này còn có khu tầng 6 có diện tích rộng hơn và chỉ có 3 phòng/ tầng được gọi là là “suất ngoại giao”. Lý giải thắc mắc của PV về sự tồn tại của những căn hộ tầng 6 mà nhân viên bán hàng dùng cái tên “suất ngoại giao”, nhân viên này cho biết, nhưng căn hộ này được… xây thêm, không nằm trong giấy phép (!?).
Không chỉ thế, để tăng thêm niềm tin cho khách xem mua nhà, nhân viên bán hàng này còn khẳng định, các căn hộ này dù được “xây thêm” nhưng ở vô tư, chủ đầu tư sẽ lo phần giấy tờ an toàn, nếu trong trường hợp phải tháo dỡ khi bị chính quyền xử lý thì khách sẽ được “bồi hoàn” 100% giá trị căn hộ. Trong hợp đồng cũng sẽ có nhắc tới điều khoản bồi thường cho khách mua căn hộ.
Theo quan sát của PV, hệ thống PCCC của khu chung cư này thực tế khá sơ sài, hành lang chật hẹp, lối thoát hiểm không có, tủ đựng thiết bị cứu hoả không có vòi chữa cháy và đương nhiên, ai mua căn hộ tại khu nhà này cũng sẽ chưa biết lúc nào có sổ hồng chứng nhận quyền sở hữu căn hộ (!?)
Tủ phòng cháy chữa cháy tại khu nhà này không hề có vòi chữa cháy. Trước những lời quảng cáo của nhân viên bán nhà, hẳn nhiều người không khỏi giật mình đặt dấu hỏi lớn, vì sao một khu nhà chung cư ngang nghiên xây vượt tầng, sai phép và bán ra thị trường với giá một căn hộ lên đến hàng trăm triệu đồng mà không bị các cơ quan chức năng địa phương phát hiện, xử lý. Đặc biệt, những căn hộ tại khu nhà chung cư mini này còn được rao bán một cách công khai càng khiến nhiều người khó hiểu.
Thực tế, đã có không ít người trở thành nạn nhân bất đắc dĩ sống trong những khu chung cư mini như thế này. Đơn cử là trường hợp của bà Bùi Thị Hồng mua một căn hộ tại khu chung cư nằm trong ngách 25, ngõ 59, Lê Đức Thọ, Phường Mỹ Đình 2 - Quận Nam Từ Liêm - Hà Nộị.
Bà Hồng cho biết, gia đình bà mua căn hộ từ năm 2009 nhưng đến nay vẫn chưa có sổ hồng. Điều đáng nói, bà mua nhà bởi tin tưởng chủ đầu tư và chủ đầu tư trước đó đã hứa hẹn, muộn nhất sau 2 năm mua nhà, bà Hồng sẽ có được sổ hồng sở hữu căn hộ nhưng đến nay, đã 9 năm trôi qua, sổ hồng chưa thấy đâu, chỉ thấy nỗi bất an, giờ muốn bán nhà cũng khó, không biết phải làm cách nào.
Khu chung cư mini (giữa) nằm trong ngõ số 46 đường Xuân Đỉnh (Bắc Từ Liêm). Tình trạng chủ đầu tư thất hứa của bà Hồng cũng là nỗi niềm chung của hàng chục hộ dân khác cũng sống trong khu chung cư này. Trong đó có gia đình anh Nguyễn Trọng Dũng ở tầng 6, tầng xây vượt so với giấy phép xây dựng, cũng được hứa hẹn là sẽ được đảm bảo giấy tờ và sổ hồng nhưng đến nay vẫn mòn mỏi sống trong nỗi bất an, lo lắng.
Hay như trường hợp của anh Phùng Ngọc Sơn, mua căn hộ tại nhà chung cư mini số 44, ngõ 46, đường Xuân Đỉnh, Xuân Tảo, Bắc Từ Liêm chưa được bao lâu thì xuống cấp, thấm dột, ẩm mốc và cũng rơi vào tình cảnh không làm được sổ hồng sở hữu căn hộ.
Trách nhiệm thuộc về ai?
Thực tế, với những người dân có kinh tế eo hẹp, việc mua được một căn hộ chung cư mini là một giải pháp hợp lý dù đa phần các khu chung cư mini đều nằm sâu trong các ngõ, ngách, tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn về PCCC. Tuy nhiên, lợi dụng tâm lý của số đông và sự thiếu hiểu biết của người mua nhà, hàng loạt chung cư mini trong nội đô Hà Nội đã cố tình xây dựng sai phép để kiếm lời. Thậm chí, dù đã bị yêu cầu đình chỉ, không cho phép mua bán… vẫn giao dịch rầm rộ trên thị trường trước sự im lặng khó hiểu của các cơ quan quản lý địa phương.
Đa phần các căn hộ chung cư mini đều gặp vấn đề với công tác PCCC, hành lang nhỏ hẹp, lối thoát hiểm không có khi chủ đầu tư cơi nới, xây vượt tầng. Đơn cử như vụ việc ở quận Thanh Xuân mới đây, ngày 15/5/2017, Chủ tịch UBND phường Khương Trung khi đó là ông Phạm Văn Thanh đã có thông báo về việc xử lý công trình vi phạm trật tự xây dựng tại số 6, ngõ 122 Vương Thừa Vũ. Tiếp đó, ngày 24/8/2017, ông Khổng Minh Thảo, Phó Chủ tịch UBND quận Thanh Xuân có văn bản yêu cầu: Cưỡng chế thi hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính ngày 5/1/2018 đối với chủ đầu tư là bà Đặng Thị Thơm tại công trình vi phạm số 6 ngõ 122, phố Vương Thừa Vũ, quận Thanh Xuân do chưa chấp hành biện pháp khắc phục hậu quả tự phá dỡ phần công trình xây dựng so với nội dung Giấy phép xây dựng được cấp. Giao Chủ tịch UBND phường Khương Trung chủ trì, phối hợp với Đội Thanh tra xây dựng quận Thanh Xuân và các cơ quan, tổ chức có liên quan để tổ chức thực hiện.
Tuy nhiên, chung cư mini địa chỉ số 6 ngõ 122 Vương Thừa Vũ (phường Khương Trung, quận Thanh Xuân, Hà Nội) vẫn được rao bán như bình thường. Không chỉ thế, nhân viên bán hàng còn giới thiệu rất vô tư về tính hợp pháp của khu chung cư này: “Ở chung cư này có 28 căn, nay chỉ còn 3 căn ở tầng trên cùng, những căn khác đã bán hết. Ở tầng 7, còn 2 căn 703, 704 mỗi căn hộ diện tích 57 m2, giá bán là 1,25 tỷ đồng. Giấy tờ người mua nhận được gồm: Hợp đồng mua bán có công chứng và sổ đỏ sở hữu chung”. Chính quyền đã nhiều lần khẳng định sẽ xử lý nghiêm công trình vi phạm, nhưng đến nay, công trình vi phạm trên vẫn "bình yên vô sự", mặc dù người dân liên tục có đơn kiến nghị gửi các cấp nhiều tháng qua.
Hay như trường hợp chung cư mini số 119 ngõ 12 Phan Đình Giót, vào năm 2017, theo GPXD được UBND quận Thanh Xuân cấp thì đây là công trình: Nhà ở kết hợp văn phòng, chiều cao 7 tầng. Tuy nhiên, ông Vũ Văn Duy, Phó Chủ tịch UBND phường Phương Liệt cho biết, trên địa bàn chưa có công trình nào được cấp phép xây dựng chung cư mini và thừa nhận công trình nêu trên đang có sai phạm ở tầng tum đổ tràn thành tầng.
Sau đó, UBND phường đã ra quyết định đình chỉ và chủ đầu tư xin khắc phục cắt phần sai phạm đó. Việc này phường đã trình hồ sơ xử lý lên quận và quận đã ra quyết định xử phạt. Tuy nhiên, cò đất vào thời điểm đó vẫn ngang nhiên rao bán như bình thường khiến dư luận không khỏi ngạc nhiên (!?)
Đa số chung cư mini trên địa bàn Hà Nội đều nằm lọt thỏm trong những con ngõ nhỏ như thế này mang theo nhiều vấn đề mất an toàn PCCC. Khi xảy ra sự cố lực lượng chức năng rất khó tiếp cận. Thực tế, năm 2010, sự ra đời của Nghị định 71 của Chính phủ và Thông tư hướng dẫn 16, đã tạo điều kiện hợp pháp, hợp thức hóa cho các chủ đầu tư chung cư mini xây dựng, kinh doanh. Tới năm 2013, TP. Hà Nội tiếp tục hoàn thiện việc đủ căn cứ hợp pháp cho căn hộ chung cư mini bằng Quyết định 13 về hướng dẫn chi tiết điều kiện được cấp sổ hồng căn hộ trong dự án. Tuy nhiên, do phần lớn các chung cư mini đều vi phạm trong trật tự xây dựng, cố tình xây sai phép để trục lợi, thế nên việc được cấp sổ đỏ, sổ hồng cho người sở hữu căn hộ là cả vấn đề và đương nhiên người chịu thiệt thòi vẫn là người dân.
Trước thực trạng thị trường nhà chung cư mini đang có những diễn biến phức tạp, TS. Phạm Sỹ Liêm - Nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng nhấn mạnh: “Hiện pháp luật đã có những quy định về cấp sổ hồng cho dạng căn hộ chung cư mini, nhưng thực tế, các chủ đầu tư xin giấy phép xây dựng nhà ở nhưng sau đó lại cố tình mở bán căn hộ. Một số trường hợp lại cố tình xây sai giấy phép xây dựng để trục lợi hoặc không đảm bảo hệ thống phòng cháy chữa cháy cho toà nhà... Do vậy, việc cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu căn hộ cho người dân đã mua căn hộ chắc chắn sẽ gặp vấn đề.
Ông Liêm cũng cho biết, với tình hình như hiện tại, đối với các khu nhà chung cư mini đang mọc lên như nấm ở khắp các ngõ ngách trong nội đô Hà Nội, trước những lời quảng hấp dẫn, khách hàng cần phải tỉnh táo, tránh rơi vào cảnh tiền mất, tật mang sau khi mua một căn hộ chung cư mini.
Ngoài ra, TS. Liêm cũng cho rằng, cần phải nhắc đến vai trò của chính quyền địa phương sau những vụ việc đã và đang xảy ra liên quan vấn đề pháp lý của chung cư mini. Trong đó, đáng chú ý là các cơ quan chức năng địa phương phải kiểm tra, xử lý triệt để các công trình vi phạm. Bên cạnh đó, cũng cần hướng dẫn để người dân thuận tiện hơn trong việc xin hồ sơ pháp lý xây dựng đối với loại hình nhà chung cư mini. Không thể thả nổi để người dân mua căn hộ chung cư mini rồi rơi vào cảnh khóc dở, mếu dở.
Trước đó, tại Hội nghị giao ban báo chí do Ban tuyên giáo Thành ủy Hà Nội chiều 3/4/2018, Thiếu tướng Hoàng Quốc Định (GĐ Sở Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy Hà Nội) đã khuyến cáo: Đối với chung cư mini, hệ thống quản lý quy định đang có sơ hở từ khâu thủ tục xây dựng đến khi đưa vào hoạt động cho thuê, bán… hàng loạt văn bản vẫn còn khoảng trống. Các ngành chức năng như tài nguyên môi trường, xây dựng, phòng cháy chữa cháy, quận, huyện, phường đang rà soát để đưa vào siết chặt quản lý.
“Tôi khuyến cáo người dân tẩy chay, không mua chung cư mini vì tiềm ẩn nhiều rủi ro, nguy cơ cháy nổ”, ông Định nhấn mạnh.
