Theo các chuyên gia pháp luật, số lượng án hành chính ít có nhiều lý do. Dân Việt Nam vốn có tâm lý ngại “đáo tụng đình”. Trình tự thủ tục khởi kiện họ không rành.
Niềm tin Tòa án sẽ đem lại kết quả có lợi cho họ không cao… Và còn một lý do nữa, khiến án hành chính được thụ lý ngày một ít đi, đó là đơn khởi kiện của người dân rất dễ bị tòa án từ chối thụ lý.
Quan toà thường đưa ra hàng tá lý do nhiều khi chẳng theo điều luật nào cả. Trường hợp nêu dưới đây là một ví dụ điển hình.
Ngày 29-6-2012, ông Nguyễn Thế Vinh ở thị trấn Đông Triều (Mạo Khê, Quảng Ninh) nộp đơn khởi kiện tới TAND tỉnh Quảng Ninh. Đối tượng khởi kiện là một quyết định giải quyết khiếu nại (trong lĩnh vực đất đai) do UBND tỉnh Quảng Ninh ban hành.
Ngày 2-7-2012, ông Vũ Văn Đoan - Chánh tòa hành chính TAND tỉnh Quảng Ninh - kịp thời ký văn bản trả lại đơn cho ông Vinh. Thẩm phán Đoan viện dẫn Điều 28 Luật Tố tụng hành chính (TTHC) để cho rằng “quyết định giải quyết khiếu nại không phải là đối tượng khởi kiện của vụ án hành chính”.
Ông Vinh hiện đang khiếu nại việc bị trả lại đơn. Bởi đọc đi đọc lại đến cả chục lần Điều 28 Luật TTHC, ông Vinh vẫn không thấy chỗ nào nói rằng quyết định giải quyết khiếu nại không phải là đối tượng khởi kiện hành chính.
Ngược lại, ông Vinh lại thấy Điều 264 Luật TTHC quy định rất rõ: “Trường hợp Chủ tịch UBND tỉnh giải quyết mà một bên hoặc các bên đương sự không đồng ý với quyết định giải quyết, thì có quyền khiếu nại đến Bộ trưởng Bộ TN&MT, hoặc khởi kiện theo quy định của Luật TTHC”.
Được biết, trong kỳ họp HĐND tỉnh Quảng Ninh vừa qua, một đại biểu HĐND đã nêu trường hợp của ông Vinh để chất vấn ông Chánh án TAND tỉnh.
Trường hợp của ông Vinh không phải là hy hữu. Nó tiếp tục cho thấy ngành Toà án cần khẩn trương cải cách các tòa hành chính - vấn đề đã và đang được nhiều người đặt ra.
Tòa huyện không xử được chủ tịch huyện, tòa tỉnh không xử được chủ tịch tỉnh, thực trạng này ai cũng đã thấy rõ. Việc luân chuyển thẩm phán giữa các địa phương, hoặc lập các tòa án khu vực, để xử án hành chính là rất cần thiết.
Cứ để tình trạng như hiện nay, thì tốt nhất là nên giải tán Toà hành chính, bởi kéo dài tình trạng này thêm thì người dân sẽ chọn con đường khiếu nại, không ai nộp đơn đến tòa án nữa.
