Dân sự hóa quan hệ hình sự?

Dân sự hóa quan hệ hình sự?
TP - Tiền phong đã đăng bài về vụ việc một cô giáo tiểu học mượn xe của người quen rồi đem vào hiệu cầm đồ cắm, lấy tiền chi tiêu cá nhân. Người bị hại trình báo Công an huyện Bát Xát, nhưng không được giải quyết thỏa đáng...

Sau đó, Tiền phong nhận được Công văn số 454/UBND - VP của UBND huyện Bát Xát, trong đó cho rằng Công an huyện đã giải quyết đúng vụ việc.

“Đã làm đúng luật định”?!

Công văn 454/UBND-VP cho biết, tiếp nhận tin báo nêu, Huyện ủy và UBND huyện Bát Xát đã chỉ đạo các cơ quan chức năng làm rõ, và thông tin lại cho Tiền phong như sau:

“Chiều ngày 21/6/2007, tại Công an huyện Bát Xát, anh Trần Anh Văn (cán bộ hợp đồng Ban quản lý dự án công trình xây dựng cơ bản huyện) đưa chị Lương Thị Phương (giáo viên trường tiểu học Bản Qua) đến. Anh Văn trình bày (miệng) với cán bộ đang làm việc là Thiếu tá Hoàng Thái Hùng, đề nghị giải quyết việc anh Văn cho chị Phương mượn xe mô tô, chị Phương đem xe vào hiệu cầm đồ lấy tiền đánh bạc, hiện chưa trả cho anh.

Công an huyện đã hướng dẫn anh Văn một số thủ tục theo quy định của Luật Khiếu nại tố cáo, và yêu cầu làm việc lấy lời khai hai người. Nhưng sau đó anh Văn có ý kiến xin đề nghị cơ quan công an về tự giải quyết thỏa thuận bằng tình cảm.

Xét thấy đây chưa phải là vụ án hình sự nên Công an huyện đã đồng ý với đề nghị của anh Văn, đồng thời hướng dẫn anh Văn làm các thủ tục cần thiết khi đạt được thỏa thuận giữa hai người. Công an huyện Bát Xát đã giải quyết theo đúng trình tự quy định pháp luật, chứ không phải đã “làm ngơ” như bài báo đã nêu”.

Công văn cho biết tiếp: “Mục đích của chị Phương là mượn xe đi vay tiền để trả nợ cho vợ chồng anh Nguyễn Xuân Thủy ở Mường Vi (trước đó chị Phương đã vay tiền của vợ chồng anh Thủy để chữa bệnh), đến ngày 21/6/2007 do anh Thủy thúc giục, vì không vay được tiền chị Phương đã mang xe đến hiệu cầm đồ tại số nhà 228 đường Hoàng Liên (TP Lào Cai), cầm xe lấy 3.000.000đ.

Chị Phương đã sử dụng xe của anh Văn không được sự đồng ý của anh Văn đi cầm để giải quyết việc gia đình là sai. Nhưng sau khi được cán bộ Công an huyện yêu cầu thủ tục mượn xe, chị Phương đã có giấy biên nhận mượn xe anh Văn và đã ký vào biên bản là đúng.

Tuy nhiên, sau khi cầm xe mô tô, chị Phương và gia đình đã tích cực vay tiền để chuộc xe về trả anh Văn, vì vậy hành vi của chị Phương không cấu thành tội phạm”.

Về việc anh Văn tố cáo chị Phương đã dùng tiền đặt xe để đánh bạc, công văn đã nêu cho biết Công an huyện Bát Xát đã xác minh, song thấy không có cơ sở.

Công văn kết luận những bài báo đã nêu của Tiền phong là “sai lệch thực tế, gây bức xúc trong lực lượng công an và dư luận, không đúng theo quy định của báo chí”, và đề nghị Tiền phong có ý kiến phản hồi đến Công an huyện Bát Xát và độc giả của báo.

Mượn xe rồi đặt, có vi phạm hình sự?

Cô giáo Phương mượn xe máy của cán bộ dự án Văn để đi, nhưng sau đó đem xe đến hiệu cầm đồ, đặt và lấy tiền chi tiêu cho mục đích cá nhân của chị Phương; những diễn biến chính của vụ việc, ngay Công văn của UBND huyện Bát Xát trên đây cũng cho thấy Tiền phong nêu là đúng sự thật. Như vậy, không thể kết luận báo đã đưa thông tin “sai lệch thực tế”.

Vấn đề tiếp theo, là cách giải quyết của Công an huyện Bát Xát đã đúng các quy định pháp luật chưa. Để làm rõ vấn đề này, phải xem xét hành vi của chị Phương có vi phạm pháp luật, cụ thể là có vi phạm BLHS không.

Theo đơn tố cáo của anh Văn gửi Tiền phong và xác minh của PV bản báo, chị Phương khi mượn xe anh Văn (20/6) có nói là “để đèo bạn ra TP Lào Cai, đến chiều sẽ trả”.

Sau đó, Phương đèo một người bạn tên Loan ra TP Lào Cai, rồi đem xe anh Văn đặt cho hiệu cầm đồ, lấy tiền chi tiêu cá nhân. Hôm sau (21/6), chính người bạn đi cùng Phương gọi điện báo cho anh Văn biết sự việc, và nói anh Văn đem tiền ra để chuộc xe về.

Anh Văn nhờ bạn chở ra TP Lào Cai tìm chị Phương. Gặp được chị Phương ở địa bàn phường Cốc Lếu, anh Văn đã đưa chị Phương vào Công an phường, nhưng được hướng dẫn là cả hai người phải về Công an huyện Bát Xát. Từ đó mới có việc anh Văn đưa chị Phương đến Công an huyện Bát Xát vào đầu giờ chiều ngày 21/6...

Hơn nữa, theo tường trình của anh Văn với báo Tiền phong thì không phải anh chủ động đề nghị để hai người về tự giải quyết thỏa thuận bằng tình cảm, mà là được Công an huyện hướng dẫn như vậy và do thiếu hiểu biết pháp luật, anh đã đồng ý.

Theo các PV Tiền phong, hành vi của chị Phương đã có dấu hiệu vi phạm hình sự, tội danh “lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản”. Chị Phương mượn xe anh Văn là quan hệ dân sự; tuy nhiên, hành vi đem xe đặt lấy tiền, rồi chi tiêu cho mục đích cá nhân, và sau đó trốn tránh không gặp, xin lỗi, xin được bồi hoàn lại xe cho anh Văn của chị Phương (tính tới lúc anh Văn gặp được chị Phương) đã đủ cấu thành hành vi “lạm dụng...”, được quy định tại Điều 140 BLHS.

Đáng lý phải lập hồ sơ, đi xác minh...

Theo Công văn của UBND huyện Bát Xát, khi tiếp anh Văn và chị Phương, cán bộ Công an huyện “xét thấy đây chưa phải là vụ án hình sự”, nên đã hướng dẫn hai người giải quyết theo hướng dân sự, cụ thể là hướng dẫn chị Phương viết giấy mượn xe của anh Văn, và hẹn ngày trả, nếu không trả được thì anh Văn có quyền khởi kiện ra tòa dân sự...

Theo các PV Tiền phong, cán bộ trực ban Công an huyện Bát Xát đã không tuân thủ đúng quy định tại Điều 103 BLTTHS. Cách giải quyết như vậy đã chuyển hóa vụ việc giữa anh Văn và chị Phương đang có dấu hiệu hình sự thành quan hệ dân sự, bỏ lọt tội phạm.

Việc trình báo của anh Văn tại Công an huyện Bát Xát cho thấy hành vi của chị Phương có dấu hiệu vi phạm hai tội danh trong BLHS: tội “lạm dụng” và tội “đánh bạc”.

Để làm rõ, Công an huyện Bát Xát cần lập hồ sơ ban đầu (đề nghị anh Văn viết đơn tố cáo, lập biên bản ghi lời khai của cả hai người), và cử cán bộ xác minh. Trên cơ sở đó mới xác định được chị Phương có hành vi vi phạm pháp luật không, nếu có thì ở mức phải xử lý hình sự hay chỉ cần xử phạt hành chính, nếu không thì mới hướng dẫn họ cách giải quyết dân sự.

Thế nhưng cán bộ trực ban Công an huyện không lập hồ sơ, không xác minh, đã xác định được ngay “đây chưa phải là vụ án hình sự”, là hoàn toàn thiếu cơ sở.

MỚI - NÓNG