Đâu là 'ngọn nguồn lạch sông'?

>> Trở lại 'vụ án quỹ đen'

Vậy thực chất tội danh ở “vụ án quỹ đen” này được xác định lúc nào?

Kiểm tra tài liệu trong máy tính của Nông trường Sông Hậu ngày 26/4/2008 tại Cơ quan CSĐT Công an TP Cần Thơ, sau khi thu giữ   - Ảnh: Sáu Nghệ

Đặt tội danh trước - tìm chứng cứ sau

Ngày 20/3/2008, Văn phòng Thành ủy Cần Thơ có Thông báo kết luận của đồng chí Phạm Thanh Vận, Phó Bí thư thường trực Thành ủy tại cuộc họp ngày 18/3/2008. Đây là cuộc họp Thường trực Thành ủy nghe Thanh tra TP Cần Thơ báo cáo xin ý kiến chuyển một số nội dung kết luận thanh tra Nông trường Sông Hậu sang cơ quan điều tra.

Thông báo viết: “Sau khi xin ý kiến đồng chí Bí thư Thành ủy, đồng chí Phạm Thanh Vận kết luận: (...) Trước mắt khởi tố vụ án về tội cố ý làm trái gây hậu quả nghiêm trọng”.

Ngày 25/3/2008, UBND TP Cần Thơ có công văn chỉ đạo Công an TP “trước mắt khởi tố vụ án về tội cố ý làm trái gây hậu quả nghiêm trọng”. Hồ sơ thanh tra được chuyển cho công an và ngày 9/4/2008, Công an TP Cần Thơ có “Quyết định khởi tố vụ án hình sự Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng”.

Định danh là vậy, nhưng đến khi có kết luận điều tra ngày 22/1/2009, CQĐT “chưa tập hợp được đầy đủ tài liệu, chứng từ xác định thiệt hại cụ thể là bao nhiêu để xử lý”, nên chỉ đề nghị truy tố hành vi Lập quỹ trái phép.

Tội danh mới này được phát hiện và kết luận như thế nào?

Quá trình điều tra, CQĐT phát hiện Quỹ công đoàn, và ngày 16/6/2008 có quyết định trưng cầu Sở Tài chính TP Cần Thơ giám định.

Ngày 3/7/2008, Kết luận giám định tài chính khẳng định, việc gây quỹ công đoàn dưới thời giám đốc Trần Ngọc Sương “là hành vi lập quỹ trái phép”. Ngày 21/1/2009, CQĐT có kết luận và đề nghị truy tố hành vi Lập quỹ trái phép.

Nhiều chuyên gia pháp luật theo dõi vụ án nhận định: Lẽ ra, giám định tài chính chỉ xác định việc thu chi quỹ đúng hay sai, không nên lấn sân cơ quan tố tụng kết luận hành vi tội phạm.

Thực tế trong vụ án này, dường như tội danh được xác định trước điều tra, bởi cơ quan không phải cơ quan tiến hành tố tụng.

Dích dắc khu đô thị mới

Bà Trần Ngọc Sương đã có cơ hội thoát vòng tố tụng nếu bà chịu nghỉ hưu. Ngày 25/10/2007, Thường trực Thành ủy Cần thơ làm việc với bà Sương; chủ trì buổi làm việc, Phó Bí thư Phạm Thanh Vận nói (lược trích băng ghi âm):

Thành phố đang làm việc với Chính phủ, chuyển đổi toàn bộ khu vực hai nông trường này (Nông trường Sông Hậu và Nông trường Cờ Đỏ - SN) thành khu đô thị mới Nam Sông Hậu. Có sân bay, đường cao tốc, sân golf và các thứ hướng làm ăn lớn.

Tinh thần là có các nhà đầu tư của Mỹ, Hàn Quốc và một số nữa, hiện đang rà soát năng lực ra sao, đang tính kiểu giao từ đầu đến cuối, cả thiết kế, đầu tư, khai thác.

Phó Bí thư Phạm Thanh Vận yêu cầu bà Sương nghỉ hưu để được “hạ cánh an toàn”. Bà Sương lại đề nghị tại chức thêm một năm nữa để giải quyết những việc do thanh tra đặt ra và làm lễ kỷ niệm 30 năm thành lập Nông trường.

Về dự tính khu đô thị này, cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt lúc còn sống có thư gửi Thường vụ Thành ủy TP Cần Thơ, để phản đối. Thư đề ngày 8/5/2008, có đoạn: “Thành ủy, UBND chủ trương thu hồi 4.000 ha đất của Nông trường Sông Hậu và 1.000 ha của Nông trường Cờ Đỏ để quy hoạch xây dựng khu công nghiệp.

Tôi hoàn toàn không tán thành chủ trương này vì xét về hiệu quả kinh tế, đây là vùng lúa năng suất cao, hạ tầng kỹ thuật nông nghiệp đã được đầu tư bài bản, hoàn chỉnh”.