Ngày 14/4/2005, tại TP HCM, đã diễn ra Hội nghị sơ kết 18 tháng thực hiện quy chế phối hợp 3012/QCPH/TCHQ-TCCS giữa hai Tổng cục Hải quan (TCHQ) và Tổng cục Cảnh sát.
Nhiều thành công trong việc chặn bắt các vụ buôn lậu nghiêm trọng trong việc phối hợp giữa 2 lực lượng. Tuy nhiên vẫn còn những vướng mắc, trong đó việc nợ thuế xuất nhập khẩu của các doanh nghiệp là vấn đề “nóng bỏng”…
Mối quan ngại của nhiều đại biểu đến từ các địa phương chính là những khe hở của qui định pháp luật đã dễ dàng cho tội phạm kinh tế “lách” và hoạt động một cách an toàn. Trước tiên quy định về gia hạn thời gian nộp thuế xuất nhập khẩu (XNK) trong vòng 30 ngày của Bộ Tài chính đã khiến cho nhiều doanh nghiệp tư nhân dựa vào đây để nhập ồ ạt lượng hàng hóa tại một hoặc nhiều cửa khẩu khác nhau và dẫn đến nợ thuế XNK. Tính đến cuối năm 2004, có hơn 7.000 doanh nghiệp (trong số 16.000 doanh nghiệp tham gia XNK) còn nợ khoảng 2.900 tỷ đồng (chiếm gần 2% tổng dự toán thu ngân sách). Trong số này phần nợ không có khả năng thu hồi là 570 tỷ đồng.
Cục Hải quan TP HCM cho hay, tính đến thời điểm hiện tại doanh nghiệp đã nợ 456 tỷ đồng thuế XNK. Trong phần này, dạng nợ trây ì là 292 tỷ , còn lại là số nợ “không biết bao giờ đòi được” do doanh nghiệp bỏ trốn. Điều đáng ngại là so với cùng kỳ năm ngoái, số nợ đã tăng thêm 144 tỷ đồng! Vậy làm sao thu hồi được? Ông Nguyễn Hữu Nghiệp – Trưởng phòng nghiệp vụ Cục Hải quan TP HCM cho biết, Cục đã xác định được 1155 doanh nghiệp thuộc dạng trây ì không chịu nộp thuế; 547 doanh nghiệp đã “mất tích”, mà phần lớn lượng doanh nghiệp thuộc dạng “một ông chủ nhiều doanh nghiệp” chiếm đến 30-40%.
Năm 2004, Cục Hải quan TP đã chuyển sang Bộ Công an danh sách 40 doanh nghiệp mắc nợ “khó đòi” để xử lý hình sự nhưng đến bây giờ vẫn chưa có kết quả. “Có lẽ phía công an lực lượng cũng mỏng. Chúng tôi đã nhiều lần nhờ, các anh bên ấy cũng cử được vài chiến sĩ qua nhưng ít quá nên chẳng làm được gì. Nên chăng đưa thẳng vào Bộ luật Hình sự thêm tội danh “trây ì nộp thuế”, thì tình hình mới hy vọng có chuyển biến mới” – ông Nghiệp bức xúc.
