Làm thay việc của Thủ tướng
Chiều 26/6, TAND Cấp cao tại Hà Nội tuyên bản án phúc thẩm trong vụ “Cố ý làm trái các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” và “Lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản” xảy ra tại Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN).
Trong đó, bị cáo Đinh La Thăng - nguyên Chủ tịch HĐQT/HĐTV PVN và Phan Đình Đức - nguyên thành viên HĐTV PVN xin kháng cáo toàn bộ nội dung liên quan tới mình. Nguyễn Xuân Sơn - nguyên Phó TGĐ PVN kháng cáo đề nghị tuyên Ninh Văn Quỳnh - nguyên Kế toán trưởng PVN phải chịu trách nhiệm về 180 tỷ đồng nhận từ OceanBank. Các bị cáo khác xin giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, dân sự... Đại diện VKSND giữ quyền công tố đề nghị HĐXX tuyên y án sơ thẩm.
Qua xét xử, tòa án nhận định, PVN là doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước, phải chịu giám sát của Thủ tướng và các cơ quan có thẩm quyền về việc sử dụng vốn… Chỉ Thủ tướng mới có thể đưa ra chủ trương hoặc quyết định việc PVN có góp vốn vào các ngân hàng hay không. Do vậy, các quan điểm HĐQT hoặc Chủ tịch HĐQT của PVN có quyền đề ra chủ trương góp vốn là không có cơ sở chấp nhận.
Trong vụ án, bị cáo Đinh La Thăng đã đề chủ trương, ký thỏa thuận góp vốn của PVN vào OceanBank với Hà Văn Thắm - nguyên Chủ tịch OceanBank khi chưa được Thủ tướng đồng ý là sai. Sau đó, từ năm 2009 đến 2011, các bị cáo đã 3 lần góp tổng cộng 800 tỷ đồng của PVN vào OceanBank. Việc này vi phạm quy chế làm việc của PVN, pháp luật của Nhà nước… Khi Ngân hàng nhà nước mua lại OceanBank giá 0 đồng, quyền và nghĩa vụ của PVN với 800 tỷ đồng này không còn.
Thủ tướng là chủ sở hữu vốn
Theo chủ tọa, quan hệ giữa PVN và OceanBank khi góp vốn là quan hệ kinh tế hợp tác đầu tư nên chịu sự điều chỉnh của pháp luật về dân sự, doanh nghiệp và đầu tư. Hoạt động kinh doanh của OceanBank được pháp luật về tín dụng, ngân hàng điều chỉnh. Quan hệ giữa Oceanbank với các cơ quan quản lý Nhà nước được pháp luật hành chính điều chỉnh. Tiếp đó, quan hệ giữa chủ sở hữu vốn Nhà nước tức Thủ tướng với người đại diện tại PVN (HĐQT hoặc HĐTV) do pháp luật về hành chính và kinh tế tài chính điều chỉnh.
Từ những quan hệ trên, HĐXX khẳng định những quan điểm cho rằng OceanBank hoạt động có hiệu quả, PVN được chia cổ tức; nguyên nhân mất vốn do NHNN mua OceanBank giá 0 đồng; PVN muốn thoái vốn và có đối tác muốn mua nhưng Thủ tướng không đồng ý dẫn tới mất vốn… không thuộc phạm vi xét xử của vụ án này.
Về 244 tỷ đồng cổ tức PVN nhận của OceanBank, tòa phúc thẩm cho rằng cần tịch thu sung công quỹ Nhà nước. Tuy nhiên, do PVN đã sử dụng lâu nên hiện tại không thể thu hồi. Các quan điểm cho rằng cần đối trừ 244 tỷ đồng này vào 800 tỷ đồng thiệt hại là không có cơ sở.
Như vậy, việc các bị cáo ký các văn bản đầu tư vào OceanBank là trái thẩm quyền, trình tự, thủ tục của Nhà nước về quản lý kinh tế. Các bị cáo buộc phải biết hành vi của mình là sai phạm vì chính họ đã ban hành quy chế làm việc của PVN và tiêu chuẩn của thành viên HĐTV PVN là hiểu biết pháp luật. Từ đó, HĐXX khẳng định, tòa sơ thẩm tuyên các bị cáo phạm tội “Cố ý làm trái…” là đúng pháp luật. Riêng bị cáo Phan Đình Đức, không có cơ sở xác định bị cáo đồng ý việc góp vốn lần 3 vào OceanBank nhưng bị cáo không ngăn cản là thiếu trách nhiệm.
Y án bị cáo Đinh La Thăng
Liên quan số tiền 20 tỷ đồng, tòa án khẳng định không có cơ sở chấp nhận lời khai của Nguyễn Xuân Sơn về việc đã đưa cho Ninh Văn Quỳnh 180 tỷ đồng. Vì vậy, tòa sơ thẩm tuyên bị cáo Quỳnh phạm tội “Lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản”; ông Quỳnh phải chịu trách nhiệm về 20 tỷ đồng là đúng.
Từ đó, tòa phúc thẩm quyết định chấp nhận kháng cáo của Phan Đình Đức, bác tất cả kháng cáo còn lại. Tòa tuyên bị cáo Đinh La Thăng nhận 18 năm tù về tội “Cố ý làm trái…”, cộng án 13 năm tù vụ Thái Bình 2 bằng 30 năm tù. Cùng tội danh, các bị cáo là thành viên HĐTV PVN cũng lĩnh án gồm Vũ Khánh Trường nhận 5 năm tù; Nguyễn Xuân Thắng 22 tháng tù; Nguyễn Thanh Liêm 22 tháng cải tạo không giam giữ.
Bị cáo Nguyễn Xuân Sơn phải nhận 30 tháng tù, cộng án tử hình vụ OceanBank bằng tử hình. Bị cáo Ninh Văn Quỳnh nhận 7 năm tù về tội “Cố ý làm trái…”; 16 năm tù về tội “Lạm dụng chức vụ…”, tổng hợp hình phạt 23 năm tù. Tòa cũng tuyên cảnh cáo với Phan Đình Đức về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, không phải bồi thường.
Về dân sự, các bị cáo phải liên đới bồi thường cho PVN 785 tỷ đồng (lấy 800 tỷ đồng trừ 15 tỷ đồng được miễn của Phan Đình Đức - PV), trong đó ông Đinh La Thăng phải bồi thường 600 tỷ đồng.
Theo chủ tọa, những quan điểm cho rằng OceanBank hoạt động có hiệu quả, PVN được chia cổ tức; nguyên nhân mất vốn do NHNN mua OceanBank giá 0 đồng; PVN muốn thoái vốn và có đối tác muốn mua nhưng Thủ tướng không đồng ý dẫn tới mất vốn… không thuộc phạm vi xét xử của vụ án này.
