Bị cáo Vũ Thanh Đức - Nguyên Phó giám đốc Trung tâm Phòng chống sốt rét - bướu cổ tỉnh Quảng Bình, thư ký Dự án - bị Công an và Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh coi là chủ mưu trong vụ án với số tiền tham ô hơn 272 triệu đồng, bị truy tố theo điểm 3, điều 278 Bộ Luật Hình sự phải chịu hình phạt từ 15 - 20 năm tù nhưng đã được Tòa tuyên vô tội.
Dự án Quỹ Toàn cầu phòng chống sốt rét là một dự án của tổ chức phi Chính phủ do Ban Quản lý dự án Bộ Y tế trực tiếp điều hành quản lý. Tỉnh Quảng Bình được Ban Quản lý dự án Trung ương cho phép triển khai thực hiện tại 112 xã của 6 huyện trong tỉnh với thời gian từ năm 2005 - 2009.
Tại tỉnh Quảng Bình, Dự án được tổ chức thành 2 cấp tỉnh và huyện. Ban Quản lý dự án Quỹ toàn cầu phòng chống sốt rét của tỉnh do bà Nguyễn Thị Ngọc Hà - Nguyên Phó Giám đốc Sở Y tế làm trưởng ban.
Trong quá trình thực hiện dự án, Vũ Thanh Đức được Trưởng ban Dự án cho phép tạm ứng tiền trực tiếp thanh toán cho tiểu ban Dự án của các huyện. Mỗi lần nhận tiến tạm ứng, Đức cùng kế toán Phạm Thị Hoa Hồng trực tiếp xuống tận các huyện để thanh toán.
Đức hướng dẫn tiểu ban Dự án các huyện lập chứng từ thanh toán khống ngày công các hoạt động giám sát; móc nối với một số cơ quan, trường học, UBND xã, trạm y tế xã để xác nhận khống các chứng từ và hóa đơn thanh toán tiền tổ chức các lớp học, hội nghị tập huấn Dự án... để rút tiền Dự án tham ô, sử dụng sai quy định.
Từ số tiền thanh toán khống này, Đức đặt vấn đề với các tiểu ban Dự án huyện trích lại 50% số tiền. Nhưng khi nhận tiền thanh toán hoặc trích lại, Đức đều buộc người nhận tiền phải ký nhận đủ số tiền đã thanh toán cũng như các khoản phải trích lại.
Quá trình điều tra xác định Đức cùng Đỗ Xuân Phong, Trần Quốc Tuấn, Phan Thanh Phi và một số người khác ở các tiểu ban Dự án các huyện đã lập chứng từ khống để rút tiền chia nhau hơn 364 triệu đồng. Trong đó, Vũ Thanh Đức chiếm đoạt hơn 272 triệu đồng. Tiếp đến là Đỗ Xuân Phong chiếm đoạt hơn 40 triệu đồng, Trần Quốc Tuấn 25,7 triệu đồng, Phan Thanh Phi 14,4 triệu đồng.
Tại phiên toà sơ thẩm, hầu hết các bị cáo cũng như các cá nhân có nghĩa vụ liên quan ở cấp huyện đều khai báo rất thành khẩn. Trong đó, tất cả các bị cáo đều khẳng định việc làm trái này đều do sự chỉ đạo và hướng dẫn của Đức.
Tuy vậy, tại phiên tòa bị cáo Vũ Thanh Đức đã phủ nhận toàn bộ các bản cung đã khai nhận trước đây. Chính điều này đã được ông chủ tọa phiên tòa sơ thẩm Lê Văn Phú lấy làm căn cứ để tuyên bị cáo Đức vô tội.
Các bị cáo khác bị tòa tuyên phạt như sau: Đỗ Xuân Phong - 30 tháng tù giam; Trần Quốc Tuấn - 24 tháng tù giam; Phan Thanh Phi - 24 tháng tù treo... Riêng kế toán Phạm Thị Hoa Hồng với tội “Thiếu trách nhiệm gây thiệt hại nghiêm trọng tài sản Nhà nước” bị tuyên phạt 6 tháng tù cho hưởng án treo.
Theo ông Lê Văn Phú, những chứng cứ mà cơ quan điều tra và Viện Kiểm sát đưa ra là không đủ căn cứ để buộc tội Đức tham ô. Ông Phú cho biết, biên bản hỏi cung của cơ quan điều tra đã sai thủ tục tố tụng vì bị can Đức và điều tra viên chỉ ký trang cuối cùng.
Hơn nữa, bị cáo Đức lúc bấy giờ đang ở trong tình trạng “suy nhược thần kinh” nên các bản khai tự nhận tội của Đức với cơ quan điều tra không đủ giá trị pháp lý (về vấn đề này, ông chủ toạ phiên toà cũng chỉ mới dựa vào tờ đơn thuốc của Đức do Luật sư bào chữa xuất trình tại phiên tòa).
Thực tế, kể từ ngày bị bắt tạm giam đến thời điểm này, bị cáo Vũ Thanh Đức vẫn mạnh khoẻ và chưa có một cơ quan y tế nào kết luận Đức bị thần kinh.
Việc phán quyết Vũ Thanh Đức vô tội, nhưng số tiền mà các bị cáo đã khai đưa nộp cho Đức thì Tòa lại không buộc cho các bị cáo đã nộp tiền cho Đức phải chịu trách nhiệm hình sự bồi hoàn cho Nhà nước.
Vậy số tiền bị tham ô này để đâu? Ai phải chịu trách nhiệm hoàn trả cho Nhà nước. Nếu xét thấy chưa đủ cơ sở chứng cứ buộc tội Đức, và các bản cung chưa đúng quy định của Bộ Luật tố tụng hình sự thì Tòa phải trả hồ sơ để bổ sung đúng với qui định của Luật.
Không đồng tình với phán quyết của phiên toà sơ thẩm, ngày 3/12, Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh Quảng Bình đã kháng nghị bản án hình sự sơ thẩm ngày 29/11/2007 của Tòa án Nhân dân tỉnh Quảng Bình về phần hình sự tuyên đối với bị cáo Vũ Thanh Đức.
Theo ông Đoàn Công Kê - Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh Quảng Bình, các bản khai và bản cung của Đức không vi phạm thủ tục tố tụng hình sự như ông chủ toạ phiên toàn sơ thẩm Lê Văn Phú nói. Bởi lẽ, bản tự khai của Đức không thấy biểu hiện gì đến thần kinh và trong hồ sơ viện kiểm sát chuyển qua Tòa cũng không có Trạm xá Công an tỉnh xác nhận như bản án sơ thẩm đã nêu...
Vụ án tham ô công quỹ tại Dự án Quỹ Toàn cầu phòng chống sốt rét tại Quảng Bình là vụ án phức tạp, được dư luận quan tâm. Việc Toà sơ thẩm tuyên bị cáo Vũ Thanh Đức, kẻ cầm đầu vụ án vô tội là có dấu hiệu “bỏ lọt tội phạm”, cần được Tòa Phúc thẩm xem xét đúng pháp luật.
Theo Ngọc Châu
TTXVN
