- Rạng sáng 24/4/1998, con gái bà Lê Thị Bông về nhà thì phát hiện mẹ nằm chết dưới nền nhà. Cơ sở nào cơ quan điều tra quy kết Huỳnh Văn Nén là thủ phạm, thưa ông?
Vụ án Huỳnh Văn Nén là án truy xét nên gặp rất nhiều khó khăn. Sau khi án mạng xảy ra, ban chuyên án được thành lập với rất nhiều lực lượng. Chúng tôi chia làm hai hướng, một nhánh rà soát lại những người thuộc diện nghi vấn cờ bạc, xì kè, lang thang cơ nhỡ đến vùng này khai thác lâm sản. Nhánh khác tìm hiểu các biểu hiện đáng ngờ của thanh niên địa phương. Sau khi rà soát, Huỳnh Văn Nén là nghi phạm số một.
Nén có nhiều chi tiết đáng ngờ, lại có hành vi châm lửa đốt chòi rẫy của một người dân, nên ban chuyên án đã mời anh ta lên UBND xã làm việc. Sau quá trình đấu tranh, Nén khai nhận toàn bộ hành vi giết bà Bông nên được công an tỉnh dẫn giải về trại tạm giữ.
 |
Ông Đinh Kỳ Đáp thừa nhận quá trình điều tra vụ án Huỳnh Văn Nén chưa được trọn vẹn. Ảnh: Phước Tuấn.
- Quá trình điều tra và kết án Huỳnh Văn Nén, có điểm nào trong vụ án khiến ông băn khoăn?
Sau khi họp bàn đã thấy đủ căn cứ nên chúng tôi quyết định hoàn tất hồ sơ chuyển qua VKS. Tuy nhiên, tôi vẫn lăn tăn hai điểm là chiếc nhẫn vàng của nạn nhân và chùm chìa khóa nhà bà Bông chưa tìm được. Nếu thu được những vật chứng đó thì vụ án sẽ có tính thuyết phục hơn.
- Bản kháng nghị đề nghị điều tra lại vụ án của VKSND Tối cao xác định sợi dây dù thu được không liên quan đến sợi dây hung thủ dùng để giết bà Bông, hiện trường gây án có tới 2 dấu chân, ông giải thích như thế nào về tình tiết mâu thuẫn này?
Tôi chưa từng nhìn thấy sợi dây dù thu được. Nhưng chuyện nó không liên quan có thể do dây dù tại hiện trường có nhiều loại. Việc dây dù bị cắt ra rồi mang đi giám định lại sao phù hợp được, chẳng hạn do trời mưa ướt thì sao. Nhưng tôi cũng lăn tăn vì Nén khai vứt sợi dây trên đường mòn trong lúc tháo chạy nhưng sợi dây thu được lại cách đường mòn 100 m. Nếu có ném cũng khó đạt được độ xa này.
Còn về dấu chân, lúc mang ghế salon vào trại giam cho Nén ướm thử để thực nghiệm điều tra thì tôi đi vắng. Nhưng ghế salon làm bằng mút, khi bị dẫm lên thì nó sẽ lún rồi bung ra thì dấu vết sao mà phù hợp được. Căn cứ vào chi tiết đó thì không thuyết phục rồi. Tôi thấy việc điều tra còn nhiều cái khuất tất, sai sót, chưa trọn vẹn. Tuy nhiên, thời điểm lúc bấy giờ cũng đã thỏa mãn các điều kiện điều tra rồi, những chi tiết đó không ảnh hưởng đến việc luận tội.
- Trước khi ông Nén được đưa ra xét xử, anh Nguyễn Phúc Thành đã có đơn từ trong trại giam tố cáo hai người bạn của mình mới là hung thủ giết bà Bông. Ông đã xử lý thông tin này như thế nào?
Tôi chưa cầm cái đơn đó bao giờ. Nhưng khi nghe thông tin có đơn tố cáo tôi liền lên đường đến trại giam Sông Cái (Ninh Thuận) dù lúc này án chung thân của Huỳnh Văn Nén đã có hiệu lực. Ngày đó tôi đi với điều tra viên Cao Văn Hùng nhưng đến đó thì tôi vào thăm một số anh em cán bộ trại giam, giao nhiệm vụ cho đại úy Hùng lấy lời khai của anh Thành. Hôm đó, tôi lại bị lên cao huyết áp nên vào một phòng khác nghỉ ngơi chứ không trực tiếp gặp anh Thành.
Trên đường về lại Bình Thuận, tôi hỏi Hùng có vấn đề gì mới không thì anh ấy bảo không có gì, đơn tố cáo của anh Thành không có căn cứ. Hùng bảo Thành khai có 2 thanh niên khác giết bà Bông chứ không phải ông Nén. Về sau, tôi cũng nghe các trinh sát báo cáo rằng những người này đã đi khỏi địa phương trước khi xảy ra án mạng một tháng nên nghĩ lời tố cáo của anh Thành thiếu cơ sở nên không xác minh tiếp. Với lại, việc phạm nhân trong trại giam tố cáo để lập công giảm án là bình thường. Nội dung tố cáo có thể đúng và có thể sai.
- Theo báo cáo của phó công an xã lên ban chuyên án, thời điểm bà Bông bị giết, hai nhân vật trong đơn tố cáo của anh Thành đều có mặt tại địa phương, ông ý kiến thế nào thông tin mâu thuẫn này?
Cái này thì tôi không được nghe báo cáo từ anh em. Nếu có thông tin cũng như biết rõ về nội dung tố cáo của anh Thành, tôi sẽ cho người đi xác minh ngay.
- Kháng nghị của VKSND Tối cao nhận định, quá trình điều tra vụ án còn nhiều thiếu sót, ông đánh giá thế nào về cách làm việc của cán bộ điều tra trong vụ án này?
Thời điểm đó tôi cho rằng việc điều tra đã thỏa mãn các yêu cầu. Còn bây giờ thì lại khác vì phương tiện khoa học kỹ thuật, trình độ, điều kiện, nghiệp vụ điều tra cũng cao hơn, lại cải cách tư pháp... Sau khi xem xét lại tôi thấy mình cũng chủ quan, quá tin tưởng điều tra viên Cao Văn Hùng. Nếu đúng như vậy, điều tra viên đã làm việc quá sơ sài, thiếu trách nhiệm. Lúc đó tôi vừa đi học vừa phụ trách chuyên án nên khi các điều tra viên, trinh sát báo cáo lại tôi đều tin tưởng. Điều tra của mình mà không tin sao được.
- Ông Nén cho rằng mình bị bức cung nhục hình nên mới thừa nhận phạm tội, ông nghĩ như thế nào về vấn đề này?
Khi còn bị giam dưới xã có hay không chuyện này thì tôi không biết, song đưa lên tỉnh thì không có chuyện bị bức cung nhục hình. Cũng có thể các anh em nó làm nhưng tôi không thể biết được.
- Theo nguyên tắc, lời nhận tội của bị cáo không phải là chứng cứ duy nhất để kết tội trong khi các chứng cứ buộc tội khác chưa thuyết phục nhưng đã kết án cho Huỳnh Văn Nén, ông thấy thế nào?
Nếu bị cáo nhận tội nhưng chứng cứ chưa đủ, chưa thuyết phục thì phải thả nghi phạm ra thôi. Ngoài chúng tôi còn có VKSND và TAND là cơ quan xét xử độc lập. Nếu thời điểm ấy VKS thấy có dấu hiệu không rõ ràng thì sẽ trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung, hoặc tòa thấy chưa đủ căn cứ buộc tội thì sao dám tuyên như vậy, phải hủy bản án chứ. Nhiệm vụ của chúng tôi là điều tra, song không phải tất cả những gì chúng tôi điều tra được đã là đúng và chính xác hoàn toàn vì còn do nhiều yếu tố khác.
- Theo ông, hướng điều tra nào để tìm ra hung thủ thật sự và giải quyết dứt điểm vụ án trong thời gian tới?
Sau khi có kháng nghị thì cơ quan chức năng sẽ vào cuộc, khi ấy sẽ có kết luận cuối cùng về hướng giải quyết. Vì Huỳnh Văn Nén đã bị kết án bằng một bản án với HĐXX gồm nhiều người và qua nhiều cơ quan tố tụng chứ không chỉ có cơ quan cảnh sát điều tra. Muốn tìm được hung thủ thực sự chỉ còn cách bắt được người trong đơn tố giác mang về xét hỏi. Tuy nhiên, việc này cũng rất khó vì chưa có cơ sở gì thì làm sao truy nã hay bắt họ được. Hơn nữa, có thể người này đã thay tên đổi họ hoặc trốn ra nước ngoài. Cái này phải nhờ sự phối hợp của nhiều cơ quan chức năng ở các địa phương khác.
Cũng có thể quá trình điều tra không tìm ra được hung thủ mà chứng cứ chưa rõ ràng thì phải đình chỉ điều tra, thả anh Nén ra và bồi thường oan sai. Người nào làm sai đến đâu thì chịu trách nhiệm đến đó.
Năm 2000, Huỳnh Văn Nén bị TAND tỉnh Bình Thuận kết án chung thân vì được cho là giết bà Bông để cướp chiếc nhẫn vàng. Cũng trong thời gian này, tại trại giam Sông Cái, phạm nhân Nguyễn Phúc Thành làm đơn tố giác hai người bạn của mình mới là hung thủ vì chính họ đã kể cho anh nghe về quá trình giết bà Bông.
Sau 14 năm gia đình bị cáo đi kêu oan, mới đây, VKSND Tối cao đã kháng nghị bản án của TAND tỉnh Bình Thuận theo hướng hủy tội danh và hình phạt về tội Giết người, Cướp tài sản đối với Huỳnh Văn Nén để điều tra, xét xử lại.
Ngày 12/11, HĐXX Giám đốc thẩm TAND Tối cao đã chấp nhận kháng nghị này, hủy án sơ thẩm của TAND tỉnh Bình Thuận về hai tội danh và hình phạt của ông Nén để điều tra, xét xử lại.
Theo Hải Duyên - Phước Tuấn
