Ngay lập tức, bộ sách đã thu hút sự chú ý và nhận được hoan nghênh của dư luận.
Nhân dịp này, PV báo Tiền Phong đã có cuộc phỏng vấn ông Đặng Quang Phương.
Thưa ông, việc tham khảo những quyết định giám đốc thẩm (QĐGĐT) khi gặp những tình huống tương tự, cần được hiểu như thế nào, khi nước ta không áp dụng “án lệ”?
Với các thẩm phán, họ phải nghiên cứu kỹ hồ sơ vụ án đang giải quyết, đối chiếu với vụ án tham khảo, xem giống nhau chỗ nào, khác nhau chỗ nào. Có những vụ án nhìn qua thấy dường như các tình tiết giống nhau, nhưng bản chất lại rất khác nhau, và do vậy việc áp dụng pháp luật sẽ khác nhau.
Nếu có sự giống nhau về bản chất, thì có thể tham khảo hướng giải quyết. Tuy nhiên không được máy móc, càng không được trích dẫn QĐGĐT vào bản án. Vấn đề đặt ra với luật sư cũng tương tự, khi họ bảo vệ, bào chữa cho thân chủ của mình.
Với những người làm công tác nghiên cứu, giảng dạy, QĐGĐT thực sự là những ví dụ, những dẫn chứng sinh động và đáng tin cậy, giúp họ từng bước xóa bỏ việc giảng dạy, nghiên cứu quá nặng về lý luận, thiếu những ví dụ thực tiễn.
Trong nhiều bản án đã được ban hành, còn có nhiều sai sót về chính tả, ngữ pháp, cách trình bày chưa chặt chẽ, sáng sủa (khi in thành sách, qua công tác biên tập, chuyện này đã được hạn chế đi rất nhiều). Theo ông, cần khắc phục tình trạng này bằng cách nào?
Quả đúng là trong một số bản án đã tuyên, rất đáng tiếc vẫn còn có những sai sót như vậy. Trong việc viết bản án, một số thẩm phán quá “dễ dãi” với chính mình, cho nên có nhiều câu văn lê thê, nhiều đoạn lặp đi lặp lại, và để có những lỗi chính tả không đáng có. Về việc này, TANDTC đã và đang từng bước mẫu hóa bản án và các văn bản tố tụng nói chung.
Cá nhân tôi luôn hết sức mong mỏi các thẩm phán cần nâng cao trách nhiệm của mình, luôn trau dồi việc viết bản án sao cho đúng pháp luật, đúng mẫu, rõ ràng, dễ hiểu, dễ thi hành. Khi đã có mẫu các văn bản tố tụng cũng như hướng dẫn sử dụng mẫu, nếu cá nhân nào, Tòa án nào thực hiện không đúng, thì tuỳ từng trường hợp cụ thể, chúng tôi sẽ xử lý đúng theo quy định của pháp luật.
Những bản án minh oan cho người bị oan sẽ rất có giá trị tham khảo, giúp các cán bộ tố tụng tránh mắc phải sai phạm. Liệu trong những đợt xuất bản tới đây, TANDTC có đưa thêm những bản án, quyết định minh oan vào sách?
Những bản án, quyết định minh oan, theo tôi cần phải được in thành sách. Đây là những dẫn chứng thiết thực, những bài học đắt giá, để các cán bộ tố tụng tham khảo. Riêng tôi, tôi cho rằng cần có sách chuyên đề về những bản án kiểu này, có thêm phần bình luận, nhằm tìm ra nguyên nhân dẫn đến sai lầm.
Tuy nhiên, ở lần xuất bản này, mới là những QĐGĐT ở cấp Hội đồng thẩm phán của TANDTC trong năm 2003 và năm 2004. Rất đáng mừng ở cấp này, trong 2 năm qua, không có trường hợp nào phải minh oan, chứ không phải Ban biên tập không đưa vào sách.
Những lần xuất bản tới, khi in đến các quyết định giám đốc thẩm của Tòa hình sự hoặc các bản án phúc thẩm của ba Tòa phúc thẩm TANDTC hoặc tòa án cấp tỉnh, nếu có những quyết định, bản án thuộc loại này, chúng tôi sẽ ưu tiên in vào sách.
Xin cám ơn ông!
