 |
- Các bệnh viêm đường ruột. Các bệnh viêm đại tràng kéo dài như viêm loét đại tràng và bệnh Crohn có thể làm tăng nguy cơ.
- Tiền sử gia đình. Bạn dễ bị ung thư đại trực tràng nếu có cha mẹ, anh chị em ruột hoặc con bị bệnh. Khoảng 10-30% số trường hợp ung thư đại trực tràng có tính chất gia đình.
- Đột biến gen di truyền. Gần 5% số trường hợp ung thư đại trực tràng là do đột biến gen di truyền đã được phát hiện. Nếu cha hoặc mẹ có gen đột biến, bạn có 50% nguy cơ di truyền đột biến gen này.
- Chế độ ăn. Một số nghiên cứu cho thấy ăn một lượng lớn chất xơ có thể làm giảm đột ngột nguy cơ polyp đại tràng và ung thư đại tràng.
- Hút thuốc lá và uống rượu. Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng, và uống quá nhiều rượu cũng làm tăng nguy cơ này. Kết hợp hút thuốc lá và uống quá nhiều rượu làm cho bạn dễ bị ung thư đại tràng hơn.
- Lối sống tĩnh tại. Nếu bạn ít hoạt động, bạn dễ bị ung thư đại tràng hơn, mặc dù không dễ bị ung thư trực tràng. Điều này có thể là do khi bạn ít hoạt động, phân ở lại trong đại tràng lâu hơn.
- Béo phì. Thừa cân rõ rệt (³ 13,6 kg) có liên quan với tăng nguy cơ bị một vài loại ung thư, bao gồm ung thư đại trực tràng. Thừa cân làm tăng nguy cơ này ở nam giới thuộc mọi lứa tuổi và nguy cơ tăng gấp đôi ở phụ nữ tiền mãn kinh.
Phòng ngừa
Bạn có thể giảm nguy cơ của mình rất nhiều nhờ sàng lọc thường xuyên bằng soi đại tràng hoặc kết hợp thụt bari và soi ống mềm đại tràng xích-ma. Bạn cũng có thể bảo vệ mình bằng cách thay đổi chế độ ăn và lối sống. Các gợi ý dưới đây có thể giúp bạn:
- Chế độ ăn nhiều hoa quả, rau và ngũ cốc nguyên chất. Các thực phẩm này có nhiều chất xơ, có thể làm giảm 40% nguy cơ polyp đại tràng. Nên ăn hoa quả có mầu xanh sẫm, vàng đậm hoặc mầu da cam và rau như củ cải Thụy Sĩ, rau bina, dưa đỏ, xoài, quả đấu, và khoai lang, rau họ cải bắp, bao gồm cải bông xanh, cải brussel và súp lơ. Lycopen, một chất dinh dưỡng có trong cà chua và các loại hoa quả và rau có mầu đỏ khác, như dâu tây và ớt đỏ, là hóa chất chống ung thư rất mạnh. Ngoài ra, thử ăn cây họ đậu – bao gồm đậu Hà Lan và đậu – và thực phẩm từ đậu nành, như đậu phụ hoặc sữa đậu nành.
- Hạn chế mỡ, nhất là chất béo no. Thận trọng hạn chế chất béo no có nguồn gốc động vật như thịt nạc. Các thực phẩm khác chứa chất béo no bao gồm sữa nguyên chất, pho mát, kem, dầu dừa và dầu cọ. Hạn chế mỡ toàn phần < 35% lượng calo hàng ngày, 8-10% là chất béo no.
- Dùng lượng canxi khuyến nghị. Những người dùng 700-800 mg calci/ngày có nguy cơ ung thư đại tràng thấp hơn 40-50% so với người dùng £500 mg canxi/ngày. Nguồn thực phẩm có calci tốt bao gồm váng sữa hoặc sữa có hàm lượng chất béo thấp và các sản phẩm bơ sữa khác, cải xanh, cải canh và cá hồi. Vitamin D, trợ giúp cho hấp thu canxi, cũng làm giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng. Có thể hấp thu vitamin D qua thực phẩm như các sản phẩm sữa bổ sung vitamin D, gan, lòng đỏ trứng và cá. Ánh nắng mặt trời cũng làm biến đổi hóa chất trên da bạn thành dạng vitamin hữu ích. Nếu không uống sữa hoặc tránh ánh nắng mặt trời, bạn có thể cần bổ sung canxi. Ngoài việc giúp bảo vệ chống ung thư đại trực tràng, bổ sung vitamin D và canxi vào chế độ ăn có thể làm chậm quá trình mất xương (loãng xương) và làm giảm nguy cơ gẫy xương.
- Dùng lượng axít folic thích hợp. Bổ sung lượng vitamin B folat hoặc axít folic thích hợp – một dạng tổng hợp của vitamin này – có thể giúp làm giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng. Thậm chí những người có tiền sử gia đình bị bệnh có thể giảm nguy cơ bằng cách hạn chế uống rượu và dùng 400 mg axít folic/ngày. Folat có trong lá rau xanh thẫm như rau bina, đậu, đậu tây và đậu xanh, một số quả và hạt, ngũ cốc đã bổ sung. Phần lớn các multivitamin đều chứa axít folic.
- Hạn chế uống rượu. Dùng rượu ở mức từ vừa tới nặng (uống > 1 cốc rượu/ngày đối với nữ và 2 cốc rượu/ngày đối với nam) làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng. Hạn chế uống rượu có thể giảm nguy cơ, ngay cả khi tiền sử gia đình ung thư đại tràng.
- Bỏ thuốc lá. Hút thuốc lá có thể làm tăng nguy cơ bị cả ung thư đại tràng và ung thư phổi.
- Luôn tập luyện và duy trì cân nặng khỏe mạnh. Chỉ kiểm soát cân nặng cũng có thể giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng. Tập luyện thường xuyên có thể giảm một nửa nguy cơ ung thư đại tràng.
- Nếu bạn là nữ, hãy báo cho bác sĩ về việc dùng liệu pháp thay thế hormon (HRT). HRT có thể giảm nguy cơ ung thư đại trực tràng.
