Trong vài năm trở lại đây, người ta truyền tai nhau một loại thuốc được cho là “cải tử hoàn sinh”, dùng để phòng chữa đột quỵ rất hiệu quả, đó là thuốc An cung ngưu hoàng hoàn. Vậy thực hư ra sao? Đây có thực sự là "thần dược" cho người bị đột quỵ, tai biến mạch máu não?
An cung ngưu hoàng hoàn vốn là bài thuốc y học cổ truyền có từ lâu của Trung Quốc, có các vị chính như: sừng tê giác, sỏi mật bò, xạ hương. Tuy nhiên, hiện nay, sừng tê giác đã được thay bằng sừng trâu; sỏi mật bò tự nhiên hầu như không có nên thay bằng sỏi nhân tạo. Xạ hương cũng có nhiều loại: tự nhiên hoặc tổng hợp. Bài thuốc này cũng gồm có cả các thành phần như: hùng hoàng, chu sa, xạ hương... Đây đều là các dược liệu có độc tính và khi dùng phải có sự kiểm soát chặt chẽ về liều dùng, đường dùng, người dùng và phải có sự tư vấn của bác sĩ Đông y.Hiện nay, nhiều người đã mua, dự trữ an cung ngưu hoàng hoàn với giá khá đắt đỏ và coi đây như một bảo bối trong nhà với niềm tin “thần dược” này có thể trị được bệnh đột quỵ.
Tuy nhiên, các bác sĩ cho bết, trên thực tế loại thuốc này không có tác dụng phòng đột quỵ như nhiều người lầm tưởng. Hơn thế nữa, với các trường hợp đột quỵ có chỉ định dùng an cung ngưu hoàng hoàn thì cũng cần hết sức thận trọng.
Khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) từng gặp nhiều bệnh nhân bị tai biến mạch máu não không qua khỏi, hoặc để lại di chứng nặng nề do uống An cung ngưu hoàng hoàn. TS Nguyễn Gia Bình-Trưởng khoa Khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, đây là những bệnh nhân bị xuất huyết não, được người nhà cho uống thuốc An cung ngưu hoàng hoàn trước khi nhập viện. Hậu quả là máu chảy ồ ạt, bác sĩ cũng không thể cứu được người bệnh. Trường hợp cứu được thì di chứng để lại rất nặng nề.
An cung ngưu hoàng hoàn chống chỉ định cho các trường hợp tai biến mạch máu não, viêm não thể thoái chứng và thể chảy máu vào não thất của tai biến mạch máu não, người thể hàn, dương hư, tỳ vị hư hàn, phụ nữ có thai, người suy giảm chức năng gan, thận. Ngay cả với người bệnh nhồi máu não nếu dùng tùy tiện cũng có nguy cơ chảy máu bên trong vùng nhồi máu. Ở bệnh nhân xuyết huyết có thể khiến tình trạng xuất huyết nặng nề thêm.
Theo Hướng dẫn sử dụng thuốc An cung ngưu hoàng hoàn, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế), đây là các thuốc Đông y có thành phần gồm các vị dược liệu và phải được sử dụng, kê đơn của các thầy thuốc Đông y.
Hướng dẫn này chỉ định An cung ngưu hoàng hoàn dùng cho các trường hợp sốt cao co giật, hôn mê, mê sảng; hôn mê do trúng phong (viêm não, viêm màng não, xuất huyết não thể bế chứng: có sốt cao, huyết áp tăng,…).
An cung ngưu hoàng hoàn có công năng thanh nhiệt, giải độc, chấn kinh, khai khiếu.
Chống chỉ định: Tai biến mạch máu não, viêm não thể thoát chứng và thể chảy máu vào não thất của tai biến mạch máu não, người thể hàn, dương hư, tỳ vị hư hàn; phụ nữ có thai; người suy giảm chức năng gan, thận.
Thận trọng ở bệnh nhân có tình trạng dị ứng với bất cứ thành phần nào của thuốc.
Hướng dẫn cũng nói rõ về cách dùng và liều dùng:
- Thuốc được dùng đường uống, cần phải dùng thuốc theo đơn, đúng chỉ định và dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ y học cổ truyền hoặc thầy thuốc Đông y.
- Người lớn: 1 viên hoàn, 1 lần mỗi ngày
- Trẻ em dưới 3 tuổi: dung 1/4 viên hoàn, 1 lần một ngày;
- Trẻ từ 4-6 tuổi: 1/2 viên hoàn, 1 lần một ngày
Liệu trình điều trị: 3 ngày liên tục, có thể dùng 5 ngày. Nên nhai viên thuốc hoặc uống từng phần nhỏ.
Trong trường hợp bệnh nhân bị bất tỉnh do sốt cao, hôn mê, có thể dùng thuốc qua đường nuôi dưỡng bằng ống xông dạ dày.
Đồng thời hướng dẫn cũng nói rõ về tương tác thuốc:
Nếu đang sử dụng các loại thuốc tân dược, cần uống xa các lần uống thuốc tân dược để tránh khả năng có thể gây tương tác giữa các thuốc với nhau. Khi dùng thuốc nên có chế độ ăn uống hợp lý, tránh các thức ăn chua cay hoặc có nhiều chất béo vì có thể làm sinh nội nhiệt và nhiều đờm.
