Ngay sau sự việc một giáo viên ở Bình Định tử vong sau khi ăn loại ốc biển có chứa độc tố giống như độc tố của các nóc, Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế cũng cảnh báo không chỉ có ốc biển, còn có 1 loài hải sản khác là so biển cũng mang độc tố gây chết người.
Theo đó, hiện nhiều người do chưa phân biệt được con so và con sam biển nên đã sử dụng nhầm dẫn đến ngộ độc, thậm chí nguy kịch tính mạng vì trong con so biển có chứa chất tetrodotoxi- một chất cực độc giống độc tố của cá nóc...
Theo Cục An toàn thực phẩm, vùng ven biển nước ta có hai con vật rất giống nhau: con sam và con so. Cả hai con này đều sống chủ yếu ở vùng ven biển, trong các vịnh, đầm nước mặn và các cửa sông, hình thù giống hệt nhau nên dễ gây nhầm lẫn. Cũng vì vậy thỉnh thoảng vẫn xảy ra ngộ độc chết người do nhầm con so với con sam và ăn trứng của nó.
Con sam (tên khoa học là Tachypleus tridentatus) có hình thù lạ mắt, vỏ cứng như mai cua, mình tròn vẹt, đường kính khoảng một gang tay (20cm), dưới bụng có 8 chân càng nhỏ, bơi rất chậm và bò như cua.
Đặc điểm của loài sam là luôn luôn đi đôi. Người dân vùng biển, sáng sớm đi dọc bờ biển thường bắt được những cặp vợ chồng sam, con đực lúc nào cũng bám chặt cứng vào lưng con cái, không chịu rời. Người ta bắt sam để lấy trứng ăn là chính, do đó thường vứt bỏ sam đực đi vì sam đực không có trứng và nhỏ chẳng được bao nhiêu thịt.
Hình ảnh phân biệt con sam và con so biển. Ảnh: Internet Cục An toàn thực phẩm lưu ý, con sam có một đặc điểm rất dễ nhận là lúc nào cũng đi đôi, còn con so tuy hình dáng nom giống hệt con sam nhưng nhỏ hơn nhiều và chỉ đi một mình. Trứng sam là một thức ăn ngon và bổ được bà con vùng biển ưa chuộng, còn trứng so rất độc, ăn phải sẽ bị ngộ độc nguy hiểm.
Chất độc giết người trong loài so biển là Tetrodotoxin, một chất cực độc giống độc tố của cá nóc. Những vụ ngộ độc thức ăn do Tetrodotoxin thường rất nặng. Độc tố này tác động lên thần kinh trung ương, gây tê liệt cơ thể, ngừng tuần hoàn, hô hấp, dẫn đến tử vong nhanh chóng.
Điều cần chú ý là chất độc này không bị nhiệt phá huỷ, nó chịu được nhiệt độ cao, dù có đun sôi, phơi khô hay sấy khô chất độc vẫn tồn tại, do đó thức ăn được đun nấu chín, nướng chín hay phơi khô ăn đều nguy hiểm.
Sau khi ăn phải so biển, chất Tetrodotoxin được hấp thu nhanh qua đường tiêu hoá trong khoảng 10 - 15 phút, đạt nồng độ cao nhất trong máu sau 20 phút và chỉ mấy giờ sau các triệu chứng ngộ độc xuất hiện. Liều tử vong đối với người là 1 - 2 miligam. Nguyên nhân tử vong là liệt cơ hô hấp và hạ huyết áp. Như vậy độc tố có trong con so biển và những loài cá nóc thường gây độc ở vùng biển nước ta là một.
