PGS.TS Trần Minh Điển, Phó giám đốc BV Nhi T.Ư cho biết, điều đáng nói là các bé này đều không được gia đình tiêm đầy đủ vắc-xin phòng bệnh. Bé P.D (2 tháng tuổi ở Hải Phòng) vừa được ra viện sau 2 tuần điều trị thở oxy tại khoa Hô hấp là một trường hợp điển hình. Mẹ bệnh nhân cho biết, cách đây 1 tháng, bé ho từng cơn rũ rượi, tiếng thở rít, sau cơn ho xuất hiện tím tái, thỉnh thoảng có cơn ngừng thở. Tại bệnh viện tỉnh, bệnh nhân được chẩn đoán viêm phế quản phổi và điều trị trong 10 ngày. Tuy nhiên, do bệnh tình không thuyên giảm, bé được chuyển đến Bệnh viện Nhi T.Ư. Qua thăm khám và chụp X-quang phổi, các bác sĩ nhận thấy trẻ có bội nhiễm viêm phế quản, xét nghiệm máu thấy bạch cầu tăng cao, xét nghiệm dịch mũi họng cho kết quả dương tính với trực khuẩn ho gà. Gia đình cho biết cháu P.D chưa được tiêm vắc-xin phòng bệnh này.
Bác sĩ khoa Điều trị tích cực cũng tiếp nhận bệnh nhân T.P.L (2 tháng tuổi, ở Hà Nội) là một trường hợp biến chứng ho gà do không được tiêm vắc-xin. Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng nguy kịch: suy thở, suy tuần hoàn. Bác sĩ cho điều trị bằng thở máy, hỗ trợ tim mạch, dùng thuốc kháng sinh phù hợp. Sau 5 ngày điều trị tích cực tình trạng bệnh nhi đã cải thiện rõ rệt, trẻ cai được máy thở, giảm các triệu chứng viêm phổi, chỉ còn ho nhưng không dai dẳng, không gây tím tái.
Bác sĩ Lê Hồng Hạnh, Phó Trưởng khoa Hô hấp cho biết, ho gà là bệnh truyền nhiễm cấp tính rất phổ biến ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Bệnh này dễ lây lan qua đường hô hấp (ho, hắt hơi, ôm hôn) khi trẻ tiếp xúc với người mắc bệnh. Bệnh diễn biến qua 3 giai đoạn với biểu hiện ban đầu là xuất tiết kéo dài từ 1-2 tuần bằng triệu chứng nhiễm trùng đường hô hấp trên không rõ ràng như chảy mũi, ho nhẹ (phần nhiều là ho về đêm). Giai đoạn toàn phát từ 1-2 tuần kế tiếp, trẻ bắt đầu ho nhiều, ho dài rồi tiến triển thành từng cơn ho sặc sụa. Những cơn ho này khiến trẻ mất sức, thể trạng mệt mỏi, biếng ăn dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng. Ở giai đoạn hồi phục, các cơn ho của trẻ ngắn lại, số cơn ho giảm.
Bác sĩ Hạnh khuyến cáo, trong thời gian đầu mắc bệnh, triệu chứng ho gà rất giống với những chứng bệnh cảm thông thường nên nhiều gia đình có tâm lý chủ quan tự mua thuốc về chữa cho con. Đến khi thấy trẻ ho nặng, bị tím tái mới đưa vào viện thì đã trong tình trạng nguy kịch vì suy hô hấp.
Tiêm vắc-xin là cách phòng bệnh hiệu quả nhất
Theo TS Trần Minh Điển, hiện nay, tiêm vắc-xin là cách phòng bệnh ho gà hiệu quả nhất. Đối với phụ nữ mang thai, tiêm phòng đầy đủ giúp bảo vệ thai nhi ngay từ thời kỳ bào thai. Đối với trẻ nhỏ, gia đình cần chú ý cho trẻ tiêm đầy đủ 3 mũi vắc-xin 5 trong 1 phòng bệnh ho gà.
Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cho biết, bệnh có tính lây truyền rất cao nhất là đối với những người sinh hoạt trong cùng một không gian khép kín lâu dài như hộ gia đình, trường học… Cơn ho gà rất đặc trưng, thể hiện trẻ ho rũ rượi không thể kìm hãm được, sau đó là giai đoạn thở rít như tiếng gà gáy. Cuối cơn ho thường chảy nhiều đờm dãi trong suốt và sau đó là nôn. Bệnh thường diễn biến nặng, dễ tử vong do bị bội nhiễm, gây biến chứng viêm phổi, viêm phế quản-phổi, nhất là ở trẻ dưới 5 tuổi và trẻ suy dinh dưỡng.
Theo đánh giá của Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế), ở Việt Nam, bệnh ho gà lưu hành ở mọi nơi trong cả nước. Khi chưa thực hiện chương trình Tiêm chủng mở rộng, bệnh ho gà thường xảy ra và phát triển thành dịch ở nhiều địa phương, đặc biệt nghiêm trọng ở miền núi là nơi có trình độ kinh tế-xã hội phát triển thấp.
Được biết, từ năm 1986, chương trình Tiêm chủng mở rộng được phát triển rộng khắp trong cả nước. Tất cả trẻ dưới 1 tuổi được phổ cập gây miễn dịch cơ bản bằng 3 liều vắc-xin bạch hầu-ho gà-uốn ván (DTP). Sau nhiều năm tiêm vắc-xin DTP, tỷ lệ mắc và chết của bệnh ho gà đã giảm rất rõ rệt.
Trong chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia, hiện trẻ được tiêm vắc-xin phối hợp để phòng 5 bệnh là bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B và viêm phổi, viêm màng não mủ do Hib. Trong đó, tiêm mũi một khi 2 tháng tuổi, mũi hai khi 3 tháng và mũi ba khi 4 tháng và trẻ tiêm thêm mũi thứ 4 nhắc lại khi được 18 tháng tuổi.
Để phòng chống bệnh ho gà, Cục Y tế dự phòng khuyến cáo người dân thực hiện các biện pháp sau: Đưa trẻ đi tiêm chủng tiêm vắc-xin phòng bệnh ho gà đầy đủ, đúng lịch; Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng; che miệng khi ho hoặc hắt hơi; giữ vệ sinh thân thể, mũi, họng cho trẻ hàng ngày; Đảm bảo nhà ở, nhà trẻ, lớp học thông thoáng, sạch sẽ và có đủ ánh sáng; Khi có dấu hiệu mắc bệnh hoặc nghi ngờ mắc bệnh ho gà trẻ phải nghỉ học, cách ly và đưa đến cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời.
