Một số bài thuốc dùng với nụ vối:
- Giúp giảm mỡ máu: Nụ vối 15-20g, hãm lấy nước uống thay trà trong ngày hoặc nấu thành nước đặc chia 3 lần uống trong ngày. Cần uống thường xuyên mới hiệu nghiệm.
- Trị đau bụng đi ngoài, phân sống: Lá vối 3 cái, vỏ ổi 8g, núm quả chuối tiêu 10g. Cùng thái nhỏ phơi khô sắc với 400ml nước, còn 100 ml chia 2 lần uống trong ngày, dùng liền 2-3 ngày.
- Chữa đầy bụng, không tiêu: Vỏ thân cây vối 6-12g, sắc kỹ lấy nước đặc uống 2 lần trong ngày hoặc dùng nụ vối 10-15g, sắc lấy nước đặc uống 3 lần trong ngày.
- Chữa viêm đại tràng mạn tính, đau bụng âm ỉ, thường xuyên đi phân sống: 200g lá vối tươi, vò nát, dùng 2 lít nước sôi, ngâm trong 1 giờ để uống thay nước.
Cây thuốc quý giàu dược tính
Cây vối là một vị thuốc dân gian chứa rất nhiều dược liệu tính quý, được sử dụng nhiều trong Đông y và trong cuộc sống hàng ngày. Trong Y học cổ truyền, cây vối chữa được nhiều bệnh như vàng da, gan, ghẻ lở, các bệnh về tiêu hóa… Đặc biệt với bệnh đái tháo đường, cây vối chữa bệnh này rất tốt.
Vối được sử dụng có hai loại, một loại lá nhỏ hơn bàn tay, màu vàng xanh gọi là vối kê hay vối nếp; còn loại lá to hơn bàn tay, hình thoi, màu xanh thẫm gọi là vối tẻ. Hoa thành chùm tới hàng trăm nụ đan cài vào nhau và nở vào xuân, quả vối chín có màu đỏ thẫm giống quả bồ quân, ăn hơi chát và vị hơi đắng.
Lương y, bác sĩ Cao Thị Thanh Hương (Phòng chẩn trị Y học cổ truyền Phúc Nguyên, Hà Nội) cho biết: Trong Đông y lá vối có tác dụng kiện tỳ, giúp ăn ngon, tiêu hóa tốt. Chất đắng có trong vối sẽ kích thích tiết nhiều dịch tiêu hóa; mặt khác chất tanin lại bảo vệ niêm mạc ruột, còn chất tinh dầu có tính kháng khuẩn cao nhưng không làm tổn hại đến những loại vi khuẩn có ích cư trú tại ống tiêu hóa.
Trong dân gian, các cụ thường ưa thích sử dụng lá vối tươi, vối tươi vừa cho nước uống có vị thơm, ngon hơn hẳn vối đã ủ, vừa có nhiều công hiệu trị bệnh tốt hơn hẳn. Lá vối nấu nước uống có khả năng trợ giúp chữa trị các bệnh chứng hoặc các tổn thương như bỏng, viêm gan, vàng da, viêm da lở ngữa… Trong Đông y còn dùng vỏ vối làm thuốc gọi là hậu phác, được dùng để chữa trị đay bụng, đầy hơi, ăn không tiêu, nôn mửa…
Bên cạnh đó, nước vối là loại cây có công hiệu giải khát rất tốt trong ngày hè nóng nực, làm mát, lợi tiểu có khả năng đào thải chất độc qua đường niệu.
Viện Nghiên cứu Y học Dân tộc đã nghiên cứu tính chất kháng sinh của lá vối đối với một số loại vi khuẩn gram và kết luận, lá vối ở tất cả các giai đoạn phát triển đều có tác dụng kháng sinh rõ rệt, nhất là những lá thu hái vào mùa đông, vì mùa này kháng sinh tập trung nhiều ở lá. Kháng sinh lá vối có tác dụng với nhiều loại vi khuẩn như streptococcus, staphylococcus, vi khuẩn bạch hầu, phế cầu, salmonella, bacillus subtilis…
Hoạt chất kháng sinh này tan trong nước và các dung môi hữu cơ thông thường, bền vững với nhiệt độ, không độc với cơ thể, có thể dùng dưới dạng sắc, cao, hoặc viên cho những người đầy bụng khó tiêu, tiêu chảy và viêm họng.
Lá vối tươi hay khô sắc đặc được coi là một thuốc sát khuẩn dùng chữa nhiều bệnh ngoài da như ghẻ lở, mụn nhọt. Trong thực tế, nhân dân ta thường lấy lá vối để tươi vò nát, nấu với nước sôi lấy nước đặc gội đầu chữa chốc lở rất hiệu nghiệm.
Hiệu quả trong việc hỗ trợ, phòng ngừa biến chứng của đái tháo đường
Không chỉ là một thức uống giải khát đơn thuần, mới đây, Viện Dinh dưỡng Quốc gia và Đại học Phụ nữ Nhật Bản đã kết hợp, nghiên cứu thành công tác dụng hỗ trợ phòng ngừa biến chứng của cây vối với đái tháo đường.
Theo các chuyên gia của Viện Dinh dưỡng, bột nụ vối chiết tách từ nụ vối có hàm lượng polyphenol và hàm lượng flavonoid cao (tương đương 128mg catechin/gam trọng lượng khô), có tác dụng chống ôxy hoá mạnh so với bột chiết tách từ lá ổi và bột chiết tách từ lá chè xanh
Các kết quả đươc tiến hành trong phòng thí nghiệm trên chuột đái tháo đường, sau 8 tuần cho uống nụ vối (500mg bột nụ vối chiết tách/kg thể trọng) cho thấy nồng độ peroxy hoá lipid trong máu đã có dấu hiệu thấp đi rõ rệt.
Nghiên cứu cũng cho thấy, nụ vối có khả năng triệt tiêu các gốc tự do, chống ôxy hóa mạnh. Khả năng chống lão hóa của nụ vối sẽ làm giảm sự hình thành đục thủy tinh thể, bảo vệ sự tổn thương tế bào beta tuyến tụy, phục hồi hoạt động của các men chống ôxy hóa trong cơ thể.
Cũng theo các chuyên gia, các thí nghiệm trên động vật và các bệnh nhân đái tháo đường đều chỉ ra rằng nụ vối có khả năng hạn chế việc tăng đường huyết sau ăn và hỗ trợ ổn định đường huyết, giảm rối loạn lipid máu, phòng ngừa các biến chứng của đái tháo đường khi điều trị lâu dài.
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, sau khi uống nước nụ vối, các bệnh nhân đái tháo đường lượng glucose đã giảm một cách rõ rệt. Nụ vối có khả năng có khả năng kiểm soát đường huyết sau ăn trên bệnh nhân đái tháo đường tuýp 2.
Các nhà nghiên cứu đã kết luận bột nụ vối chiết xuất từ lá vối có thể được xem là sản phẩm tiềm năng trong việc hỗ trợ phòng trị bệnh đái tháo đường.
Nụ vối hiện cũng rất dễ mua và dễ sử dụng, tuy nhiên, dù không độc, có nhiều tác dụng tốt nhưng vẫn lưu ý khi sử dụng, người già hay bị táo bón, thiếu tân dịch không nên uống nhiều. Không nên dùng liên tục trong nhiều tháng để tránh hiện tượng tích lũy. Người đang có bệnh cần tham khảo ý kiến của thầy thuốc trước khi sử dụng.
