Sùng đất còn được biết đến với tên Cơ đang khá lạ tai. Loài côn trùng này chủ yếu sinh sống trên cây đọt - một loại cây có thân mỏng, giống cây nứa.
Để chế biến món ăn, người ta lựa chọn những chú sùng đất có thân bằng ngón tay út người lớn, màu trắng ngà, trắng xanh, hoặc vàng. Đầu màu cánh kiến cứng, có hai răng màu đen nằm ngang.
Tuy nhiên, sùng đất không phải lúc nào cũng sẵn có. Chỉ khi những cơn mưa cuối mùa và những trận lụt đã dứt (chừng giữa tháng 8 cho đến hết tháng 12 âm lịch) đồng bào Cơ Tu mới rủ nhau men theo các bờ suối đào sùng đất về làm thuốc cường dương.
Muốn có được những chú sùng mập mạp cũng khá gian nan. Người ta phải men theo các bãi bồi ẩm ướt bên bờ suối.
Khi có nguyên liệu, người dân nhanh chóng chế biến thành nhiều món khác nhau như xào, luộc, nướng. Tuy nhiên, hai món dễ “lấy lòng” người ăn nhất vẫn là xào và nướng.
Lúc đó, sùng đất chỉ cần rửa sạch, luộc hoặc nướng sơ qua cho chín tái. Sau đó ướp gia vị hành, tiêu, ớt, tỏi, củ sả tươi, mắm muối khoảng 30 phút cho ngấm gia vị rồi chế biến món ăn, thưởng thức nóng hổi.
 |
Không chỉ là món ăn ngon, người dân Cơ Tu còn coi sùng đất như một bí quyết tăng cường sinh lý. Thậm chí, không ít người tin rằng nhờ sự bổ dưỡng từ loại “viagra ngọ nguậy” này giúp đàn ông Cơ Tu luôn sung mãn ngay cả khi đã về già.
Đây cũng là lý do khiến nhiều nhà hàng, các tay sành nhậu luôn tìm cách lùng sục thu mua. Sùng đất được giá đến mức người dân địa phương giờ không dám ăn món truyền thống của đồng bào mình mà dành để bán lấy tiền.
Tuy nhiên, thực sự sùng đất có khả năng cường dương hay không vẫn chưa được làm rõ. Hiện Đông y mới ghi nhận tác dụng trị mụn nhọt, gãy xương, mắt mờ... từ chúng. Rất có thể, đây chỉ là kinh nghiệm dân gian của đồng bào miền núi, qua lời đồn thổi mà biến thành “thần dược phòng the”.
