Theo Tuệ Tĩnh, le le (vịt trời) có vị ngọt tính bình, không độc, tác dụng ích khí, bổ trung, tiêu thực, ăn uống tích trệ, trúng phong, lở nhiệt, trừ các loại trùng... Thịt le le rất tốt cho người tỳ thận hư ăn uống kém, sinh lý yếu, mồ hôi trộm lở ngứa lâu lành và các chứng liên quan đến khí huyết hư.
Sau đây là một số bài dược thiện từ le le:
Canh le le khổ qua: Thịt le le ướp gia vị xay nhỏ, nấm mèo thái nhỏ, đậu phu, tiêu, hành, ngò gia vị trộn đều nhồi vào trái khổ qua, nấu canh ăn. Công dụng: bổ huyết, kiên tỳ hóa thấp, tiêu độc. Chữa chứng huyết hư mụn lở ngứa lâu lành.
Canh le le củ cải dưỡng phế âm, giáng hỏa, chỉ khái, chữa phế âm hư triều nhiệt.
Canh le le hầm củ cải: Thịt le le, củ cải, cà rốt, nấm hương, hành ngò gia vị vừa đủ, hầm canh ăn. Công dụng: dưỡng phế âm, giáng hỏa, chỉ khái. Chữa ho, phế âm hư triều nhiệt.
Cháo le le đậu xanh: Thịt le le, tiết vịt, gạo nếp, gạo tẻ, đậu xanh, giá sống, gừng, hành ngò gia vị vừa đủ, nấu cháo ăn. Công dụng: kiện tỳ hóa thấp, tiêu thủy. Chữa phù thũng, tỳ hư thủy thấp.
Le le om nấm hạt sen: Thịt le le 1 con làm sạch mổ bụng, nấm hương, nấm mèo, hạt sen, hành, tiêu mắm muối gia vị vừa đủ nhồi vào bụng gà, hầm ăn. Công dụng: kiện tỳ dưỡng tâm, ích khí sinh huyết. Chữa huyết hư, tâm tỳ hư.
Gỏi le le ngó sen: Thịt le le luộc rồi xé, ngó sen, hành tây, cà rốt thái nhỏ, đậu phộng rang, rau răm, chanh, tỏi, ớt gia vị vừa đủ, làm gỏi ăn tuần vài lần. Công dụng: kiện tỳ, ích khí dưỡng huyết... Chữa sản phụ thiếu sữa.
Canh le le bí đao: Thịt le le, bí đao, hành tiêu, gừng nước dùng gia vị vừa đủ, nấu canh ăn. Công dụng: bổ huyết nhuận táo, giải độc. Chữa da khô sần hay ngứa gãi dị ứng.
Canh vịt hầm nấm hương: Thịt le le, cà rốt, nấm hương, hạt sen, gừng hành, táo đỏ, mùi ngò lá gia vị vừa đủ hầm ăn. Công dụng: kiện tỳ, ích khí sinh huyết. Chữa suy nhược, chán ăn khó lên cân.
Le le nấu lẩu: Thịt le le, khoai môn, cà rốt, nấm rơm, nấm sò, hành tây, nước dùng vịt, rau ăn lẩu như rau muống, rau cải, hoa chuối, hoa lý, bông súng, giá đậu, gia vị vừa đủ, nấu lẩu ăn. Công dụng: kiện tỳ thận, dưỡng khí huyết. Chữa nam nữ yếu sinh lý ăn ngủ kém.
Le le nấu chao: Thịt le le, khoai môn, rau muống, hũ chao, nước dừa xiêm, bún, gừng, tỏi, ớt gia vị vừa đủ nấu ăn tuần vài lần. Công dụng: kiện tỳ thận bổ huyết điều kinh. Chữa phụ nữ huyết hư kinh không đều.
Lưu ý: Thịt le le rất bổ dưỡng giàu dược tính, tuy nhiên người đang ăn kiêng giảm cân, đang đau khớp do gút cần hạn chế.
BS. Nguyễn Phan Trúc Nguyên
