Đây là một sai lầm thường gặp ở các bậc phụ huynh khiến tình trạng hen của trẻ càng trở nên trầm trọng, thậm chí phải nhập viện cấp cứu do cha mẹ đột ngột ngừng dự phòng. Thời tiết thay đổi khiến nhiều trẻ khởi phát cơn hen cấp - thường gặp ở những trẻ điều trị dự phòng hen không tốt. Nhiều nghiên cứu cho thấy, trong các yếu tố nghi ngờ khởi phát cơn hen cấp ở trẻ, đứng đầu là do thay đổi thời tiết, viêm nhiễm đường hô hấp trên, sau đó là do hoạt động gắng sức…
Bé N.T.M (ở Yên Bái) năm nay mới 7 tuổi nhưng có 5 năm sống chung với bệnh hen. Thời gian đầu mới điều trị cho con, chị Uyên, mẹ bé M. tuân thủ nghiêm ngặt lời căn dặn của bác sĩ. Tuy nhiên, sau khi dùng thuốc được 6 tháng, phần vì thấy con trai đã ăn ngon, ngủ tốt, phần vì công việc bận rộn, chị quên hẳn việc phải đưa M. đến tái khám định kỳ. Gần đây, khi thời tiết giao mùa, thấy con trai tái phát tình trạng ho, khò khè mỗi đêm, thể trạng lúc nào cũng lờ đờ, mệt mỏi vì mất ngủ, chị mới đưa con trở lại phòng khám.
Theo bác sĩ Lê Thu Hương, chuyên khoa Miễn dịch-Dị ứng-Khớp, hen là bệnh viêm mạn tính đường thở, ngay cả khi trẻ không có triệu chứng bệnh thì tình trạng viêm nhiễm vẫn diễn ra âm thầm. Nếu không được kiểm soát hen triệt để, trẻ mắc hen với những tổn thương phổi kéo dài sẽ dẫn đến tình trạng chức năng phổi suy giảm đến mức không thể phục hồi.
Bác sĩ Hương cho biết, việc dự phòng hen không đúng cách vừa ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị vừa khiến chi phí chăm sóc bệnh nhân hen tăng vọt, đặc biệt là khi trẻ phải nhập viện cấp cứu. Nhiều gia đình điều trị dự phòng nhưng không đều đặn vì cho rằng không cần thiết.
Bên cạnh đó, cha mẹ còn lo ngại tác dụng phụ của thuốc hen nếu trẻ phải điều trị kéo dài. Chị L.H.H (Hoàng Mai, Hà Nội) suýt mất con vì lý do này. Bé nhà chị H. được chẩn đoán mắc hen và chỉ định dùng thuốc dự phòng hàng ngày ít nhất trong 6 tháng. Nhưng mới được hơn 2 tháng, thấy bệnh bé đỡ hẳn nên bà ngoại xót cháu nhất định không cho dùng thêm thuốc. Nghe bạn nói trong thuốc hen có chứa corticoid, dùng lâu dài có thể khiến mặt bị phù, thay đổi nội tiết, thuốc có nhiều tác dụng phụ chị H. ngưng hẳn việc dự phòng. Tuần trước, đang ở cơ quan, chị hốt hoảng khi được cô giáo của bé gọi điện thông báo con chị phải đi cấp cứu. Nhìn con gái bé bỏng vật vã, tím tái, đờ đẫn trong cơn hen, chị H. không ngừng tự trách “nếu không được đưa vào bệnh viện kịp thời, có lẽ mình đã mất con rồi”.
Bác sĩ Hương nói: “Các gia đình không hiểu một điều rằng mỗi một lần con lên cơn, lượng thuốc bé phải dùng sẽ tăng gấp nhiều lần thuốc dự phòng. Thêm vào đó, việc sử dụng thuốc đường uống hoặc đường tiêm để xử trí trẻ lên cơn hen cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ tác dụng phụ hơn”.
Dự phòng là biện pháp tốt nhất
Các bác sĩ chuyên khoa khẳng định, hen là một bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát được, nếu cha mẹ biết hướng con đến lối sống lành mạnh và chăm sóc, điều trị trẻ hen đầy đủ, đúng cách. Dự phòng hen giúp trẻ duy trì chức năng phổi tốt, hạn chế tình trạng trẻ tái cơn cũng như chịu đựng tác dụng phụ của thuốc, từ đó tiết kiệm công sức và chi phí điều trị bệnh. Bên cạnh đó, cha mẹ cần lưu ý: tránh cho trẻ tiếp xúc với các yếu tố kích thích, tiêm vắc-xin đầy đủ, đặc biệt là vắc-xin cúm, tuân thủ kế hoạch điều trị do bác sĩ chuyên khoa tư vấn. Ngoài ra cần sử dụng đúng thuốc được kê đơn, xịt thuốc đúng phương pháp, tái khám bác sĩ đều đặn để được đánh giá mức độ kiểm soát hen, chức năng phổi, tình trạng viêm, chỉnh thuốc theo tiến triển bệnh.
Bác sĩ chuyên khoa cho biết, hen phế quản là quá trình viêm mạn tính ở đường hô hấp với các đợt bệnh nặng lên gây nên cơn hen cấp tính. Ở nhiều trẻ, các cơn bệnh này hay xảy ra vào ban đêm mỗi khi thay đổi thời tiết từ nóng sang lạnh, mỗi khi có gió mùa đông bắc tràn về.
Bệnh hen ở trẻ em có những đặc điểm riêng rất khác với bệnh hen ở người lớn. Đặc biệt, bệnh hen ở trẻ dễ bị chẩn đoán nhầm sang các bệnh viêm đường hô hấp khác như viêm tiểu phế quản, viêm thanh quản, viêm phế quản phổi, dị vật đường thở do cùng có chung đặc điểm như tiếng thở rít, khó thở, bệnh tái phát nhiều lần... Thông thường, hen phế quản thường xuất hiện ở trẻ khi trẻ bị nhiễm siêu vi trùng đường hô hấp, với các biểu hiện hắt hơi, sổ mũi, ho…
