Bệnh nhân là nam giới, 44 tuổi vào khoa Cấp cứu bệnh viện huyện ở Hà Nội trong tình trạng nôn nhiều, mờ mắt, suy hô hấp... Tại đây, các bác sĩ ghi nhận bệnh nhân có uống 15 viên chloroquine 250mg để phòng Covid-19 theo thông tin trên mạng. Bệnh nhân đã mua dự trữ ở nhà 100 viên để dùng cho bản thân và những người trong gia đình. Ngay khi nhập viện, bệnh nhân được rửa dạ dày, dùng than hoạt tính, thở máy không xâm nhập, rồi được chuyển lên Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) điều trị tiếp.
Sáng 22/3, bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, xác nhận có tiếp nhận bệnh nhân ngộ độc thuốc điều trị sốt rét vì uống để phòng Covid-19. Đây là trường hợp đầu tiên ngộ độc thuốc sốt rét được ghi nhận tại Việt Nam. Bác sĩ Nguyên cho biết bệnh nhân đã được điều trị khỏi và xuất viện.
Dược sĩ Hà Quang Tuyến, Trưởng khoa dược (Bệnh viện ĐH Y Hà Nội) cho biết, Hydroxycloroquin/cloroquin từ trước đến nay vẫn thường được biết đến và sử dụng trong điều trị các bệnh lý sốt rét, bệnh viêm khớp dạng thấp, bệnh hệ thống như lupus ban đỏ... Hydroxycloroquin là Cloroquin có gắn thêm nhóm (-OH) để giảm các tác dụng phụ so với Cloroquin thông thường.
Tuy nhiên, thuốc vẫn có rất nhiều tác dụng phụ, như khiến mắt phù, teo điểm vàng, rối loạn màu sắc, mất phản xạ hố võng mạc; ảnh hưởng đến thị trường (khoảng không gian mà mắt chúng ta bao quát được khi nhìn cố định vào một điểm), đến khó nhìn, khó đọc, sợ ánh sáng. Những tổn thương này có thể xảy ra ngay cả khi đã ngừng dùng thuốc. Với máu, thuốc gây ra các rối loạn tạo máu khác nhau như thiếu máu bất sản, mất bạch cầu hạt, giảm bạch cầu, thiếu máu, tan máu ở bệnh nhân thiếu hụt G6PD. Với tim mạch, thuốc kéo dài khoảng QT, bệnh lý của cơ tim…, có thể dẫn đến xoắn đỉnh, rung thất và đột tử.
Mới chỉ thử nghiệm lâm sàng tại Mỹ
Thuốc sốt rét này có tác dụng điều trị Covid-19 không? PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện ĐH Y Hà Nội, cho biết: Câu trả lời là có thể, nhưng hiện tại mới chỉ chứng minh được trên quy mô phòng thí nghiệm. Một số nghiên cứu lâm sàng không ngẫu nhiên, không đối chứng cũng cho thấy các tín hiệu khả quan về hiệu quả của thuốc. Tuy nhiên, cần lưu ý, để đưa một thuốc ra áp dụng trong cộng đồng, phải trải qua một quy trình khắt khe giống như thử nghiệm vắc-xin. Theo ông Hiếu, hiện tại Mỹ chỉ phê duyệt cho tiến hành thử nghiệm lâm sàng thuốc này, chứ chưa cho sử dụng rộng rãi như một số báo đã đưa tin.
Trả lời câu hỏi người dân có nên dự trữ loại thuốc này không, dược sĩ Tuyến: “Câu trả lời chắc chắn là không. Thứ nhất, Hydroxycloroquin/cloroquin là thuốc phải kê đơn, việc sử dụng thuốc như thế nào cho có hiệu quả (liều bao nhiêu, thời gian bao lâu) phải do bác sĩ quyết định. Người dân không thể tự sử dụng như các loại thuốc cảm cúm thông thường. Hiện tại, chưa có công bố chính thức của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) hay Bộ Y tế Việt Nam về việc điều trị bằng thuốc này. Thứ hai, Hydroxycloroquin/cloroquin có rất nhiều tác dụng phụ đã được ghi nhận. Bệnh nhân sử dụng thuốc phải được theo dõi các chức năng gan, thận, và thị lực tại các cơ sở y tế có chuyên môn. Đây chính là lý do mà các nhà nghiên cứu lo ngại khi sử dụng rộng rãi thuốc này trên lâm sàng với một chỉ định mới hoàn toàn mà chưa đánh giá đủ các nghiên cứu về tính hiệu quả và an toàn.
Giá thuốc nhảy vọt
Sau khi có thông tin Mỹ có thể đưa Chloroquine Phosphate vào phác đồ điều trị Covid-19, tại Việt Nam, không ít người dân tự đi mua thuốc sốt rét để phòng thân cho mình và gia đình khiến giá thuốc tăng chóng mặt.
Chị T. (nhân viên một quầy thuốc tại chợ thuốc Hapulico Hà Nội) cho biết, khoảng một tuần nay, nhiều người tới tìm mua Chloroquine Phosphate khiến loại thuốc này gần như “cháy hàng”. “Đến chiều 20/3 tại chợ thuốc Hapulico Hà Nội, Chloroquine Phosphate đã tăng giá gấp đôi, từ khoảng 60.000 - 70.000 đồng/ lọ lên 130.000 đồng/lọ, rất khó để mua”, chị T. nói.
Đến các nhà thuốc ở Hà Nội, PV chỉ nhận được cái lắc đầu khi hỏi mua Chloroquine Phosphate. Tại một nhà thuốc đối diện Bệnh viện Đại học Y (Hà Nội), Chloroquine Phosphate được niêm yết giá 400 đồng/viên, bán công khai không yêu cầu đơn thuốc (Chloroquine Phosphate là thuốc bán theo đơn). PV ngỏ ý muốn mua thêm, nhân viên nhà thuốc nói rằng, Chloroquine Phosphate hiện không sản xuất nên, chỉ còn lại 13 viên cuối cùng. Số thuốc PV mua được là Cloroquin Phosphat 250mg của Công ty CP Hóa - Dược phẩm Mekophar, sản xuất 8/2017.
PV tiếp tục tới các hiệu thuốc trên phố Quang Trung (Hai Bà Trưng, Hà Nội). Có nhà thuốc đã đẩy giá thuốc lên 4.000 đồng/viên. Thậm chí, có nhà thuốc tại quận Hoàng Mai còn “hét” giá 50.000 đồng/viên và “kiêu” không bán.
Nhân viên nhà thuốc nhỏ trên phố Miếu Đầm (Nam Từ Liêm, Hà Nội) cho hay, khoảng 1 tuần nay, nhiều người hỏi mua thuốc sốt rét, “giờ cửa hàng không có mà bán”. Nhiều người tìm mua thuốc chứa hoạt chất chloroquine và hydroxychloroquine. Giá thuốc từ dưới 100.000 đồng/hộp tăng gấp rưỡi chỉ trong buổi sáng rồi tăng liên tục, giờ giá mua buôn đã hơn 200.000 đồng. Riêng loại thuốc nhập khẩu hộp 3 vỉ, mỗi vỉ 10 viên đã tăng lên 500.000đồng/hộp, tăng rất mạnh so với trước mà nhiều nơi không có để mua.
Chị Thu Hương, nhân viên Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Trung ương, ngạc nhiên khi có người nhà hỏi về việc mua thuốc sốt rét trong viện. “Việc tích trữ thuốc này là phản khoa học nên tôi đều khuyên người nhà đang tin lời đồn trên mạng không nên mua. Không hiểu sao lại có lời đồn uống 2 viên thuốc sốt rét một ngày để chống Covid-19? Điều này hết sức hoang đường”, chị Hương nói.
