Sầu riêng - Người yêu, kẻ ghét
Tháng Năm, đang vào mùa sầu riêng… Đêm, nằm nghe tiếng trái chín rụng góc vườn, hương luẩn quất trong gió. Sáng đã thấy sầu riêng thơm lừng trên phố, vương vấn trong từng vòng xe cô bán hàng rong. Sầu riêng từ miệt vườn Nam bộ đi khắp mọi miền đất nước.
Quả sầu riêng bé chỉ bằng 1/3 quả mít nhưng gai to, dài và cứng; vỏ dày cộm hơn nhiều. Khi chín sẽ rụng xuống đất vào ban đêm. Khi đó, quả tự tách vỏ theo những khe nhất định, chia thành bốn hoặc năm mảnh theo chiều dọc, để lộ ra những múi béo ngậy nằm gối lên nhau.
Với sầu riêng, kẻ ghét thì ghét đến tận cùng, đến không ngửi nổi (nói gì đến chuyện thưởng thức). Nhưng ai đã lỡ “yêu” rồi thì không dứt ra được, mê cái vị ngọt bùi, béo ngậy pha lẫn một chút đắng của cơm sầu riêng; nhớ đến quay quắt mùi đậm đậm, ngai ngái rất riêng.
Cách chúng ta gần 100 năm, nhà tự nhiên học tài danh người Anh - Alfred Russel Wallace đã diễn tả hương vị khó tả của sầu riêng (đặc sản vùng Đông Nam Á) một cách toàn vẹn nhất: “Đó là một vị trứng, bơ, sữa, gia vị thêm bằng hạt hạnh đào và lẫn trong đó thoang thoảng có vị kem phô mai, sốt hành và rượu sơ-ri. Mặc dù vậy, nó chính là một sự kết hợp hoàn mỹ và càng ăn người ta càng không muốn dừng lại. Cảm giác mới lạ mà sầu riêng mang lại xứng đáng cho người ta tiến hành một cuộc viễn du sang phương Đông”.
Sầu riêng - Bổ từ trong ra ngoài
Hiếm có loại quả nào mà từ thân, lá, quả, vỏ, hạt… của nó đều có ích và không nên bỏ phí như loại quả này. Cơm trái sầu riêng có tác dụng nhuận tràng rất tốt cho trẻ em và những người mắc bệnh táo bón. Người già ăn sầu riêng thì thấy dễ tiêu, hết cả mệt nhọc. Phụ nữ thì ăn sầu riêng cho da nhẵn mịn. Không chỉ ăn sầu riêng như một thứ trái cây, người ta còn chế biến từ sầu riêng ra rất nhiều món ăn tuyệt vời: xôi sầu riêng, chè sầu riêng, bánh pía nhân sầu riêng, bánh bông lan sầu riêng, mứt, kẹo…
Theo dân gian, rễ và lá sầu riêng được dùng làm thuốc chữa sốt và viêm gan vàng da. Lấy rễ và lá sầu riêng 10-20g thái nhỏ, phơi khô, sắc với 200ml nước còn 50ml uống hàng ngày, đồng thời kết hợp lấy lá tươi nấu nước tắm cho những người bị vàng da do gan.
Vỏ quả sầu riêng có vị đắng, tính ấm, có tác dụng ích khí, tiêu thực, cầm mồ hôi, làm ấm phổi; có tác dụng chữa ho, dùng làm thuốc bổ khí, chữa đầy bụng, khó tiêu, ho do hàn, cảm sốt. Ngày dùng 15-20g, thái nhỏ nấu nước uống. Bạn cũng có thể rửa sạch vỏ quả sầu riêng, thái lát mỏng, phơi khô để dùng dần. Ngoài ra, vỏ cây sầu riêng dùng nấu nước tắm có thể chữa bệnh ngoài da và diệt chấy, rận, rệp...
 |
Sầu riêng rất giàu dinh dưỡng
Giá trị mỗi trái sầu riêng còn tuỳ thuộc vào số lượng múi nhiều hay ít nhưng chủ yếu là ở chất lượng của cơm quả. Cơm sầu riêng màu trắng ngà hoặc màu mỡ gà bọc quanh hạt, cơm càng dày, vị càng ngọt, béo và mùi thơm càng đậm. Cơm sầu riêng nếu được xử lý đông lạnh ở nhiệt độ -24 độ C có thể giữ được 3 tháng không mất mùi vị.
Sầu riêng là loại trái cây bổ dưỡng chứa nhiều carbohydrates (gồm nhiều đường hữu cơ như sucrose, fructose, galactose...) nên cung cấp nhiều năng lượng (144 kcal/100g). Thành phần dinh dưỡng trong quả sầu riêng cũng cao hơn rất nhiều so với các loại hoa quả khác. Tuy nhiên, loại quả này chứa lượng chất béo khá lớn nên nó không phải là thực phẩm tốt cho những người đang có ý định giảm cân.
Hạt sầu riêng cũng chứa nhiều chất dinh dưỡng, có thể luộc, nướng hoặc rang chín, ăn bùi như hạt dẻ, hạt mít. Bột hạt sầu riêng cũng được dùng làm chất phụ gia trong chế biến các loại kẹo, mứt. Ngoài ra, sầu riêng có hàm lượng sắt cao, rất giàu vitamin B, C. Ăn thường xuyên có thể giảm cholesterol và làm sạch máu. Hàm lượng protein mềm trong sầu riêng giúp cơ bắp phát triển tốt.
Sầu riêng - lại trái câu vàng dành cho nam giới
Theo Đông y, sầu riêng có vị ngọt, tính ấm, có tác dụng bổ dưỡng tiêu thực, ôn phế, làm khỏi khát, cầm máu, có tác dụng rất tốt khi dùng làm thuốc bổ dương cho cánh mày râu. Hạt sầu riêng có thể hầm với các bộ phận của dê như thịt, bầu dục, bộ phận sinh dục... thành một món ăn bổ dưỡng.
Y văn đã ghi nhận tác dụng bổ thận, tráng dương của quả sầu riêng trong một số bài thuốc Đông y, dân gian dưới đây:
Chữa liệt dương: Cơm sầu riêng (múi quả): 200g, ba kích: 100g, hạt mướp đắng: 50g. Tất cả sấy khô tán bột, ngày uống 2 lần, mỗi lần 1 thìa canh với rượu ngon, trước khi ăn.
Bổ thận tráng dương: Bầu dục lợn một bộ, sầu riêng (sắp chín): 200gr, gia vị vừa đủ. Bầu dục thái nhỏ ướp gia vị. Sầu riêng thái miếng nhỏ xào với bầu dục. Ăn nóng ngày một lần. Cần ăn 5 lần, dùng cho người bị chứng lãnh cảm, suy yếu tình dục.
Chữa di tinh, liệt dương: Sầu riêng 50gr, đường 20gr (có thể thay đường bằng mật ong) đánh nhừ như kem, thêm khoảng 100ml nước sôi để nguội hòa đều để uống, ngày hai lần trong 10 ngày.
Bổ thận, cứng gân cốt, kích thích tiêu hóa: Vỏ quả sầu riêng 15gr, đậu đen sao 10gr, tang ký sinh 12gr, hà thủ ô chế 15gr, đỗ trọng 15gr, cốt toái bổ 15gr, vỏ quýt 8 gr. Sắc uống.
Mách nhỏ: Để tăng tính bổ dưỡng và chữa bệnh của sầu riêng, bạn cần chọn những quả vỏ hơi nâu vàng, đó là quả chín cây. Những quả tròn đều, cuống tươi nhỏ, lõi giữa vàng thì múi trong ruột sẽ vàng ánh. Các gai phải nhọn, nở hết, bóp nhẹ thấy hai gai giáp nhau là quả không sượng. Để bảo đảm hơn nữa, khi mua đề nghị người bán dùng dao tách múi cho xem, múi phải vàng hoặc hơi ửng vàng đều cùng một màu đục, tránh chỗ đục, chỗ trong.
Lưu ý khi ăn sầu riêng
- Sầu riêng rất bổ nhưng lại nóng vì vậy không nên ăn quá 150g cơm quả/ngày
- Không ăn sầu riêng khi uống rượu, có thể gây chết người do hàm lượng lưu huỳnh cao trong loại quả này làm giảm việc phân giải rượu.
- Những người âm hư, nội nhiệt (triệu chứng: người gầy ốm, da khô, nóng bứt rứt, lòng bàn tay bàn chân ấm, khát nước, khó ngủ, đêm ngủ ra mồ hôi trộm, đi tiểu ít, nước tiểu vàng, đại tiện táo bón, di mộng tinh…) cần hạn chế dùng sầu riêng.
- Phụ nữ có thai, người bị tiểu đường, cao huyết áp, đang bị sốt thì không nên ăn sầu riêng.
