Trời 'rét độc', những người sau cẩn trọng kẻo dễ bị đột quỵ

Đột quỵ còn gọi là tai biến mạch máu não. Bệnh xảy ra do tắc mạch máu dẫn tới việc lưu thông máu đến não bị ảnh hưởng. Khi máu không đến được não, bộ phần này sẽ bị thiếu oxy và ngưng trệ hoạt động. Tình trạng này diễn ra chỉ trong vài phút đã có thể khiến các tế bào não bắt đầu chất dần và gây tử vong.

Thời tiết thay đổi, lạnh đột ngột làm cho các mạch máu co lại, dẫn tới tăng huyết áp, gây xuất huyết não. Nhiều người trời lạnh thường ít vận động, dẫn tới tăng cân cũng là yếu tố làm tăng huyết áp và nguy cơ đột quỵ.

Thường khi trời trở lạnh, số bệnh nhân nhập viện do biến chứng cao huyết áp tăng rõ rệt. Một nghiên cứu tại Việt Nam cho thấy, có gần 70% người bệnh không biết mình bị cao huyết áp cho đến khi đột ngột bị tai biến mạch não, liệt, hôn mê.

Theo PGS.TS. Nguyễn Hoàng Ngọc, Giám đốc Trung tâm Đột quỵ não, Bệnh viện TƯ Quân đội 108, tăng huyết áp có thể gây ra các hậu quả nghiêm trọng như đột quỵ, nhồi máu cơ tim.

Trời rét sẽ làm co mạch khiến huyết áp tăng vọt, dễ gây ra tai biến. Nhất là với người già, khi ra khỏi chăn ấm là lúc dễ bị nhiễm lạnh, sau đó đi vệ sinh lại thêm một lần mất nhiệt, cơ thể lạnh hơn nữa khiến cho mạch co, huyết áp tăng đột ngột. Tình trạng này dễ dàng dẫn đến các biến cố như vỡ mạch máu não, đau thắt ngực.

Dấu hiệu đột quỵ

Các dấu hiệu đột quỵ có thể xuất hiện và biến mất rất nhanh, lặp đi lặp lại nhiều lần, bao gồm:

Cơ thể mệt mỏi, đột nhiên cảm thấy không còn sức lực, tê cứng mặt hoặc một nửa mặt, nụ cười bị méo mó.

Cử động khó hoặc không thể cử động chân tay, tê liệt một bên cơ thể. Dấu hiệu đột quỵ chính xác nhất là không thể nâng hai cánh tay qua đầu cùng một lúc.

Khó phát âm, nói không rõ chữ, bị dính chữ, nói ngọng bất thường. Bạn có thể thực hiện phép thử bằng cách nói những câu đơn giản và yêu cầu người bệnh nhắc lại, nếu không thể nhắc lại được thì người bệnh đó đang có những dấu hiệu đột quỵ.

Hoa mắt, chóng mặt, người mất thăng bằng đột ngột, không phối hợp được các hoạt động.

Thị lực giảm, mắt mờ, không nhìn rõ

Đau đầu dữ dội, cơn đau đầu đến rất nhanh, có thể gây buồn nôn hoặc nôn

Người bị đột quỵ có thể có một vài dấu hiệu trên. Tùy thể trạng sức khỏe của mỗi người mà dấu hiệu đột quỵ khác nhau. Ngoài ra, người bệnh có thể gặp cơn thiếu máu não thoáng qua với các triệu chứng giống hệt đột quỵ nhưng chỉ xảy ra trong vòng vài phút. Cơn thiếu máu não thoáng qua là dấu hiệu cảnh báo tình trạng đột quỵ sắp xuất hiện, có thể là trong vòng vài ngày hoặc một tháng sắp tới.

Những dấu hiệu đột quỵ có thể đến và qua đi rất nhanh. Bạn cần lắng nghe cơ thể, khi thấy các dấu hiệu này xuất hiện cần chủ động đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt để được kiểm tra. Thời gian “vàng” cho bệnh đột quỵ rất quan trọng, mỗi phút qua đi, mức độ tổn thương của hệ thần kinh càng nặng nề hơn.

Những người có nguy cơ bị đột quỵ khi trời lạnh

Có những cơn đau thắt ngực không rõ nguyên nhân.

Hay hồi hộp, tim đánh trống ngực hoặc cảm giác hụt nhịp tim.

Luôn cảm thấy mệt mỏi khó thở nhiều, thở khò khè, đau mỏi cơ bắp, bị chuột rút.
Mạch đập quá nhanh hoặc quá chậm khi cơ thể ở trạng thái nghỉ ngơi bình thường

Béo phì, thừa cân, ít vận động.

Hút thuốc lá thường xuyên hoặc uống rượu bia nhiều.

Có người thân trong gia đình bị bệnh tim mạch, đái tháo đường, tăng huyết áp, rối loạn chuyển hóa lipid máu.

Bị đái tháo đường, tăng huyết áp, rối loạn chuyển hóa lipid máu.

Nữ trên 45 tuổi, nam trên 40 tuổi.

Với những người từng bị nhồi máu cơ tim, đột quỵ, trời lạnh sẽ làm tăng nguy cơ nặng/tái phát các bệnh nói trên.

Những người có nguy cơ cao mắc đột quỵ

Mắc bệnh lý dị dạng mạch máu não

Sự phát triển bất thường của mạch máu não có thể tạo ra các túi phình với thành mạch máu mỏng. Nó có thể là nguyên nhân dẫn tới xuất huyết não. Ngoài ra, mạch máu có thể bị bóc tách gây hẹp, tắc mạch và cuối cùng dẫn tới nhồi máu não.

Hút thuốc lá

Thuốc lá có chứa khoảng 7000 chất hóa học độc hại, trong đó có carbon monoxide, formaldehyde, arsenic và cyanide. Các chất này đi vào cơ thể và làm tăng nguy cơ xơ vữa và tổn thương mạch máu não.

Uống rượu bia

Thường xuyên uống rượu bia có liên quan chặt chẽ tới sự ra tăng của bệnh lý chảy máu não ở các bệnh nhân trẻ tuổi.

Bệnh béo phì và lười vận động

Nghiên cứu tại Mỹ cho thấy, khoảng 10% bệnh nhân đột quỵ trẻ tuổi có dấu hiệu thừa cân (chỉ số khối cơ thể BMI > 30).

Đái tháo đường và tăng huyết áp

Đái tháo đường và tăng huyết áp cũng là hai căn bệnh có liên quan đến hiện tượng tai biến mạch máu não.

Thói quen ăn uống và lối sống không lành mạnh kết hợp với sự ô nhiễm môi trường có thể dẫn tới bệnh lý về đái tháo đường, cao huyết áp. Các bệnh này đều có thể tác động đển mạch máu và dẫn tới xuất huyết não, đột quỵ.

PGS.TS. Nguyễn Hoàng Ngọc, Giám đốc Trung tâm Đột quỵ não, Bệnh viện TƯ Quân đội 108 cho biết, đột quỵ có thể phòng ngừa được nếu vận động cơ thể và tập thể dục thường xuyên; giữ chế độ ăn uống đúng mức để tránh béo phì; hạn chế rượu, bia; tránh hút thuốc lá.

Trong mùa đông, để phòng tránh đột quỵ (nhất là ở người già), không nên ra lạnh đột ngột. Buổi sáng, khi tỉnh giấc, không nên ra khỏi chăn và xuống giường ngay mà cần nằm lại trên giường, vận động nhẹ nhàng từ 3 -5 phút để cơ thể dần thích nghi.
Cần điều trị tốt bệnh tăng huyết áp, phòng và điều trị tiểu đường, khắc phục tình trạng tăng cholesterol.

Và vấn đề quan trọng nhất trong cấp cứu đột quỵ là vấn đề thời gian, phải nhanh chóng đưa bệnh nhân tới bệnh viện càng sớm càng tốt để tận dụng thời gian vàng (3 giờ đầu) của não.