Xử trí sốc nhiệt, cảm sốt trong thời tiết nắng nóng gay gắt

Nguyên nhân gây ra tình trạng cảm nhiệt ở trẻ

Ngoài những lý do về bệnh lý thì đa số nguyên nhân dẫn đến tình trạng cảm nhiệt ở trẻ nhỏ là do trẻ ở môi trường nhiệt nóng, bị dòng nhiệt nóng đột ngột, sốt cao, bị ánh sáng trời chiếu trực tiếp, buồng tàu xe có nhiệt độ cao, mặc nhiều quần áo khi thời tiết nóng.

Nhiều trẻ đến khám có biểu hiện sốt do say nóng. Trẻ đang khỏe mạnh nhưng ở trong điều kiện không thuận lợi (nhà chật hẹp không có điều hòa, nhà mái tôn nóng bức, chạy nhảy chơi đùa ở môi trường nắng nóng...). Những trẻ này khi đến viện chỉ có duy nhất biểu hiện của sốt nên thường chỉ cần cách ly khỏi môi trường nắng nóng là hết sốt.

Bên cạnh đó cũng có nhóm trẻ bị các bệnh lý viêm đường hô hấp, ho, viêm phổi vì nhiễm lạnh do trẻ chơi đùa ra nhiều mồ hơi ướt sũng mà người lớn không để ý thay đồ cho trẻ. Mồ hôi ra liên tiếp, ướt áo, ngấm lại vào cơ thể. Có nhiều trẻ đang chơi nóng quá mồ hôi mồ kê nhễ nhại ra đứng ngay trước quạt... làm cơ thể bị nhiễm lạnh gây ho, sốt. Trẻ cũng có thể cảm lạnh do cha mẹ cho trẻ ngủ ở phòng điều hòa để nhiệt độ quá thấp, sử dụng quạt thốc thẳng vào mặt. Nhiều cha mẹ lại sai lầm cho trẻ tắm mát ngay khi vừa chạy nhảy, vận động, khi tắm cho trẻ ngâm mình dưới nước thời gian lâu rất dễ bị cảm lạnh.

Triệu chứng khi bị cảm nhiệt:

- Rối loạn thần kinh trung ương (đau đầu, rối loạn ý thức, co giật, hôn mê).
- Sốt cao, nhiệt độ hậu môn trên 41°C.
- Da khô, đỏ, nóng, không tiết mồ hôi do tình trạng mất nước của cơ thể.

Nặng hơn thì có các triệu chứng như: Tim đập nhanh, huyết áp hạ, đái ít hay vô niệu, hoại tử ống thận cấp, rối loạn chức năng gan, cơ niệu kịch phát (rhabdomyolysis), kết hợp với tổn thương thận, nhịp thở không đều. Nguyên nhân trẻ sốt khi nắng nóng, ngoài yếu tố nền nhiệt môi trường quá nóng thì có nguyên nhân lớn do trẻ bị mất nước, không được bù nước đúng cách.

Nhiều người quan niệm, mất nước chỉ xảy ra khi người bệnh bị đi ngoài, nôn. Nhưng thực tế, đi dưới cái nắng hầm hập trên 40 độ C ngoài đường, lượng nước trong cơ thể bị “bốc hơi” nhanh qua mồ hôi. Lúc này, nước “bốc hơi” không còn là nước lọc nữa mà kèm theo đó là muối, đường, khoáng… gây tình trạng mất nước cho cơ thể. Mồ hôi ra càng nhiều thì cơ thể càng dễ bị mất nước. Khi đó, cơ thể sẽ mệt mỏi, choáng, dễ gây sốt, trong nhiều trường hợp mất nước nặng khi đi ngoài nắng khiến người bệnh dễ bị say nắng, gây nhức đầu, khó thở…

Tình trạng mất nước đáng ngại nhất là ở trẻ nhỏ và người già. Ở trẻ nhỏ không chỉ chịu tác động của nền nhiệt cao, mà trẻ em là đối tượng rất hiếu động, đùa nghịch, chạy nhảy nên lượng mồ hôi ra nhiều hơn rất nhiều người lớn. Không hiếm gặp những em bé vừa thay áo, chạy 5 - 10 phút thì đầu tóc lại ướt dòng dòng, mồ hôi thấm đẫm lưng áo.

Còn nhiều trẻ, ngày đùa, đêm lại sốt đùng đùng, sáng mai lại hạ sốt bình thường, đó chính là hiện tượng sốt do mất nước. Mất nước ở trẻ em dễ gây sốt do cơ thể trẻ chưa phát triển hoàn thiện, khả năng điều nhiệt kém, nên gặp thời tiết nắng gay gắt, nếu không được bù nước đúng cách trẻ rất dễ bị tăng thân nhiệt, sốt vì mất nước. 

Cách xử trí

Cảm nhiệt nếu không kịp thời sẽ làm ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe và tính mạng nhất là đối với trẻ nhỏ nên việc đầu tiên phụ huynh cần làm là tìm mọi cách để hạ nhiệt cho trẻ.

Trong thời tiết nắng nóng này, với những người mất nước quá nhiều qua hiện tượng tuốt mồ hôi như ở trẻ em đùa nghịch, người làm việc ngoài đường nắng nóng… thì chỉ uống nước thôi chưa đủ, mà hãy pha dung dịch oresol theo tỷ lệ đúng để dùng thay thế nước lọc, sẽ giúp cơ thể bồi phụ lượng nước, muối khoáng, đường mất qua mồ hôi. Hoặc có thể uống nước chanh tươi pha với một nhúm muối giúp cơ thể lại sức nhanh chóng.

Còn khi trẻ bị sốt, hãy bình tĩnh theo dõi, hạ sốt cho trẻ bằng thuốc paracetamol với liều 15/kg cân nặng từ 4 - 6 tiếng uống một lần khi trẻ sốt 38,5 độ trở lên rồi mới đến viện. Tránh tình trạng có nhiều cha mẹ vừa thấy con sốt cuống cuồng đi viện bất chấp giữa trưa nóng. Thân nhiệt trẻ đang cao lại “cộng hưởng” bởi nền nhiệt ngoài trời lên tới 40 - 45 độ trẻ càng sốt cao hơn. Hãy bình tĩnh hạ sốt cho trẻ rồi có thể đợi trời bớt nắng mới đưa trẻ đến viện. Trừ những trường hợp trẻ sốt cao đột ngột, lơ mơ, bức dứt... cần đưa trẻ đi khám ngay nhưng cố gắng di chuyển bằng taxi, che chắn nắng cho trẻ... Cách phòng tránh
Cảm nhiệt chủ yếu xảy ra vào mùa hè nhiệt độ ngoài trời cao. Vì thế, để chống nắng nóng mùa hè ngoài việc ở môi trường thoáng, đội mũ che chắn kĩ khi ra ngoài thì việc bù nước là vô cùng quan trọng. Hãy nhớ nguyên tắc, mùa hè nắng nóng luôn phải mang theo nước bên mình, hãy luôn nhắc trẻ uống nước đừng để trẻ mải chơi, đến khi khát nước quá mới về nhà tu cả bình nước sẽ không tốt cho sức khỏe. Tốt nhất là uống nước từ từ, từng ngụm nhỏ, lúc lại uống và ghi nhớ đừng để khi cảm thấy khát mới uống. Trong thời tiết nắng nóng này, với những người mất nước quá nhiều qua hiện tượng tuốt mồ hôi như ở trẻ em đùa nghịch, người làm việc ngoài đường nắng nóng… thì chỉ uống nước thôi chưa đủ, mà hãy pha dung dịch oresol theo tỷ lệ đúng để dùng thay thế nước lọc, sẽ giúp cơ thể bồi phụ lượng nước, muối khoáng, đường mất qua mồ hôi. Hoặc có thể uống nước chanh tươi pha với một nhúm muối giúp cơ thể lại sức nhanh chóng. Như vậy khi trẻ bị cảm nhiệt, thì phụ huynh cần bình tĩnh trườm mát cho trẻ, cho trẻ uống oresol để bù nước nếu thấy trẻ hạ sốt thì tiếp tục theo dõi ở nhà. Nếu trẻ vẫn sốt thì cần nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất, tuy nhiên phụ huynh cần chú ý là nếu đưa trẻ đi trong thời tiết nóng bức thì cần hạ nhiệt cho trẻ ở nhà trước sau đó mới đưa trẻ đến bệnh viện.                                                                                                (Tổng hợp)