Mười năm qua không phải là khoảng thời gian dài trong lịch sử nhưng quan hệ Việt Nam và Hoa Kỳ đã có những bước tiến dài vững chắc. Kể từ khi hai nước chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao đầy đủ, về chính trị hai bên đã trao đổi các cuộc viếng thăm cấp cao.
Tổng thống Mỹ Bill Clinton sang thăm Việt Nam năm 2000. Thủ tướng Phan Văn Khải thăm Hoa Kỳ tháng 6/2005. Lãnh đạo hai nước đã nhất trí cùng nhau xây dựng quan hệ ổn định lâu dài giữa Việt Nam – Hoa Kỳ. Mười năm qua, quan hệ và hợp tác song phương được mở rộng sang tất cả các lĩnh vực kinh tế, thương mại, khoa học kỹ thuật, giáo dục, y tế, đầu tư, du lịch, an ninh, quốc phòng.
Hai bên còn mở cuộc đối thoại thẳng thắn đối với cả các vấn đề nhạy cảm nhất. Đây là những điều trước năm 1995 không thể có. Trong 10 năm qua, đặc biệt là kể từ năm 2001 Hiệp định Thương mại Việt – Mỹ có hiệu lực, trao đổi thương mại hai chiều tăng lên nhanh chóng từ 1,4 tỷ USD năm 2001 lên 5,85 tỷ USD năm 2003 và 6,4 tỷ USD năm 2004. Hai bên đã ký kết các hiệp định, thỏa thuận về kinh tế như Hiệp định dệt may, Hiệp định hàng không, Hiệp định nâng cao năng lực cạnh tranh, Hiệp định vận tải biển, Hiệp định khung về hợp tác kinh tế, kỹ thuật, v.v.
Đại sứ Mỹ tại Hà Nội Michael Marine |
Chính phủ Mỹ đã đưa Việt Nam vào danh sách các quốc gia được nhận viện trợ của Chương trình phòng chống HIV/AIDS của Mỹ. Theo đó, Việt Nam nhận khoản viện trợ 15 triệu USD từ Chương trình nói trên để phòng chống HIV/AIDS tại Việt Nam. Quốc hội Mỹ đã phê chuẩn khoản ngân sách 5 triệu USD/năm cho Quỹ Giáo dục Việt Nam. Lần đầu tiên sau 30 năm gián đoạn, tháng 12/2004 hãng hàng không United Airlines mở đường bay thẳng nối Việt Nam và Hoa Kỳ.
Phát biểu tại buổi gặp mặt hữu nghị do Hội Việt – Mỹ tổ chức tại Hà Nội tối 11/7, Đại sứ Hoa Kỳ Michael Marine nói: “Mỹ và Việt Nam đã tiến một bước rất dài trong 10 năm qua. Mối quan hệ giữa hai nước đã vượt xa cái cột mốc lớn đầu tiên là Hiệp định thương mại Việt – Mỹ. Phía trước chúng ta còn những cột mốc quan trọng khác như việc Việt Nam gia nhập WTO và tổ chức Hội nghị cấp cao APEC tại Hà Nội vào 2006. Nhưng tương lai là rất sáng sủa”.
Bên lề cuộc gặp, Đại sứ Michael nói với các phóng viên: “Mười năm tới quan hệ Việt Nam – Hoa Kỳ còn rộng mở hơn nữa”.
Nguyễn Đại Phượng
Nhà sử học Dương Trung Quốc: “10 năm là con số rất ngắn nhưng nếu đặt trong tiến trình lịch sử mà thế hệ chúng ta đã chứng kiến thì 10 năm qua vô cùng có ý nghĩa. Nó kết nối 30 năm chiến tranh khốc liệt, 20 năm chúng ta hết sức vất vả để có thể tạo dựng được bình thường hóa quan hệ (giữa Việt Nam và Hoa Kỳ). Mười năm qua, nhất là 5 năm sau Hiệp định thương mại Việt – Mỹ chúng ta đã thấy sự thay đổi căn bản. Chuyến thăm Hoa Kỳ vừa rồi của Thủ tướng Phan Văn Khải là một mốc”. |