Trước đó, Philippines tuyên bố hải quân nước này sẵn sàng hộ tống các tàu cá để đối phó quy định đánh bắt mới của Trung Quốc.
Theo Bộ Ngoại giao Việt Nam, các bộ trưởng tiếp tục khẳng định lại Nguyên tắc 6 điểm của ASEAN về biển Đông và tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, tự do hàng hải và hàng không tại biển Đông, đồng thời kêu gọi các bên liên quan kiềm chế, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, tuân thủ luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS), thực hiện đầy đủ Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) để tạo lập môi trường tin cậy lẫn nhau.
Các bộ trưởng cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải tích cực thúc đẩy thương lượng để sớm đạt được Bộ quy tắc ứng xử ở biển Đông (COC).
Dẫn đầu đoàn Việt Nam, Phó Thủ tướng - Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh nhấn mạnh trách nhiệm chung về bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải ở biển Đông, nghiêm túc tuân thủ luật pháp quốc tế, UNCLOS, DOC, trong đó có thực hiện kiềm chế, không có hành động áp đặt làm phức tạp thêm tình hình.
Trong bối cảnh tình hình biển Đông tiếp tục có những diễn biến phức tạp, yêu cầu cấp thiết là đẩy mạnh nỗ lực và đi vào thương lượng thực chất để sớm đạt được COC.
Về chính trị - an ninh, các bộ trưởng khẳng định, ASEAN cần ưu tiên bảo đảm môi trường hòa bình, an ninh ở khu vực, tiếp tục đẩy mạnh xây dựng lòng tin, chia sẻ những chuẩn mực ứng xử, đề cao các nguyên tắc và thỏa thuận, cũng như phát huy các công cụ, cơ chế hợp tác đã có.
Mặt khác, cần đẩy mạnh nỗ lực của ASEAN trong hợp tác ứng phó những thách thức an ninh phi truyền thống như thiên tai, biến đổi khí hậu, giúp đỡ nhân đạo người và tàu thuyền đi biển gặp nạn, phòng chống tội phạm xuyên quốc gia...
Hải quân Philippines sẵn sàng hộ tống tàu cá
Trong cuộc họp với các đồng nhiệm ASEAN tại Myanmar, Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario nói rằng, quy định đánh bắt cá mới của Trung Quốc và việc nước này tuyên bố lập khu nhận diện phòng không trên biển Hoa Đông gần đây khiến tình hình thêm căng thẳng, Reuters đưa tin ngày 17/1.
“Rõ ràng là bên cạnh những biện pháp đơn phương nhằm thay đổi hiện trạng và đe dọa sự ổn định của khu vực, những động thái mới nhất (của Trung Quốc) đã vi phạm quyền hợp pháp của các quốc gia biển khác và vi phạm luật quốc tế..., cụ thể hơn là các nguyên tắc về tự do hàng hải và tự do bay”, ông Rosario phát biểu tại cuộc họp. Ngoại trưởng Philippines cho rằng, những diễn biến này có thể làm suy yếu nỗ lực của ASEAN trong việc xây dựng COC.
Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Voltaire Gazmin hôm 16/1 tuyên bố, Philippines không công nhận luật đánh bắt mới của Trung Quốc và hải quân nước này sẽ hộ tống các tàu đánh cá để bảo vệ họ nếu cần thiết.
Đáp lại, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi ngày 17/1 kêu gọi Manila thỏa hiệp với Bắc Kinh về quy định đánh bắt cá mà Trung Quốc áp đặt trên biển Đông, Reuters đưa tin.
“Trung Quốc luôn thúc đẩy các nỗ lực giải quyết vấn đề liên quan thông qua đối thoại và tham vấn. Chúng tôi hy vọng nước liên quan (Philippines) thỏa hiệp với Trung Quốc về vấn đề liên quan”, ông Hồng Lỗi nói.
Báo Trung Quốc People’s Daily hôm 17/1 trích nguồn Cục Hải dương Nhà nước (cơ quan quản lý các tàu tuần tra của Trung Quốc trên biển Hoa Đông và biển Đông) nói rằng, nước này sẽ chế tạo 20 tàu tuần tra mới trong năm 2014.
Hội nghị hẹp các ngoại trưởng ASEAN diễn ra từ ngày 16 đến 17/1, khởi đầu Năm Chủ tịch ASEAN của Myanmar, với chủ đề “Đoàn kết hướng tới một cộng đồng hòa bình và thịnh vượng”. Sau đó, các ngoại trưởng nhóm họp tại thành phố cổ Bagan của Myanmar.
Hội nghị Bộ trưởng ASEAN đầu tiên trong năm 2014 tập trung thảo luận các trọng tâm ưu tiên của Hiệp hội xuyên suốt năm 2014. Phát biểu khai mạc hội nghị ngoại trưởng ASEAN ngày 17/1, Ngoại trưởng Myanmar Wunna Maung Lwin thông báo, những ưu tiên trong nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN của Myanmar gồm có thực hiện mục tiêu xây dựng Cộng đồng ASEAN vào năm 2015, phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ, thu hẹp khoảng cách phát triển giữa các nước thành viên…, Kyodo đưa tin.
