Báo tư nhân tái xuất ở Myanmar

> Myanmar cho phép báo chí tư nhân hoạt động

Đối với nhiều người, việc tái xuất của nhật báo là một sự lạ thường; nhiều người chưa ra đời khi cố lãnh đạo Myanmar, tướng Ne Win, vào thập kỷ 60 của thế kỷ trước áp dụng độc quyền nhà nước đối với nhật báo.

Nhưng đối với Khin Maung Lay (81 tuổi), đó giống như là sự hồi sinh. Ông là Tổng Biên tập của Golden Fresh Land, một trong bốn nhật báo ra sạp ngày 1/4, khi Myanmar tiến thêm một bước trên con đường dân chủ.

Bán chạy

“Tôi đã chờ ngày này nửa thế kỷ rồi”, ông Khin thốt lên và nói rằng, 8 vạn tờ báo của ông đã bán hết ngay trong sáng ra mắt. “Điều đó cho thấy người ta mong chờ nhật báo tư nhân đến mức nào. Sáng nay, thấy báo bán chạy, tôi mừng rơi nước mắt”, ông nói.

Khin Maung Lay là nhà báo kỳ cựu của nhật báo Mogyo (xuất bản bằng tiếng Myanmar) trước khi báo này dừng hoạt động bởi sức ép chính phủ năm 1964. Giờ đây, ông quản lý một nhóm phóng viên trẻ tuyển từ nhiều tuần báo, những người lớn lên dưới chính quyền quân sự (lãnh đạo Myanmar suốt năm thập kỷ).

Hôm qua, đảng cầm quyền Liên minh Đoàn kết và Phát triển (USDP) ra nhật báo The Union, còn tuần báo nổi tiếng The Voice được chuyển thành nhật báo Voice Daily. Báo mới nữa là The Standard Time Daily. Ba tờ này cùng Golden Fresh Land được xuất bản bằng tiếng Myanmar, giá từ 150 đến 200 kyat (4.000-5.000 đồng).

Ông Khin nói rằng, các nhật báo sẽ phải đối mặt nhiều thách thức, trong đó có vấn đề cạnh tranh. Để tất cả các tờ báo mới tồn tại là điều không dễ dàng. Là một độc giả, tôi không thể ngày nào cũng mua mọi tờ báo được”, tài xế taxi Tun Win 52 tuổi, người thường mua ba tờ báo tuần để cập nhật thông tin thời sự, nói.

Tuy nhiên, ông Tun coi sự xuất hiện của các tờ báo ngày là một bước tiến lớn ở Myanmar. “Giờ đây, chúng tôi có thông tin hằng ngày, thay vì tuần một lần. Với những người không có truy cập internet, đó là cách tốt nhất để có tin tức cập nhật”, ông Tun nói.

Tách khỏi tuyên truyền thuần túy

Nhật báo The Union của đảng cầm quyền USDP có kế hoạch tận dụng khả năng tài chính của mình để cạnh tranh. Đảng USDP thân giới quân sự và được nhiều doanh nhân thành đạt ủng hộ.

Tổng Biên tập The Union Win Tin nói báo sẽ được phát miễn phí trong 10 ngày đầu. “Chúng tôi có nguồn tài chính dồi dào và nhiều nhân sự giàu kinh nghiệm”, ông Win nói. Ông cho biết, đảng USDP có bộ phận tuyên truyền riêng, tờ báo không còn là cơ quan phát ngôn của đảng.

Sự cạnh tranh thực sự sẽ xuất hiện sau, vì một số tập đoàn truyền thông nói rằng họ sẽ ra nhật báo. “Chúng tôi cần thời gian chuẩn bị. Đối với các phóng viên, việc chuyển từ tuần báo sang nhật báo thực sự là một thách thức”, người phụ trách tuần báo 7-Day Nyein Nyein Naing nói.

TS Than Htut Aung, Tổng Giám đốc điều hành tập đoàn truyền thông Eleven, cho biết sẽ ra báo ngày The Daily Eleven từ 3/5 - Ngày tự do báo chí.

Sự phục hưng báo chí là một phần trong nỗ lực cải cách của Tổng thống Thein Sein, người nhậm chức hồi tháng 3/2011 với tư cách đứng đầu chính phủ dân sự dân bầu, sau khi làm thủ tướng trong chính quyền quân sự trước đó. Trong chương trình nghị sự của mình, ông ưu tiên cải cách chính trị và kinh tế, nhằm thúc đẩy phát triển đất nước.

Chính phủ Myanmar dỡ bỏ việc kiểm duyệt báo chí vào tháng 8/2012, cho phép các cơ quan báo chí đăng tải những tin bài bị coi là cấm kỵ dưới thời quân đội nắm quyền lãnh đạo đất nước.

Chính phủ tuyên bố hồi tháng 12/2012 rằng, bất kỳ công dân Myanmar nào muốn ra nhật báo đều được hoan nghênh. Sau khi đăng ký thành lập báo, họ có thể bắt đầu xuất bản từ ngày 1/4. Có hơn hai chục đơn đăng ký ra nhật báo, và 16 đơn được chấp thuận.

Trong khi hầu hết báo nhà nước, cả cấp trung ương và địa phương, đưa tin bài nghèo nàn, báo nhà nước New Light of Myanmar (xuất bản bằng tiếng Anh) đang tìm kiếm đối tác liên doanh để giúp cải tổ.

Bình Giang
Theo AP, China Daily