Indonesia nhiều năm qua nỗ lực triển khai hàng loạt biên pháp mạnh tay nhằm xóa bỏ hình ảnh nơi tập trung những phần tử khủng bố Hồi giáo cực đoan mà nước này bị gắn cho từ sau các vụ đánh bom vào một câu lạc bộ đêm ở Bali hồi năm 2002, khiến hơn 200 người thiệt mạng.
Thế nhưng, các vụ nổ và đấu súng xảy ra hôm 14/1 tại quán cà phê thuộc một trung tâm thương mại và đồn cảnh sát ở thủ đô Jakarta một lần nữa kéo Indonesia vào tâm điểm chú ý của thế giới. Đây là bằng chứng cho thấy sức lan tỏa, bám rễ mạnh mẽ của chủ nghĩa khủng bố ở quốc gia này, theo Wall Street Journal.
Các phần tử Hồi giáo cực đoan Indonesia dường như đang tăng cường tìm kiếm các mục tiêu tấn công ngay trên chính quê hương mình. Giới phân tích an ninh cho rằng những vụ tấn công ở Jakarta là tín hiệu cảnh báo sự trở lại của các hoạt động khủng bố, tuy gián đoạn nhưng ngày càng đẫm máu hơn trước.
"6 tháng qua, chúng ta đã chứng kiến nhiều kế hoạch bạo lực ở Indonesia", New York Times dẫn lời Sidney Jones, chuyên gia về chủ nghĩa khủng bố, giám đốc Viện Phân tích Chính sách Xung đột, nói. "Không có vụ việc nào nhằm phản ứng lại tình hình chính trị trong nước". Thay vào đó, chúng cho thấy một thực tế là các phong trào Hồi giáo cực đoan vẫn sống tốt ở Indonesia.
Nhà chức trách cho hay những kẻ tấn công đều là thành viên của một nhóm có liên hệ với Nhà nước Hồi giáo (IS) ở thành phố Solo, từng liên lạc với phiến quân IS tại Syria.
Các cuộc tấn công trước đây ở Indonesia, bao gồm vụ đánh bom ở Bali năm 2002 hay hai vụ đánh bom nhằm vào khách sạn J.W. Marriott ở Jakarta và một vụ tấn công vào Đại sứ quán Australia, đều do Jemaah Islamiyah, nhóm khủng bố chân rết của al-Qaeda ở Đông Nam Á, thực hiện.
Thành viên thuộc tổ chức trên đa phần từng học tại các trường tôn giáo của Indonesia và được huấn luyện tại Afghanistan. Lực lượng cảnh sát chống khủng bố đã trải qua một quá trình đấu tranh lâu dài hòng phá vỡ mạng lưới này. Năm 2009, thủ lĩnh của nhóm bị tiêu diệt trong một cuộc đấu súng tại vùng nông thôn Indonesia.
Song, theo báo cáo của Viện Phân tích Chính sách Xung đột, tổ chức phi lợi nhuận chuyên theo dõi các mạng lưới khủng bố ở Indonesia, dù bị suy yếu đáng kể nhưng Jemaah Islamiyah vẫn chưa biến mất hoàn toàn. Trái lại, các nhóm kế tục hay có những đặc điểm tương tự tổ chức này vẫn không ngừng mọc lên, hoạt động tích cực hơn trước. Thay vì tới Afghanistan huấn luyện, các chiến binh ngày nay đến Syria và Iraq để đầu quân cho IS.
Các nhóm ủng hộ IS ở Indonesia "đang nổi lên nhanh chóng từ những mạng lưới cực đoan chưa bao giờ biến mất", báo cáo nhấn mạnh. "Chúng có thể biến hóa, sắp xếp, tổ chức lại và tái sinh".
Chính vì thế, Indonesia trong thời gian tới sẽ phải đương đầu với những mối đe dọa khủng bố "chưa từng có", ông Greg Barton, giáo sư từ đại học Deakin, Australia, nhận định.
 |
Hung khí mà một trong những kẻ tấn công sử dụng. Ảnh: EPA
Đối với Tổng thống Indonesia Joko Widodo, bóng ma khủng bố xuất hiện trở lại sẽ ngăn cản những nỗ lực của ông nhằm xây dựng hình ảnh Indonesia như một đất nước hiện đại, an toàn và luôn sẵn sàng đón nhận đầu tư. Quốc gia Hồi giáo này đang tiến hành sửa đổi luật đầu tư quốc tế nhằm thu hút thêm nguồn vốn từ nước ngoài đổ về đây.
Tốc độ tăng trưởng kinh tế Indonesia hiện chững lại, ở mức dưới 5%, chậm hơn mức trung bình của thập kỷ là 6%, trong khi giá cả các mặt hàng như than đá hay nickel vẫn ảm đạm do chịu tác động từ việc kinh tế Trung Quốc phát triển chậm. Ngân hàng Nhà nước Indonesia hôm qua cũng cắt giảm lãi suất lần đầu tiên trong 11 tháng nhằm vực dậy nền kinh tế đang gặp khó khăn.
Khả năng thu hút đầu tư của Indonesia không thể sánh bằng các đối thủ cạnh tranh có giá thành nhân công rẻ hơn trong khu vực. Ngoài ra, cơ sở hạ tầng còn tồi tàn cùng tình trạng tham nhũng của bộ máy quan liêu cũng khiến một bộ phận nhà đầu tư cảm thấy nản chí. Chính quyền ông Widodo đang dồn sức để giải quyết những vấn đề này. Tuy nhiên, sự hồi sinh của các mối đe dọa khủng bố sẽ khiến nhiệm vụ ấy trở nên gian nan hơn bội phần, bình luận viên Tom Wright từ WSJ đánh giá.
Bên cạnh đó, cuộc tấn công hôm qua đồng thời cũng làm dấy lên những mối nghi ngờ xung quanh năng lực của đơn vị cảnh sát đặc nhiệm chống khủng bố do Mỹ huấn luyện của Indonesia, bất chấp việc lực lượng này liên tục nhận được những lời tán dương vì có công phá vỡ nhiều mạng lưới khủng bố và ngăn chặn một cuộc tấn công lớn ở Indonesia hồi năm 2009, ông Wright nhận xét.
Tuy nhiên, theo chuyên gia quân sự Salim Said từ Đại học Quốc phòng Indonesia, lực lượng cảnh sát đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.
"Đó là các cuộc tấn công khủng bố. Không có gì ngạc nhiên khi người ta không thể phát hiện ra chúng. Trong trường hợp này, cảnh sát đã xử lý khéo léo và chính xác", ông nói.
Theo Said, thông tin về các âm mưu khủng bố xuất hiện từ dịp Giáng sinh năm ngoái nhưng cảnh sát khi đó đã thắt chặt an ninh khiến chúng không thể xảy ra.
"Đội đặc nhiệm Densus 88 của cảnh sát những năm gần đây đã bắt giữ được một số lượng lớn các nghi can khủng bố. Nếu không có họ, hậu quả của cuộc tấn công ở Jakarta có thể sẽ lớn hơn gấp nhiều lần", ông quả quyết.
