Chính quyền Trump đã lặng lẽ theo đuổi một thỏa thuận về chia sẻ công nghệ năng lượng hạt nhân với Ả-rập Xê-út để nước này xây ít nhất 2 nhà máy điện hạt nhân. Nhiều quốc gia gồm Mỹ, Hàn Quốc và Nga đang cạnh tranh hợp đồng này, và tên của bên thắng cuộc dự kiến sẽ được Ả-rập Xê-út thông báo vào cuối năm nay.
Sự chấp thuận của ông Perry, được gọi là Sự ủy quyền Phần 810, cho phép các công ty thực hiện công việc ban đầu nhằm đạt được thỏa thuận với Ả-rập Xê-út, nhưng chưa đến giai đoạn vận chuyển công nghệ hay nhiên liệu đến nhà máy, Reuters dẫn nguồn tin giấu tên nắm được vấn đề cho biết. Thông tin này được trang Daily Beast phát hiện đầu tiên.
Cơ quan an ninh hạt nhân quốc gia thuộc Bộ Năng lượng Mỹ nói trong tài liệu rằng các công ty đã đề xuất chính quyền Trump giữ bí mật quyết định chấp thuận này.
Nhiều nhà làm luật Mỹ lo ngại việc chia sẻ công nghệ hạt nhân với Ả-rập Xê-út cuối cùng có thể dẫn đến chạy đua vũ khí hạt nhân ở Trung Đông.
Năm ngoái, Thái tử Ả-rập Mohammed bin Salman nói rằng Ả-rập Xê-út sẽ phát triển vũ khí hạt nhân nếu đối thủ Iran làm như vậy. Hơn nữa, vương quốc này nhiều lần từ chối đồng ý các tiêu chuẩn của Mỹ nhằm ngăn chặn 2 con đường có thể biến nhiên liệu hạt nhân thành vũ khí hạt nhân: làm giàu urani và tái chế nhiên liệu qua sử dụng.
Lo ngại trong Quốc hội Mỹ về việc chia sẻ công nghệ và kiến thức hạt nhân với Ả-rập Xê-út nổi lên sau khi nhà báo Mỹ Jamal Khashoggi bị giết hại vào tháng 10 năm ngoái trong lãnh sự quán Ả-rập Xê-út ở Istanbul. Sự chấp thuận của Bộ Năng lượng Mỹ được đưa ra sau tháng 11/2017, nhưng không rõ có quyết định mới nào được đưa ra sau vụ giết hại nhà báo Khashoggi hay không.
Trong buổi điều trần tại quốc hội hôm 27/3, nghị sĩ Brad Sherman, thành viên đảng Dân chủ, đề nghị Ngoại trưởng Mike Pompoo công bố tên của các công ty được chấp thuận, và ông Pompeo nói sẽ xem xét. Nghị sĩ Sherman còn nói rằng chính quyền Trump đã cố tình trốn tránh quốc hội về hành động chia sẻ công nghệ hạt nhân với Ả-rập Xê-út.
Ông Pompeo nói rằng chính quyền Mỹ đang cố gắng để bảo đảm bất kỳ hoạt động chia sẻ công nghệ năng lượng hạt nhân nào cũng sẽ không gây ra rủi ro phổ biến vũ khí hạt nhân.
Tháng trước, các nghị sĩ Dân chủ tại Hạ viện Mỹ đưa ra báo cáo nói rằng các trợ lý cấp cao trong Nhà Trắng đã phớt lờ cảnh báo rằng họ có thể vi phạm pháp luật khi bắt tay với một số cựu quan chức Mỹ trong một nhóm mang tên IP3 Quốc tế để thực hiện dự án nhiều tỷ đô la về việc xây các lò phản ứng hạt nhân ở Trung Đông, bao gồm Ả-rập Xê-út.
IP3 chưa đưa ra phản ứng nào trước đề nghị bình luận rằng họ có phải một trong các công ty được chấp thuận theo Ủy quyền Phần 810 hay không.
Trong một diễn biến khác, Văn phòng kiểm toán chính phủ, một cơ quan điều tra thuộc Quốc hội Mỹ, đã chấp nhận đề nghị của 2 Thượng nghị sĩ Marco Rubio và Bob Menendez (thuộc đảng Dân chủ) về việc điều tra liệu chính quyền Trump có bàn bạc một thỏa thuận hạt nhân với Ả-rập Xê-út hay không.
