Thông tin rò rỉ này cho thấy một điều rằng dù có bị bắt lại, ông trùm của đế chế tàn độc này cũng sẽ không ở trong tù được bao lâu.
Thông tin tình báo nói trên xuất hiện trên trang Mexicoleaks – một trang web chuyên đăng thông tin tố giác tình trạng tham nhũng của chính quyền Mexico do những người ẩn danh gửi đến. Thông tin đã được tạp chí Proceso đối chiếu và xác nhận. Theo đó, lẽ ra chính quyền Mexico đã phải biết trước về âm mưu vượt ngục của Guzman từ mấy tháng trước đó nhờ thông tin trong các báo cáo phân tích về các cuộc nói chuyện được ghi âm của trùm băng đảng Sinaloa là Guzman cộng với bằng chứng mà các cai ngục thu thập được.
Các đoạn nói chuyện cho thấy Guzman đang sử dụng luật sư, quan chức Bộ Nội vụ Mexico và bạn tù để tìm cách tiếp cận sơ đồ nhà tù siêu an ninh Altiplano mà hắn đang là cư dân. Phân tích báo cáo đã được gửi cho Chủ tịch Ủy ban An ninh Quốc gia lúc bấy giờ là Monte Alejandro Rubido Garcia, Ủy viên Tình báo lúc bấy giờ Ramon Eduardo Pequeno và Bộ trưởng Nội vụ Miguel Angel Osorio Chong. Tuy nhiên, không có bằng chứng cho thấy họ có hành động gì sau đó.
Luật sư Granados Flores của El Chapo là người được giao nhiệm vụ lấy sơ đồ vì ông ta biết hệ thống cấp bậc trong các nhà tù và cơ quan chính phủ. Ông ta đã tìm cách liên hệ với “một người bạn có thứ bậc cao hơn Celina Oseguera Parra” – lúc đó là Tổng giám đốc hệ thống nhà tù liên bang Mexico và bị bắt vì vai trò trong vụ vượt ngục. “Người bạn” đó chỉ có thể là Monte Alejandro Rubido Garcia hay Bộ trưởng Osorio Chong hoặc người đứng đầu hệ thống nhà tù Ignacio Hernandez Mora. Các cai ngục của El Chapo cũng nghi ngờ hắn ta có âm mưu trốn tù và đã gửi báo cáo về khả năng này vào cuối năm 2014.
Nếu những thông tin rò rỉ này là đúng thì vụ trốn tù của El Chapo đã dính líu đến những quan chức cấp cao hơn nhiều so với những “con tép” mà chính quyền Mexico đã bắt giữ sau vụ việc, vốn chỉ là các nhân viên an ninh cấp thấp.
Có thông tin Guzman đã chi 50 triệu USD tiền hối lộ cho vụ vượt ngục này. Số tiền này tuy lớn nhưng không thấm vào đâu so với khối tài sản khổng lồ của hắn tích tụ từ hoạt động phi pháp. Trước khi trở thành kẻ bị truy nã gắt gao nhất Mexico, El Chapo đã gây dựng được một đế chế làm ăn khổng lồ với tài sản cá nhân giúp hắn chiếm vị trí 701 trong danh sách những người giàu nhất thế giới của tạp chí Forbes. Ít ai biết rằng El Chapo từng là một đứa trẻ nghèo kiết xác, phải đi bán cam để lấy tiền ăn.
El Chapo là trùm băng đảng Sinaloa - một trong những tổ chức buôn ma túy lớn nhất thế giới. Sinaloa buôn lậu một lượng lớn cần sa, hêrôin, cocain và ma túy đá vào Mỹ và có mối liên hệ với tội phạm có tổ chức ở 23 quốc gia.
El Chapo đã thoát chết sau vài lần bị các băng đảng đối địch âm mưu ám sát. Trước lần vượt ngục gây chấn động mới nhất, hắn đã từng thực hiện một vụ tương tự năm 2001. Khi đó, hắn trốn khỏi một nhà tù an ninh tối đa của Mexico trong một cái xe chuyển đồ giặt. Kể từ đó, El Chapo luôn đi trước giới chức Mỹ và Mexico một bước. Tính đến nay đã là 9 năm kể từ khi hắn chơi trò mèo đuổi chuột với cơ quan chức năng.
Cứ sau mỗi năm mà chính quyền Mexico không thể bắt El Chapo, kho huyền thoại về hắn ngày một đầy thêm, đặt ra một thách thức trực tiếp với chính quyền Mexico. Năm 2014, hắn ngang nhiên thách thức chính quyền Mexico khi tổ chức một bữa tiệc rượu whisky hoành tráng trong một ngôi làng hẻo lánh ở Mexico để xem một cuộc thi sắc đẹp mà cô bạn gái 18 tuổi của hắn là Emma Coronel đăng quang. Vài tháng sau, hắn đã kết hôn với người đẹp này.
Dần dần, dư luận ngày càng thắc mắc về việc tại sao Mexico với sự hỗ trợ của Mỹ lại không thể tìm ra nổi El Chapo. Khoản tiền thưởng mà Mỹ dành cho người cung cấp thông tin để bắt được El Chapo là 5 triệu USD, còn khoản thưởng của phía Mexico là 2 triệu USD.
Theo giới chức Mỹ và Mexico, El Chapo đã dùng tiền và sự tàn độc để xây dựng nên một tổ chức kỷ luật chặt chẽ bảo vệ mình. Người ta cho rằng hắn trốn trong dãy núi Sierra Madre cao ngất chạy dọc bang Sinaloa và các bang ở biên giới. Do đó, việc tìm ra hắn cũng khó như tìm trùm khủng bố Osama bin Laden ở vùng núi Pakistan. Còn một yếu tố nữa khiến việc bắt El Chapo trở nên khó khăn hơn: Hắn đã hối lộ hàng núi tiền cho quan chức quân đội và lực lượng thực thi luật pháp Mexico để được báo tin và có đủ thời gian trốn thoát trước khi giới chức an ninh ập đến.
Trong ba năm qua, ít nhất đã có ba lần các cơ quan an ninh Mexico nhận được manh mối dẫn tới El Chapo nhưng họ đến nơi thì hắn đã cao chạy xa bay. Cho dù không có ai báo tin trước, El Chapo cũng có thể dễ dàng trốn kịp thời khi ẩn náu ở khu vực núi non này. Ở đây, người của El Chapo có thể phát hiện ra đoàn xe quân sự từ cách đó vài km và có thể chuẩn bị cho ông trùm trốn bằng trực thăng hoặc bằng ngựa.
Theo tài liệu mật của Mexico năm 2008, El Chapo thường xuyên thăm một nông trại ở vùng núi hẻo lánh bang Chihuahua để kiểm tra việc trồng trọt cần sa. Nông trại này thuộc quyền sở hữu của các cộng sự của El Chapo, có một đường băng hạ cánh máy bay và một đường hầm. Hắn thường đến nông trại với một đoàn ít nhất 6 xe và được một vài quan chức quân đội Mexico bảo trợ. Bộ Quốc phòng Mexico cho biết các tổ chức tội phạm thường dùng quần áo và xe giống quân đội để che giấu hành vi.
Tháng 4/2008, tổng giám mục ở bang Durango tuyên bố El Chapo đang sống trong bang và nói rằng: “Chúng tôi ai cũng biết hắn sống ở đó trừ chính quyền”. Bốn ngày sau, thi thể găm đầy đạn của hai trung úy quân đội đã xuất hiện gần thành phố Guanaceví ở tây bắc bang Durango. Hai thi thể nằm trong một ô tô, bị bịt mắt, tay trói quặt ra sau. Cạnh xác chết là một tờ giấy viết: “Cả chính quyền lẫn giám mục đều không thể qua mặt được El Chapo”.
Tin báo về việc nhìn thấy El Chapo xuất hiện thường xuyên. Tại ít nhất ba thành phố Mexico, trong đó có thủ phủ Culiacán của bang Sinaloa, người dân cho biết đã nhìn thấy ông trùm El Chapo vào ăn trong một nhà hàng. Hắn có vệ sĩ tháp tùng và đám vệ sĩ này tịch thu điện thoại di động của tất cả mọi người có mặt trong nhà hàng và không cho phép ai ra ngoài. Dù chủ một nhà hàng bác thông tin có chuyện đó xảy ra nhưng một báo cáo tình báo của Mexico khẳng định sự việc đã xảy ra tại ít nhất một nhà hàng.
Giới chức Mexico nói họ không muốn bị ám ảnh bởi việc bắt El Chapo mà sao nhãng đấu tranh trong cuộc chiến tổng thể chống ma túy. Tổng chưởng lý Eduardo Medina Mora cho biết: “Trước đây chiến lược của chúng tôi là bắt những tên chóp bu mà bỏ qua những tên bình thường. Bây giờ chúng tôi đang tìm cách làm suy yếu cơ cấu của các băng nhóm”.
Một quan chức Mỹ cũng nhận định rằng việc bắt được El Chapo cũng không thể làm suy yếu thị trường ma túy bất hợp pháp nhưng sẽ là một chiến thắng lớn. Do El Chapo là kẻ bị truy nã gắt gao nhất Mexico nên giới chức an ninh cho rằng hắn sẽ buộc phải liên tục di chuyển, khó mà tập trung vào công việc làm ăn hàng ngày trong khi ngày một già đi.
(Còn tiếp)
