Động thái lịch sử

Động thái lịch sử
TP - Giới chức Mỹ đã chọn một thư viện cách thủ đô Washington DC 39 giờ bay cho một động thái hiếm hoi. Tại Thư viện Tổng thống Nixon, ngày 23/7, ngoại trưởng Mike Pompeo đọc diễn văn cuối cùng trong chuỗi bốn bài xác định lập trường của Mỹ về Trung Quốc (TQ). Không dễ tập hợp liên minh chống TQ như Nhà Trắng mong đợi nhưng bước ngoặt thì có.

Ngoại trưởng Pompeo đã sử dụng biểu tượng của thư viện phát đi thông điệp chưa từng. Ông cáo buộc TQ lợi dụng cơ hội chuyến thăm lịch sử năm 1972 của Nixon đến TQ để liên tục nói dối, lừa gạt, giành quyền lực, đạt thịnh vượng, và bắt nạt các láng giềng. Cáo buộc tương tự được phát ra từ bộ trưởng quốc phòng Mark Esper, bộ trưởng tư pháp, và giám đốc FBI Christopher Wray.

Một giai đoạn mới bị chi phối bởi tình trạng đối đầu có vẻ bắt đầu. Biểu hiện đáng kể đầu tiên là ý tưởng thành lập mô hình G10 thay vì G7 bao lâu nay. Bên cạnh bảy gương mặt truyền thống, dự kiến sẽ có ba nước giàu khác nhưng không bao gồm nền kinh tế lớn thứ hai thế giới là TQ.

G10 được coi đủ nhỏ để gắn kết song cũng đủ lớn để đối trọng với TQ. Nó gia tăng đòn bẩy chặn trò không mới nhưng vô cùng hiệu quả “chia để trị” của TQ. G10 cũng kiểm soát hoạt động thương mại của TQ trên cơ sở tiếp cận “cây gậy và củ cà rốt” cũ về lý luận nhưng được kỳ vọng mới về cách thức.

G10 còn là chất keo tăng cường quan hệ giữa các cường quốc, trừ TQ, với Mỹ. Không ít chính trị gia châu Âu khi bàn về G10 cổ súy tư tưởng này. Họ lập luận không thể trông đợi Mỹ tiếp tục bảo vệ châu Âu “nếu chúng ta”, đến lượt mình, không sẵn sàng cùng Mỹ đương đầu với TQ, với vấn đề an ninh hàng đầu của thời đại.

G10 còn được mong chờ sửa chữa mọi rắc rối của hành tinh. Nhiều học giả kỳ cựu cho rằng G10 không chỉ thể hiện như tường thành chống TQ mà còn cần là cơ chế cứu vãn trật tự đa phương quốc tế khỏi tan rã. Phép thử đầu tiên là chứng kiến khả năng Úc, Ấn Độ, và Hàn Quốc tỏ thái độ dứt khoát với TQ đến mức độ nào.

TQ cho biết sẽ làm thất bại các lời đao to búa lớn của ngoại trưởng Pompeo từ thư viện Nixon. Đúng là G10 cũng tiềm ẩn nguy gây cơ đối đầu kéo dài giữa hai cực như thời chiến tranh lạnh. Đấy là chưa kể mô hình này dễ bị đút vào ngăn kéo nếu ứng viên Joe Biden thắng bầu cử tháng 11 tới. Song nếu tổng thống Donald Trump vẫn tại vị, khái niệm G10 có thể thành dấu mốc lịch sử bất chấp sóng gió tứ phía.

MỚI - NÓNG