> Đúng mực chính trị và đúng mực thú chơi
 |
| V.Putin trong kỳ nghỉ ở nước Cộng hòa Tyva thuộc LB Nga. |
Phải nói ngay rằng tôi không phải là thợ săn, bởi vậy tôi chỉ có thể dựa trên ý kiến của những người bạn và đồng nghiệp am hiểu lĩnh vực này để đưa ra lời khuyên. Theo lời kể của họ thì lôi cuốn nhất là đi săn nai ở vùng Irkut và nước cộng hòa Buriatya.
Cũng rất thú vị đến Yarkutya để săn cừu tuyết, nai khổng lồ và hươu phương Bắc. Ở đây đi câu cũng rất thích, bởi chính ở các sông Yarkutya có loài cá hồi mà con to nhất đạt tới 40kg. Người ta nói rằng ở Taymyr, Kamchatka và Chukotka săn chó sói cũng rất thú.
Còn câu cá là môn gần gũi, yêu thích của tôi và tôi khoan khoái tận dụng các cơ hội, rất tiếc phải nói là rất ít, để có thể ngồi với chiếc cần câu. Thật ra đôi khi công vụ cũng giúp tôi. Nếu không tôi làm gì có cơ hội câu cá ở Mỹ lại còn cùng với hai tổng thống khác nữa?
Nếu nói nghiêm túc, theo xếp hạng của tôi, câu cá thích nhất là ở tỉnh Murmansk và vùng tam giác sông Volga, ở khu vực Astrakhan. Ở đó, tôi từng đi săn cá chép bằng súng săn dưới nước. Đi câu ở nước cộng hòa Tyva cũng để lại ấn tượng mạnh trong tôi. Ở đó có sông Khemchik - sông nhánh bên trái lớn nhất của vùng thượng sông Enisey, mà gọi theo tên của dân địa phương là Ulug-Khemma. Tôi đảm bảo với mọi người đó là một sự nghỉ ngơi không thể nào quên, mà phải nói là không chỉ trên bờ sông Khemchik, mà cả khắp ở nước cộng hòa Tyva nói chung.
Tôi thích viết về cách sống tích cực và đọc về nó, tôi lớn lên trong tinh thần của các tác phẩm của Hemingway, Capstick, Corbett, Robert Ruark (*). Tôi muốn biết về lối sống tích cực ở Nga trong quá khứ và trong hiện tại. Ngài có thể cho tôi lời khuyên nên đọc nhà văn Nga nào có liên quan đến chủ đề này đã được dịch sang tiếng Anh?
Tôi có cảm giác là cách hiểu lối sống tích cực của tôi và ông có khác nhau. Đối với tôi, đó trước hết là thể thao và sức khỏe, là sự chối bỏ các thói quen có hại. Đối với ông, đó là câu cá, săn bắn và du ngoạn. Tác giả của các tác phẩm mà ông thích khẳng định điều đó. Jim Corbett huyền thoại đã bắn những con hổ ăn thịt người ở Ấn Độ, Peter Capstick – thợ săn chuyên nghiệp và đương nhiên là người viết tiểu sử nổi tiếng nhất của những thợ săn.
Một phần đáng kể sáng tác của Robert Ruark dành cho những chuyến săn ở châu Phi. Tôi nghĩ sẽ không nhầm khi đoán rằng tôi và ông có cảm nhận khác nhau về Hemingway. Chắc là ông thích nhất cuốn "Những đồi xanh châu Phi". Còn tôi thì thích "Giã từ vũ khí", "Chuông nguyện hồn ai" và "Ông già và biển cả".
Tuy vậy, tôi vẫn muốn khuyên ông đọc một trong những đại diện ưu tú nhất của văn học cổ điển Nga - Ivan Turgeniev, người mà tác phẩm được dịch ra hàng chục thứ tiếng trên thế giới, trong đó tất nhiên có tiếng Anh.
Cuốn "Bút ký người đi săn" của Turgeniev trong vòng một thế kỷ rưỡi nay là cuốn sách để bàn của những người Nga thích săn bắn và nó phản ánh triết lý của săn bắn Nga, trong đó điều quan trọng không phải là kết quả mà là quá trình, là sự gần gũi thiên nhiên, sự giao tiếp với con người. Trong đó ông không tìm thấy sự say máu truy đuổi hay miêu tả hoa mỹ những chiến tích.
Nhân vật chính kể về những con người mà ông gặp trong thời gian đi săn, về số phận của họ một cách đơn giản nhưng rất hình ảnh và với sự cảm thông lớn lao. Đó trước hết là bức tranh về nông thôn Nga giữa thế kỷ XIX, những bức tranh là cội nguồn cho những suy tư và buộc người ta nhìn nhận đất nước chúng tôi, truyền thống của nó, tinh thần của nhân dân theo một cách mới.
Còn một tác giả Nga mà tác phẩm có thể tiếp cận được đối với bạn đọc nước ngoài - đó là Mikhail Prishvin. Có thể là ông sẽ thích tập truyện ngắn "Tiếng động xanh" của nhà văn này, trong đó có 6 truyện viết về săn bắn và chó săn.
 |
| V.Putin chuẩn bị bắn tên lấy mẫu da cá voi. |
Tháng 8 năm ngoái, ngài đã ở ven bờ Thái Bình Dương, và giúp các nhà khoa học lấy mẫu da cá voi bằng cách bắn tên vào nó. Ngài có thể kể về những gì ngài cảm thấy trong thời gian thí nghiệm đó, bởi hầu hết chúng tôi không bao giờ có cơ hội để cảm nhận trong những hoạt động tương tự.
Đó đúng là những ấn tượng không thể nào quên và tôi nhớ rõ cảm xúc khi đó mạnh đến mức nào. Thứ nhất là những gì xung quanh - bầu trời thấp, biển động mạnh, và tất nhiên là chính những con cá voi đẹp đến bất thường. Ngoài ra những con vật khổng lồ nhanh nhẹn ấy đã cho chúng tôi xem một sô diễn với những cú nhảy dựng ở phía trước tàu.
Thứ hai, tôi cảm thấy một niềm ham mê thực sự. Tôi không muốn xúc phạm đến những cảm xúc của người đi săn trong ông nhưng về mức độ căng thẳng và cường lực thì đó là một cuộc đi săn thực sự. Nhưng không có việc giết chết thú vật. Và điều đó thật dễ chịu. Tôi không nói cho đẹp đâu. Thực sự là như vậy.
Chúng tôi đi không chỉ xem cá voi mà còn lấy mẫu sinh học, tức là bắn loại tên có thể cắt ra một mẩu da của cá voi cần thiết cho một số phân tích nhất định. Làm điều đó té ra không đơn giản, tôi trượt 3 lần, chỉ lần thứ tư mới trúng. Tất nhiên có thể biện minh bằng thực tế thuyền quá chòng chành, rằng đó là đầu tiên tôi cầm cái cung loại đó, nhưng nguyên nhân chính tôi cho là sự hồi hộp, bởi tham gia vào một thí nghiệm khoa học là việc rất trách nhiệm.
Sau khi kết thúc thắng lợi thí nghiệm, khi lên bờ, trả lời câu hỏi của các nhà báo về sự nguy hiểm liên quan hoạt động này, ngài có nói rằng "sống nói chung là nguy hiểm". Tôi cảm thấy đó là một câu trả lời hay, ngài có thể bình luận về nó đôi chút?
Theo tôi thì mọi việc hiển nhiên. Với tất cả những thành tựu của nền văn minh, con người vẫn là một trong những sinh vật dễ bị tổn thương nhất trên trái đất. Không ai trong chúng ta có thể đảm bảo tránh được bọn tội phạm, dịch bệnh, thiên tai hoặc thảm họa công nghệ. Đó không phải là sự cực đoan mà là cái nhìn thực tế thế giới xung quanh.
Tuy nhiên đó không phải là cái cớ để đóng cửa hoàn toàn đối với cuộc sống. Chúng tôi có một nhà văn cổ điển tên là Mikhail Saltykov-Shedrin, người vào năm 1883 đã viết một tác phẩm rất có lý là "Con bống anh minh". Chuyện, như tên đã nói, viết về một con cá bống lúc nào cũng lo tai họa đến nên luôn nấp dưới đá, sống đến già lụ khụ nhưng không hề biết cuộc sống.
Tất nhiên, sự mạo hiểm thiếu suy nghĩ, phi lý không bao giờ mang lại cái gì tốt đẹp. Nhưng lạc thú từ cuộc sống chỉ có được trong quá trình tìm hiểu nó, và điều đó thì không tránh khỏi việc gắn với mạo hiểm nào đó.
Tôi nhiều lần viết về các chuyến chu du của ngài và cho rằng các bước đi của ngài trong lĩnh vực bảo vệ các loài quý hiếm và đang có nguy cơ diệt vong cũng như lối sống tích cực của ngài khiến ngài trở thành có lẽ là người khác thường nhất trên vũ đài chính trị. Ngài có cho là tôi đúng không? Về bản chất ngài là người không bình thường?
Tôi không sẵn sàng nhận cho mình vòng nguyệt quế "người khác thường nhất trên vũ đài chính trị", và xin thú nhận rằng tôi không thấy dấu hiệu không bình thường trong các hoạt động của mình liên quan đến bảo vệ thiên nhiên hoặc cố gắng giữ lối sống tích cực. Theo quan điểm của tôi, chuyện này và chuyện kia đều là tiêu chuẩn đối với bất kỳ người nào.
Tất nhiên, xin cảm ơn ông về những lời đánh giá và giả định rất cao về cá nhân tôi, nhưng tôi có thể nói chắc rằng tôi quen rất gần, trong một loạt trường hợp là bạn bè với những đồng nghiệp-đứng đầu nhiều quốc gia và chính phủ, và thực tế là tất cả họ đều là những người xuất chúng, rất thú vị và nổi trội hơn bản thân tôi trong một vài điều gì đó. Mặc dù ở mỗi người trong chúng ta đều có những điểm cộng và điểm trừ của mình.
Vào những năm 1909-1910, Tổng thống Mỹ Theodore Roosevelt đã tham gia một cuộc đi săn ở châu Phi và tin về cuộc săn đó được in trên báo và tạp chí khắp thế giới, nhờ vậy hàng triệu người đã thay đổi cảm nhận của mình về lục địa châu Phi, về săn bắn và thái độ đối với các vấn đề bảo vệ thú vật.
Nếu tôi có cơ hội tham gia một trong những chuyến du ngoạn sắp tới của ngài thì những bài viết sau chuyến đi đăng trên tạp chí «OutdoorLife» có thể tác động tốt tới sự thúc đẩy loại hình du lịch thể thao ở Nga và kể ra những tình tiết thú vị về ngài, người lựa chọn lối sống tích cực. Tôi muốn đề nghị với ngài chuyến đi săn gấu ở bán đảo Kamchatka và sẽ rất sung sướng nếu ngài tìm thấy khả năng đưa tôi đi cùng.
(...) Tôi không phải là người đạo đức giả, tôi cho rằng săn bắn như hình thức giải trí có quyền tồn tại, nhưng chỉ trong các trường hợp riêng rẽ với điều kiện điều chỉnh và tái phục hồi thú vật tốt. Tất nhiên, tôi có thể cùng ông thực hiện một chuyến đi, cùng săn bắn, nhưng chỉ khi việc săn đó là cấp thiết gắn với sự gia tăng đột biến số lượng thú rừng, chẳng hạn chó sói ở một vài khu vực của nước Nga.
Còn về gấu xám, mặc dù chúng đang là một trong những đối tượng săn bắn phổ biến nhất ở Kamchatka, nhưng chắc chẳng bao giờ có chuyện tôi sẽ đi săn chúng. Và liên quan tới tôi, các loại thú rừng khác cũng có thể “ngủ ngon”. Tôi thích quan sát thú vật trong môi trường tự nhiên và tham gia vào các nghiên cứu khoa học hơn.
Tôi khẳng định với ông rằng những chuyện đó thú vị chẳng kém đi săn và tôi đề nghị ông trải nghiệm điều đó bằng cách mời ông tham gia một trong các chương trình của Hội Địa lý Nga về nghiên cứu các động vật quý hiếm. Đồng thời chúng ta có thể cùng nhau câu cá. Tôi nhắc lại là tôi đặc biệt thích hình thức nghỉ ngơi này.
Lê Xuân Sơn (dịch)
(*) Capstick, Corbett, Robert Ruark - Nhữngcây bút kiêm thợ săn nổi tiếng người Mỹ viết nhiều tác phẩm về săn bắn.
