Phát biểu của ông Shi trực tiếp nhắm vào thông tin Ngoại trưởng Mỹ John Kerry dự định đề xuất tại ARF sáng kiến “tự nguyện đóng băng” mọi hành động làm trầm trọng thêm các tranh chấp lãnh thổ ở biển Đông.
Nội dung đề xuất nhận được sự ủng hộ của Philippines, quốc gia cũng tuyên bố sẽ đề nghị áp dụng bộ quy tắc ứng xử và trọng tài để giải quyết các tranh chấp, cho dù Trung Quốc phản đối.
Trước đó, ngày 5/8, Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ đặc trách khu vực Đông Á và Thái Bình Dương, ông Daniel Russel, cho rằng, các bên đòi chủ quyền trên biển Đông “cần tự nguyện lùi lại, xác định các hành động mang tính chất gây hấn và ngừng các hành động đó”.
Ông nêu rõ, dù Trung Quốc đã rút giàn khoan Hải Dương 981 khỏi vùng biển Việt Nam, nhưng việc hạ đặt giàn khoan trước đó đã dẫn tới căng thẳng, giận dữ và “những câu hỏi nghiêm túc của các nước láng giềng về chiến lược dài hạn của Trung Quốc”.
Ông Shi lớn tiếng tuyên bố: “Trung Quốc phải chiến đấu chống trả”. Theo trang tin Want China Times (Đài Loan) ngày 7/8, Trung Quốc tiếp tục theo đuổi quan điểm hung hăng về các tranh chấp lãnh thổ, đòi khoảng 90% chủ quyền biển Đông.
Ngày 4/8, Bộ Ngoại giao nước này tuyên bố Bắc Kinh có thể làm bất cứ việc gì mình muốn trên các đảo đang nắm giữ. “Trung Quốc làm gì hay không làm là việc của chính phủ Trung Quốc”, Vụ phó Vụ Biên giới Hải đảo - Bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Dịch Tiên Lương, trịch thượng phát biểu. Trung Quốc phản đối đề xuất “đóng băng” tranh chấp của Mỹ và Philippines vì cho rằng nó phản ánh “tiêu chuẩn kép”.
Tạp chí The Diplomat (Nhật Bản) ngày 7/8 nhận định, vấn đề tranh chấp ở biển Đông có nguy cơ lái các cuộc họp của ASEAN tại Myanmar thành cuộc chiến giằng co.
