Trên chuyến bay từ Bangkok đi Tel Aviv, tôi tình cờ thấy hai nhóm thanh niên nam nữ mặc đồng phục có vẻ như dân lao động xuất khẩu, tổng cộng khoảng hơn 100 người. Suốt chặng đường bay dài 12 giờ đồng hồ, làm quen với nhóm này tôi biết họ là người Thái Lan sang Israel làm việc theo các hợp đồng xuất khẩu lao động.
Những người này chủ yếu đến từ Udon, Noong Khai - những tỉnh còn nghèo ở vùng Đông Bắc Thái Lan. Hai công ty Thái Lan thực hiện các hợp đồng xuất khẩu này có tên Economics Corporation & Placement Co.Ltd, điện thoại (626)2723818 và công ty AMIT Real Estates Services.
Cho đến nay Israel đang nhập khẩu lao động từ 4 nước gồm Trung Quốc, Thái Lan, Philippines, và Romania. Số lượng tổng cộng người nước ngoài đang lao động theo hợp đồng ở Israel hiện khoảng 130.000 người.
Những người lao động Thái Lan chủ yếu làm việc trên lĩnh vực nông nghiệp ở miền Nam. Người Thái Lan làm các việc như vắt sữa bò, lái máy cắt cỏ cho gia súc, thu hoạch lúa mì, trái cây, chăm bón cây trồng, v.v.
Anh Paitoor Chomreka, 28 tuổi, từ tỉnh Udon (Thái Lan) cho biết anh làm việc theo hợp đồng nghề chăn nuôi và vắt sữa bò tại nông trại của một kibbutz ở sa mạc Nagev, miền Nam Israel.
Thời hạn hợp đồng là 5 năm 3 tháng. Anh được bên thuê lao động chi phí cho toàn bộ tiền ăn, ở, đi lại trong nông trại. Sau khi trừ thuế và nộp nghĩa vụ cho công ty cung cấp lao động bên Thái Lan, mỗi tháng anh được bỏ túi trọn 700 USD.
Hợp đồng lao động tiêu chuẩn ở Israel là 5 năm 3 tháng. Những người lao động nước ngoài mà tôi gặp đều có chung nhận xét rằng người chủ Do Thái đối xử với lao động xuất khẩu sòng phẳng, lịch sự.
Tại Israel hiện nay, giới chủ sử dụng lao động xuất khẩu có sự hiểu lầm lớn về lao động Việt Nam. Ông Shuramy, một nhà kinh doanh Israel đang có ý định mở một trại dưỡng lão và cần thuê lao động nước ngoài.
Khi tôi gợi ý ông nên thuê lao động từ Việt Nam thì Shuramy nói rằng ông nghe nói lao động xuất khẩu Việt Nam không nói được tiếng Anh và không biết làm việc nội trợ ở một nền văn hoá khác v.v.
Tôi đã giải thích để ông Shuramy hiểu rằng ở Việt Nam các công ty cung cấp lao động xuất khẩu có những trung tâm dạy tiếng nước ngoài và cách thức làm việc trong gia đình và công việc họ sắp đảm nhận nên ông không phải lo. Shuramy tỏ ra quan tâm. Ông cho biết sẽ sang thăm Việt Nam thời gian gần đây để tìm hiểu khả năng đưa người lao động Việt Nam sang Israel.
Tại một nhà hàng lớn phục vụ món ăn tại nhà gần kỳ quan thế giới Akko phía Bắc Israel có anh Đinh Thế Thi, 21 tuổi, người tỉnh Hải Dương làm việc theo hợp đồng lao động cá nhân.
Thi cho biết anh sang Israel khi chưa học hết trung học phổ thông. Một người bà con tuyển lao động sang Israel phục vụ cửa hàng ăn. Sau này Thi cố gắng học hỏi nghề nấu ăn trở thành vua bếp của nhà hàng này.
Thi đã hai lần bị cảnh sát Israel bắt giam vì visa quá hạn. Nhờ vai trò đầu bếp giỏi, chủ lao động tới cơ quan cảnh sát Israel nộp tiền bảo lãnh xin cho anh ra khỏi trại tạm giam với lý do nếu không nhà hàng của ông sẽ bị sập tiệm vì mất vua bếp.
Lần thứ 2 Thi bị cảnh sát vào tận bếp bắt đi tạm giam 3 ngày nhưng cũng được chủ sử dụng lao động lên xin và nộp tiền bảo lãnh, đồng thời làm thủ tục để Thi được nhận thị thực lao động thời hạn 5 năm 3 tháng.
Thi cho biết, thỉng thoảng cảnh sát Israel lại tới cả cơ sở sản xuất kiểm tra đột xuất nhằm tìm bắt những người nước ngoài đang lao động bất hợp pháp ở nước này.
Nói chung, cảnh sát Israel không còng tay, không đánh đập. Nhưng thu giữ hết tiền. Nếu không được chủ bảo lãnh, có thể bị trục xuất về nước thì họ dùng số tiền đó để mua vé máy bay.
Nếu không có tiền họ buộc chủ sử dụng lao động phải mua vé máy bay cho người vi phạm về nước. Hiện nay, Thi đang lao động hợp pháp làm đầu bếp chính của nhà hàng. Chủ tiệm chịu trách nhiệm chi phí toàn bộ tiền ăn, ở, đi lại, và tiền điện thoại di động dùng không hạn chế cho người đầu bếp Việt Nam tài giỏi này.
Ngoài ra mỗi tháng, Thi được chủ nhà hàng trả cho hơn 1.000 USD. Những người Việt kiều tại đây đều cho rằng lao động xuất khẩu của Việt Nam hoàn toàn có thể cạnh tranh mạnh được với Trung Quốc, Thái Lan, Philippines và Romania tại Israel trên tất cả các lĩnh vực nông nghiệp, xây dựng, chăm sóc người già. Vấn đề là các công ty xuất khẩu lao động quan tâm đến thị trường Israel như thế nào mà thôi.
Tiềm năng về khách Du lịch từ Israel
Người Israel có thói quen đi du lịch vào mùa hè hàng năm. Gần như đã trở thành thông lệ, thanh niên Israel sau khi giải ngũ đều đi du lịch nước ngoài ít nhất là một tháng để “xả hơi”.
Hiện nay, nơi đến chủ yếu của khách du lịch trẻ tuổi Israel là Thái Lan, Trung Quốc, Singapore vì đường bay thuận tiện, giá rẻ hơn đi Mỹ và châu Âu. Israel có chính sách sau khi tốt nghiệp lớp 12, tất cả học sinh cả nam lẫn nữ phải đi lính 3 năm.
Do vậy con số lính giải ngũ hàng năm là rất lớn. Trong chuyến bay từ Tel Aviv đi Bangkok hôm 1/6 vừa qua có lẽ 2/ 3 hành khách là các thanh niên Israel mới giải ngũ đi du lịch sang Thái Lan.
Bà Dafna Kantor xã viên Kibbutz Dalia từng sang Hà Nội năm 2002 vẫn còn ấn tượng tốt đẹp về Việt Nam. Sau chuyến đi đó bà đã vận động được nhiều người hàng xóm, bạn bè đi du lịch sang Việt Nam. Ai cũng khen đất nước Việt Nam đẹp, con người tinh tế,…
Trong buổi tiếp phóng viên Tiền Phong, ông Thị trưởng thành phố Haifa Yona Yahav khoe rằng ông mới cùng phu nhân đi du lịch sang Việt Nam. Cảm tưởng của ông là Việt Nam rất đẹp.
Nhiều doanh nhân Israel đã tìm gặp tôi bày tỏ muốn tìm hiểu thị trường du lịch Việt Nam để đưa khách Israel sang nước ta. Khó khăn hiện nay của các doanh nghiệp Israel là Việt Nam chưa mở Đại sứ Quán tại Tel Aviv nên việc xin visa đều phải gửi sang Đại sứ Quán Việt Nam tại Cairo (Aicập) tương đối phiền phức và tốn kém.
Hơn nữa, các thông tin về Việt Nam tại Israel rất ít nên dù biết đó là một thị trường du lịch mới và hấp dẫn nhưng cho đến nay các công ty này vẫn chưa có chỗ đứng tốt ở Việt Nam.
Còn nữa
Kỳ sau: Bài học về giữ đất trên Cao nguyên Golan
