Một nữ doanh nhân nhớ lại lúc cô bị một nhà đầu tư mạo hiểm gạ gẫm khi đi xin việc, và cô đã trượt khi cự tuyệt người đàn ông này. Một phụ nữ khác kể chuyện cô nhận được những tin nhắn ngày càng trắng trợn từ một nhà đầu tư khởi nghiệp. Một nữ giám đốc khác kể chuyện cô nhận được vô số câu gợi ý trong lúc cô đang cần vốn để mở một trang web cộng đồng trực tuyến.
Trong hầu hết các vụ việc, những phụ nữ này thường bị phớt lờ khi nêu chuyện họ bị quấy rối. Thậm chí những phụ nữ ấy còn nhận được cảnh báo rằng nếu mở miệng, họ sẽ bị tẩy chay.
Gần đây, một số nạn nhân ấy quyết định mạo hiểm. Hơn hai chục phụ nữ trong ngành công nghiệp start-up công nghệ đã kể với báo The New York Times việc họ bị quấy rối tình dục như thế nào. Cả chục người trong số đó nêu đích danh những kẻ quấy rối, trong đó có những nhà đầu tư mạo hiểm có tiếng như ông Chris Sacca ở quỹ đầu tư Lowercase Capital và ông Dave McClure ở quỹ 500 Startups.
Những thông tin đó được tiết lộ sau khi trang tin công nghệ The Information đưa tin rằng nhiều nữ doanh nhân trở thành con mồi của nhà đầu tư Justin Caldbeck ở quỹ Binary Capital. Các câu chuyện trên cho thấy tình trạng quấy rối tình dục trong lĩnh vực khởi nghiệp công nghệ không chỉ xảy ra ở một công ty mà đã xảy ra từ lâu trên quy mô rộng. Giờ đây những câu chuyện được tiết lộ cho thấy sự thay đổi văn hóa ở Thung lũng Silicon, nơi những hành vi như vậy thường bị ỉm đi.
Ngành công nghệ từ lâu đã có tình trạng mất cân bằng giới tính. Những hãng công nghệ lớn như Google hay Facebook thừa nhận trong lực lượng của họ có rất ít phụ nữ. Một số kỹ sư nữ cũng đã bắt đầu lên tiếng, trong đó có một cựu kỹ sư của Uber đã tố cáo các kiểu quấy rối tình dục trong công ty này, dẫn đến các đợt điều tra nội bộ vào tháng 6 vừa qua và khiến Tổng giám đốc điều hành Travis Kalanick phải từ chức.
Gần đây nhất, những tiết lộ về ông Caldbeck ở quỹ Binary Capital châm ngòi cho một làn sóng chỉ trích. Nhà đầu tư này bị tố đã quấy rối các nữ doanh nhân trong thời gian làm việc cho 3 quỹ đầu tư mạo hiểm khác nhau suốt 7 năm qua, thường là trong những cuộc gặp mà các nữ doanh nhân đến trình bày ý tưởng để kêu gọi đầu tư.
Nhiều nhà đầu tư và chuyên gia công nghệ hàng đầu của Thung lũng Silicon, trong đó có ông Reid Hoffman, nhà sáng lập hãng LinkedIn, tuần trước lên án hành vi của ông Caldbeck và kêu gọi các nhà đầu tư ký một “cam kết đúng đắn”. Binary sau đó phá sản sau khi ông Caldberk rời khỏi đó và các nhà đầu tư khác rút vốn.
Thản nhiên gạ gẫm
Câu chuyện của những phụ nữ ấy giúp giải thích tại sao hệ sinh thái khởi nghiệp và đầu tư mạo hiểm - nơi sinh ra các hãng công nghệ khổng lồ như Google, Facebook và Amazon, lại thiếu phụ nữ như vậy.
Hầu hết các doanh nhân và nhà đầu tư mạo hiểm trong ngành này đều là đàn ông, khi các doanh nhân nữ chỉ nhận được tổng mức đầu tư khoảng 1,5 tỷ USD trong năm ngoái, còn nam giới nhận được 58,2 tỷ USD, công ty dữ liệu PitchBook cho biết. Nhiều nhà đầu tư có ảnh hưởng lớn vì doanh nhân cần tiền để biến ý tưởng thành hoạt động kinh doanh. Và vì ngành công nghiệp đầu tư mạo hiểm hoạt động với rất ít yêu cầu về công khai thông tin nên mọi người trong ngành này thường giữ im lặng về những nhà đầu tư cư xử quá mức với doanh nhân.
Một số vụ lạm quyền của các nhà đầu tư mạo hiểm bị phơi bày trong những năm gần đây. Năm 2015, cô Ellen Pao đưa sếp cũ của mình ở hãng đầu tư mạo hiểm danh tiếng Kleiner Perkins Caufield & Byers ra tòa với cáo buộc phân biệt giới tính, cộng thêm những cáo buộc về trả thù nghề nghiệp sau khi gạ gẫm không thành. Pao thua vụ đó, nhưng đã châm ngòi cho một làn sóng tranh luận rằng liệu phụ nữ trong ngành công nghệ có nên phơi bày những hành vi đối xử bất công. “Khi những phụ nữ như Ellen Pao và tôi lên tiếng thì càng cho thấy những điều đó thực sự đã xảy ra trong ngành này”, chị Gesche Haas, một doanh nhân nói về chuyện chị bị nhà đầu tư Pavel Curda gạ gẫm năm 2014. Ông Curda sau đó đã xin lỗi chị Haas.
Một số nữ doanh nhân kể với báo chí rằng họ thường xuyên bị các nhà đầu tư hay cố vấn sờ soạng không xin phép. Trong một cuộc gặp gỡ của giới công nghệ tại Las Vegas năm 2009, nữ doanh nhân Susan Wu nói rằng ông Sacca, một nhà đầu tư từng là giám đốc điều hành của Google, sờ vào người mà không hỏi trước. Wu nói rằng chị cũng bị ông Caldbeck gạ tình trong khi chị đang cần huy động vốn năm 2010 và chị đã phải tìm mọi cách để tránh mặt ông này.
Nhiều phụ nữ cũng nói rằng họ không đủ khả năng để phản kháng những hành vi không phù hợp, chủ yếu vì họ cần tiền đầu tư, cần việc làm hoặc giúp đỡ. Năm 2014, chị Sarah Kunst, một doanh nhân 31 tuổi, kể rằng chị đã thảo luận về một công việc tiềm năng ở 500 Startups, một vườn ươm khởi nghiệp ở San Francisco, Mỹ. Trong quá trình tuyển dụng, ông McClure, một nhà sáng lập của 500 Startups, gửi cho chị một tin nhắn qua Facebook nói rằng ông ta “đang không biết nên tuyển cô hay tấn công cô”.
Kunst kể rằng chị từ chối gợi ý của ông McClure, và khi chị nói chuyện tin nhắn với một trong các đồng nghiệp của ông McClure thì chị đã bị công ty này ngừng tiếp. Kunst nay đang điều hành một doanh nghiệp thể hình. Còn 500 Startups sau đó nói rằng ông Mr. McClure không còn chịu trách nhiệm điều hành các công việc hằng ngày của công ty sau khi một cuộc điều tra nội bộ được tiến hành.
Chị Rachel Renock, giám đốc điều hành của Wethos, kể lại hoàn cảnh tương tự khi chị đang kêu gọi đầu tư để chị mở trang web cộng đồng trực tuyến. Trong khi chị và các đối tác nữ đang huy động vốn vào tháng 3 năm nay, một nhà đầu tư nói với họ rằng họ nên kết hôn để có tiền, rằng ông ta thích những phụ nữ chống lại vì ông ta luôn thắng, rằng họ cần gửi những bức hình khêu gợi của họ cho ông ta để kêu gọi vốn. Renock từ chối nêu tên nhà đầu tư này. Wethos sau đó huy động đủ 500.000 USD từ một nguồn khác và nay vẫn đang kêu gọi đầu tư thêm.
