Hai nữ bộ trưởng trong nội các của ông Trudeau, gồm bộ trưởng các vấn đề tư pháp bộ tộc, từ chức trong ồn ào, còn trợ lý cấp cao và người bạn thân nhất của ông cũng đã ra đi.
Cựu bộ trưởng tư pháp và tổng chưởng lý Jody Wilson-Raybould nói rằng ông Trudeau và các thành viên cấp cao trong chính phủ đã gây sức ép với bà trong vụ một hãng kỹ thuật lớn của Canada bị buộc tội đưa hối lộ để có được các dự án ở Libya. Ông Trudeau bị cho là đã gây sức ép để bà Wilson-raybould chỉ đạo các công tố viên không truy tố hãng SNC-Lavalin, một tập đoàn này đang sử dụng rất nhiều lao động.
“Những người ở dưới biên giới phía nam sẽ ngạc nhiên khi thấy kiểu bê bối đó ở Canada. Tôi không thực sự coi đây là một vụ bê bối”, ông Eddie Goldenberg, cựu cố vấn của nguyên Thủ tướng Jean Chretien, nói.
Ông Trudeau nói rằng ông đã đề nghị bà Wilson-Raybould xem lại quyết định không chỉ đạo các công tố viên và bà đã đồng ý. Thủ tướng khẳng định ông không tạo ra sức ép bất thường nào, mà chỉ nói rằng quá trình truy tố này có thể hàng ngàn người đang làm việc cho SNC-Lavalin mất việc làm.
SNC-Lavalin bị cáo buộc đã hối lộ khoảng 35 triệu đô la Canada cho các công chức Libya từ năm 2001 đến 2011, nhưng hãng này phủ nhận.
“Đây là một vụ bê bối giả. Cái quái gì vậy? Bạn đang làm ăn ở Libya mà không hối lộ? Tôi thấy có vẻ người đứng đầu ngành công tố...cũng vớ vẩn. Wilson-Raybould cũng vậy. Những người đó thật ảo tưởng”, ông Robert Bothwell, giáo sư ngành lịch sử và quan hệ quốc tế tại ĐH Toronto, nói.
Tháng 1 vừa qua, bà Wilson-Raybould bị giáng chức từ vị trí tổng chưởng lý và bộ trưởng tư pháp trong một đợt cải tổ nội các của ông Trudeau. Bà nói rằng bà tin việc bị mất vị trí là do không nghe theo sức ép “liên tục” phải chỉ đạo các công tố viên đàm phán một thỏa thuận khắc phục với SNC-Lavalin.
Giải pháp đó sẽ giúp công ty này tránh bị kết tội hình sự, từ đó tránh nguy cơ không được tham gia các hoạt động kinh doanh của chính phủ liên bang trong 10 năm. Công ty này có trụ sở ở Quebec, quê hương của ông Trudeau, và đang sử dụng khoảng 9.000 lao động ở Canada và hơn 50.000 lao động khắp thế giới.
Ông Andrew Scheer, lãnh đạo phe đối lập, đã đòi ông Trudeau từ chức, nói rằng Thủ tướng đã cố can thiệp vào hoạt động tư pháp. Báo chí Canada đưa tin dày đặc về vụ việc này giống như kiểu báo chí Mỹ đưa tin dày đặc về ông Trump, GS Nelson Wiseman ở ĐH Toronto cho biết.
“Ông Trudeau sẽ không thể thoát ra như ông Trump vì văn hóa chính trị và tình trạng phân cực chính trị ở hai nước vẫn khác nhau”, GS Wiseman nói.
Ông Daniel Beland, giáo sư ngành chính trị tại ĐH McGill ở Montreal, nói rằng ông Trudeau đã tự đóng khung mình theo cách khác với ông Trump. Ông Trump nói những lời đồng cảm với Nga trong chiến dịch tranh cử và ông vẫn đắc cử dù gây nhiều tranh cãi. Còn ông Trudeau hứa sẽ minh bạch, tự mô tả mình là người ủng hộ nữ quyền và bảo vệ quyền cho thổ dân Canada. Phụ nữ chiếm một nửa vị trí trong nội các của ông.
Nhưng thực tế đã có những ý kiến không đồng tình.
“Ông ấy tự mô tả mình là người ủng hộ nữ quyền, là người tin vào hòa giải dân tộc, rồi bạn thấy 2 nữ bộ trưởng trong nội các của ông ấy từ chức, rồi họ nói về ông ấy theo cách rất khác”, ông Beland nói.
Ông Trudeau nói ông nỗ lực tạo ra một môi trường mà các nhà làm luật có thể tìm đến ông để giãi bày mối bận tâm của họ, nhưng một nữ đồng nghiệp trong đảng của ông, bà Celina Caesar-Chavannes, gần đây viết trên Twitter: “Tôi gần đây có tìm đến ông. Hai lần. Ông còn nhớ đã phản ứng như thế nào chứ?”
“Khi bạn bổ sung thêm phụ nữ, đừng chờ đợi sẽ có thể giữ nguyên hiện trạng. Chờ đợi chúng tôi đưa ra những quyết định chính xác, đứng lên vì điều đúng đắn và ra đi khi các giá trị bị vi phạm”, bà viết thêm.
Caesar-Chavannes, người đang chạy đua tranh cử, đã đưa ra thông điệp ủng hộ bà Wilson-Raybould và bà Jane Philpott, một bộ trưởng khác từ chức gần đây vì nói rằng đã mất niềm tin vào cách chính phủ xử lý vụ việc.
Bà Antonia Maioni, trưởng khoa nghệ thuộc của ĐH McGill, nói rằng công dân ở mọi nền dân chủ có thể nhìn vào các vụ bê bối của ông Trump để nói rằng mọi thứ khác chỉ là những củ khoai tây nhỏ. “Nhưng tôi không chắc việc so sánh với ông Trump ở đây có phù hợp không. Các nhà lãnh đạo rơi khỏi nhiều hệ thống chính trị vì nhiều lý do chứ không chỉ vì bê bối cá nhân”, bà Maioni nói.
