Mỹ đi Trung đến?

Như chấn động thế kỷ, thánh địa Jerusalem được tổng thống Trump bảo là thủ đô của Israel sau 3.000 năm được vua David Do Thái xây đắp và sau 40 năm vuột khỏi tay người Ả Rập. Một ngày sau tuyên bố liều lĩnh, ông Trump chủ trì lễ hội ánh sáng Hanukkah trong Nhà Trắng, nghi thức thường niên dài tám ngày kỷ niệm sự hiến dâng Jerusalem cho người Do Thái năm 168 trước công nguyên. Mấy hôm rồi có hội chứng đề xuất đặt tên Trump cho nhiều công trình tại Israel. Lại nữa, không dưới 10 nước rục rịch theo gót Mỹ chuyển sứ quán về Jerusalem.

Về luật thuế lịch sử giảm 1,3 nghìn tỷ USD tiền thuế chủ yếu cho người giàu, thâm thủng ngân sách khổng lồ dễ hiện hữu. Song bình luận viên Kamal Ahmed trên BBC thừa nhận chính sách Trump cùng luật thuế mới khiến “lần đầu tiên các trung tâm kinh tế thế giới khởi sắc kể từ khủng hoảng tài chính toàn cầu 2007”. Giám đốc Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) Chritine Lagarde cũng nâng dự báo tăng trưởng kinh tế quốc tế lên 3,7% từ mức 3,6% trong khi 2016 chỉ 3,2%, thấp nhất 10 năm qua.

Kịch tính nữa, Chiến lược An ninh Quốc gia ban hành sớm nhất, nhiều đột phá nhất, và bị phê phán rằng hung hăng nhất. Chiến lược mang dấu ấn hiếm có của các cố vấn nữ, nổi bật bởi “chủ nghĩa hiện thực có nguyên tắc” khác hẳn chủ thuyết cả của Bush lẫn Obama, không cho thấy Mỹ sẽ rời sân chơi hành tinh như nhiều nhận định. Với tuyên ngôn “Mỹ sẽ không còn nhắm mắt làm ngơ những hành động vi phạm, lừa đảo hay xâm lăng kinh tế”, nó hướng đến xác lập trật tự mới xoay quanh khát vọng “mỗi quốc gia đều toả sáng trong tự hào” như ông Trump bày tỏ tại Thượng đỉnh APEC tổ chức ở Việt Nam. Không phải ngẫu nhiên chiến lược được bố cáo tại toà nhà Reagan - tổng thống Mỹ xuất thân diễn viên Hollywood và được coi như một trong những kiến trúc sư chính kết thúc chiến tranh lạnh. Bằng luận điểm “hoà bình trên sức mạnh”, ông Trump tham vọng Mỹ lại vĩ đại như kỷ nguyên Reagan thập niên 1980.

Bất chấp tính ngẫu hứng mang tên Trump và những gì đang diễn ra, thế chỗ Mỹ bởi siêu cường nào đó như Trung Quốc (TQ) chẳng hạn không dễ. Chí ít, “TQ còn thiếu kiến thức và kỹ năng” dù tiền có thể đủ như lời của ông Giả Khánh Quốc (Jia Qingguo), Trưởng khoa Nghiên cứu Quốc tế, Đại học Bắc Kinh, mới đây. Thực ra, cái TQ thiếu còn nhiều hơn thế và đều cốt tử cả.

Hoàng Quốc Dũng