Đây là cuộc gặp đầu tiên giữa các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN với Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson kể từ khi chính quyền Tổng thống Donald Trump lên cầm quyền.
Bộ Ngoại giao Việt Nam cho biết, hai bên đã trao đổi về định hướng quan hệ ASEAN-Mỹ trong thời gian tới, chính sách của Mỹ đối với khu vực, các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm như Biển Đông, tình hình bán đảo Triều Tiên, chống khủng bố và an ninh mạng.
Các nước ASEAN nhấn mạnh tầm quan trọng của quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-Mỹ, hoan nghênh những bước đi gần đây của Mỹ tăng cường hợp tác với ASEAN trong đó có việc Tổng thống Donald Trump cam kết sẽ dự các sự kiện của khu vực như Cấp cao APEC tại Việt Nam, Cấp cao ASEAN-Mỹ và Cấp cao Đông Á tại Philippines tháng 11/2017; Phó Tổng thống Mike Pence thăm Indonesia, gặp Tổng Thư ký ASEAN và Ủy ban các Đại diện Thường trực ASEAN; và Ngoại trưởng Tillerson gặp Bộ trưởng Ngoại giao các nước ASEAN tại Washington DC.
Thay mặt Tổng thống Mỹ, Ngoại trưởng Rex Tillerson tái khẳng định cam kết của Mỹ đối với khu vực, coi trọng và ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình, cam kết tiếp tục hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng, nhấn mạnh ASEAN là đối tác kinh tế quan trọng của Mỹ, tiếp tục triển khai Sáng kiến Kết nối ASEAN-Mỹ, khuyến khích tăng trưởng kinh tế bền vững và công bằng, khẳng định sẽ duy trì các chương trình đào tạo, bồi dưỡng cho thanh niên và phụ nữ ASEAN như chương trình các nhà lãnh đạo trẻ Đông Nam Á (YSEALI), học bổng Fulbright.
Về tình hình bán đảo Triều Tiên, hai bên chia sẻ quan ngại về những diễn biến căng thẳng gần đây, kêu gọi các bên cam kết thực hiện nghiêm túc các nghị quyết liên quan của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc.
Trao đổi về vấn đề Biển Đông, các nước bày tỏ quan ngại trước những diễn biến phức tạp trên thực địa tại khu vực này; theo đó nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải và hàng không trên Biển Đông, nhấn mạnh thực hiện kiềm chế, giải quyết hòa bình các tranh chấp, tuân thủ luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS), các tiến trình ngoại giao và pháp lý trong khu vực, thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm hoàntất khung Bộ Quy tắc ứng xử của các bên ở Biển Đông (COC).
Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng đánh giá cao các kết quả đạt được trong hợp tác ASEAN-Mỹ thời gian qua và cho rằng việc tiếp tục các cam kết và đà phát triển quan hệ ASEAN-Mỹ là phù hợp với lợi ích hai bên và khu vực; nhấn mạnh việc Mỹ tiếp tục ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình có ý nghĩa chiến lược và là nhân tố tích cực và quan trọng cho hòa bình, ổn định, và liên kết khu vực.
Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng đề xuất một số lĩnh vực ưu tiên trong hợp tác ASEAN-Mỹ giai đoạn tới, trong đó có phát triển MSMEs, thúc đẩy sáng tạo, kinh tế số, giao lưu nhân dân, hợp tác biển và ứng phó với các thách thức an ninh phi truyền thống như khủng bố, an ninh mạng; đồng thời nhấn mạnh ưu tiên hợp tác bảo vệ nguồn nước sông Mekong và ứng phó với biến đổi khí hậu.
Về Biển Đông, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng chia sẻ lo ngại trước những diễn biến phức tạp tại khu vực này, nhấn mạnh tầm quan trọng của hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông, khẳng định đây là mối quan tâm chung của các quốc gia trong và ngoài khu vực, trong đó có Mỹ; đề cao các nguyên tắc mà hai bên đã nhất trí tại Cấp cao Đặc biệt ASEAN-Mỹ tại Sunnylands, California tháng 2/2016.
Chiều cùng ngày, các nước đã tham dự Diễn đàn bàn tròn do Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế tổ chức.
Trước đó, ngày 3/5 diễn ra Đối thoại ASEAN-Mỹ lần thứ 30. Hai bên trao đổi về các vấn đề khu vực cùng quan tâm, kiểm điểm và định hướng hợp tác ASEAN-Mỹ, và chuẩn bị cho Hội nghị Bộ trưởng ASEAN-Mỹ và Hội nghị Cấp cao ASEAN-Mỹ lần thứ 5 cũng như các hoạt động kỷ niệm 40 năm quan hệ ASEAN-Mỹ.
Tại Đối thoại lần này, hai bên nhất trí đánh giá quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-Mỹ tiếp tục phát triển toàn diện trên cả 3 lĩnh vực hợp tác là chính trị-an ninh, kinh tế và văn hóa-xã hội. Sự phát triển của mối quan hệ này đã đóng góp tích cực cho tiến trình xây dựng Cộng đồng của ASEAN, tăng cường liên kết và kết nối khu vực.
Mỹ đã trở thành bạn hàng lớn thứ 4 của ASEAN với tổng kim ngạch thương mại hai chiều đạt 212 tỷ USD trong năm 2015, đồng thời cũng là nước đứng đầu về đầu tư trực tiếp vào ASEAN với tổng giá trị lên tới 274 tỷ USD. Bên cạnh đó, quan hệ hợp tác kinh tế hai bên cũng đã mang lại hơn 5 triệu việc làm tại Mỹ.
Dự kiến, sáng ngày 5/5 (giờ Washington DC), các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN sẽ gặp Cố vấn Hội đồng An ninh Quốc gia Herbert Raymond McMaster.
