Trước đó, người ta ngỡ rằng vụ việc này cũng giống như hàng chục vụ ám sát vĩ nhân tại Nga khác - rất nhiều giả thuyết mà không có kết luận.
 |
| Paul Klebnikov, với số báo công bố danh sách 100 người giàu nhất nước Nga |
Rồi đột nhiên một bước ngoặt bất thường xuất hiện: Chính phủ tuyên bố đã hoàn tất cuộc điều tra vào cuối tuần trước. Mặc dù thế, những hoài nghi vẫn còn đó - về một cuộc điều tra được coi là bài kiểm tra quan trọng dành cho hiệu quả của hệ thống tư pháp Nga.
Các công tố viên đã đưa ra một cái tên: Khozh- Akhmed Nukhayev, cựu thủ lĩnh ly khai Chesnia, cáo buộc tên này đã giết vị tổng biên tập của tạp chí Forbes bản tiếng Nga, nhằm trả đũa một cuốn sách mà Klebnikov viết về hắn.
Thế nhưng khi dịp tưởng niệm một năm cái chết của Klebnikov đang đến gần, có vẻ như lời cáo buộc này chưa đủ sức thuyết phục để người ta dẹp bỏ tất cả những động cơ khác.
Ngày 16/6, khi kết quả điều tra được công bố sơ bộ, người đứng đầu phòng Công tố của cảnh sát không chịu tiết lộ gì về cơ sở để cơ quan này đưa ra kết luận, cũng như từ chối bình luận sâu hơn.
Klebnikov, một nhà tài phiệt người New York gốc Nga 41 tuổi, đã bị bắn chết ngay khi rời văn phòng vào khoảng 10 giờ đêm 9/7 năm ngoái. Người ta nhanh chóng nghi cho phiến quân Chesnia, bởi cuốn sách "Đối thoại với một kẻ nổi loạn" của Klebnikov đã soi rọi cuộc đời của Nukhayev và phiến quân Chesnia dưới ánh sáng tiêu tực.
Chỉ được xuất bản bằng tiếng Nga, cuốn sách này dựa trên 20 giờ phỏng vấn Nukhayev và chỉ trích lối sống bạo lực của cộng đồng Chesnia Hồi giáo. Nukhayev hiện đang bị truy nã trên toàn nước Nga vì tội khủng bố.
Văn phòng công tố nói rằng Nukhayev đã thuê một băng gangster với ít nhất 3 lính Chesnia trong đó để ám sát Klebnikov. Cảnh sát Nga đã bắt được hai kẻ tình nghi, Kazbek Dukuzov và Musa Vakhayev. Tuy nhiên, hiện Nukhayev và hai kẻ tình nghi khác vẫn đang lẩn trốn pháp luật. Cả 5 tên đều bị buộc tội giết người.
Thế nhưng chính anh trai của Klebnikov lại khẳng định rằng theo như những gì Paul nói với ông, "Nukhayev hoàn toàn hài lòng với cuốn sách".
Michael Klebnikov cho biết ông hoàn toàn không nghe được bất cứ thông báo gì về tiến trình hoặc hướng đi của cuộc điều tra, mặc dù có vài lần tiếp xúc với các công tố viên. "Và rồi đùng một cái, họ có kết quả. Có vẻ như họ đang phải chịu một sức ép nào đó".
Một cách đồng tình, Oleg Panfilov, giám đốc Trung tâm Hoạt động báo chí trong Tình huống Nguy hiểm, cũng cho rằng ông "nghi ngờ sâu sắc" việc Nukhayev đứng đằng sau vụ ám sát. "Nếu Chesnia giết tất cả những ai viết xấu về chúng, Matxcova đã không còn chỗ chứa người chết".
Nhiều người cho rằng các nhà điều tra Nga phải chịu sức ép rất lớn phải có 'tiến triển trong công tác điều tra" từ phía Mỹ, cũng như áp lực từ châu Âu trong việc giải quyết xung đột với phiến quân Chesnia.
Những giả thiết ban đầu về cái chết của Klebnikov tập trung vào danh sách mà Forbes Nga công bố về 100 người giàu nhất nước. Nhiều người cho rằng bản danh sách này đã khiến "ai đó" nổi giận. Nhiều bài báo khác lại giả thiết những vụ điều tra mà Klebnikov đang theo đuổi mới chính là nguyên nhân biến ông thành mục tiêu ám sát.
"Tôi nghĩ là nếu người ta không thể đe doạ được một nhà báo, hoặc không thể tác động đến ngòi bút anh ta, hay đơn giản là bất đồng với những gì anh ta nói, người ta sẽ để tâm chăm sóc và tìm cách thoát khỏi anh ta", Michael Klebnikov nói.
Không có lời bình luận nào về lời buộc tội nói trên trên website của Nukhayev tại địa chỉ www.noukhaev.com. Bức email mà AP và St Peterburg Times gửi cho Nukhayev yêu cầu bình luận cũng không được trả lời. Tất cả vẫn như đang buông một tấm màn bí ẩn lên cái chết của Klebnikov.
