Trong lúc chính quyền Mỹ đang cân nhắc những hành động trừng phạt Trung Quốc đối với cái họ coi là "sai lầm của Trung Quốc trong giai đoạn đầu xử lý đại dịch COVID-19", ông Trump nói rằng đang “theo dõi sát sao” xem Trung Quốc có thực hiện được những cam kết gia tăng mua hàng hoá và dịch vụ của Mỹ theo như thoả thuận đã ký giữa hai nước.
Ông nói Trung Quốc đang mua nhiều hàng nông sản Mỹ, nhưng ông hoài nghi liệu lượng mua đó có đủ mức cần thiết để hoàn thành các cam kết đối với các loại hàng công nghiệp, nông nghiệp, năng lượng và dịch vụ.
“Tôi sẽ có thể báo cáo sau 1-2 tuần nữa không chỉ với những người nông dân mà cả những ngành công nghiệp khác”, ông Trump nói.
“Họ hiểu rằng họ đã có thoả thuận và hy vọng họ thực hiện được thoả thuận, chúng ta sẽ chờ xem. Họ có thể có, có thể không. Chúng ta sẽ xác định”, ông cho biết.
Theo thoả thuận, Trung Quốc đồng ý rằng trong vòng 2 năm sẽ tăng mua hàng hoá Mỹ thêm 200 tỷ USD so với mức của năm 2017, với mức tăng 77 tỷ USD trong năm đầu tiên và 123 tỷ USD trong năm thứ hai. Nhưng cuộc khủng hoảng COVID-19 trở thành đòn giáng mạnh lên nhu cầu của thị trường Trung Quốc và nền kinh tế nước này mới chỉ bắt đầu hồi phục.
Tuyên bố của ông Trump về việc sẽ sẽ kiểm tra lượng hàng Trung Quốc mua được đưa ra khi hai bên đang khẩu chiến về nguồn gốc virus gây đại dịch COVID-19. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nói rằng virus này bắt nguồn từ phòng thí nghiệm ở Vũ Hán.
“Mối quan hệ có vẻ phát triển giữa hai nước trong quá trình đàm phán thương mại giờ đã là ký ức xa vời”, tờ Nhân dân Nhật báo của Trung Quốc viết trong bài xã luận đăng hôm nay.
“Bất chấp kết quả tích cực của những cuộc đàm phán và tương tác tích cực trong đàm phán, chính trị bẩn thỉu của Mỹ luôn đổ lỗi cho Trung Quốc và không khuyến khích hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đứng cùng nhau để chiến đấu với dịch bệnh, dù đó là kẻ thù chung”, Nhân dân Nhật báo viết.
Washington cam kết sẽ tham gia đàm phán với Bắc Kinh về thoả thuận thương mại giai đoạn 2 để tập trung vào các vấn đề bảo hộ của chính phủ và chuyển giao công nghệ ép buộc, nhưng đến nay chưa có nỗ lực nào để khởi động tiến trình đó, khi virus corona đang gây ra tình trạng phong toả ở nhiều bang của nước Mỹ.
Giới chức Mỹ nói rằng họ đang cân nhắc các biện pháp trừng phạt Trung Quốc, trong đó có khả năng dùng công cụ thuế và các bước đi nhằm chuyển chuỗi cung ứng khỏi Trung Quốc.
Khi được hỏi về đàm phán thoả thuận giai đoạn 2, ông Trump nói tại một cuộc họp báo gần đây: “Chúng ta đang ở giữa những điều rất to lớn, nên tôi không muốn nói về nó vào lúc này”.
Nhưng phát biểu của thư ký báo chí Nhà Trắng Kayleigh McEnany hôm 6/5 cho thấy sự chia rẽ sâu sắc giữa Washington và Bắc Kinh.
“Ngay lúc này, đó là quan hệ của sự thất vọng và giận dữ vì tổng thống đã cho biết ông giận dữ như thế nào khi một số quyết định của Trung Quốc đẩy mạng sống của người Mỹ vào nguy hiểm”, bà McEnany nói.
Bài xã luận của Nhân dân Nhật báo thúc giục Washington từ bỏ quan điểm đối đầu.
