Hôm 31/12, ông Trump nói rằng thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung, còn gọi là thỏa thuận giai đoạn 1, sẽ được ký vào ngày 15/1 và sau đó ông sẽ đến Trung Quốc để bàn bạc thêm.
“Lễ ký sẽ diễn ra ở Nhà Trắng. Đại diện cấp cao của Trung Quốc sẽ có mặt. Vào ngày sau đó, tôi sẽ đến Bắc Kinh để bắt đầu nói chuyện về Giai đoạn 2”, ông Trump viết trên Twitter.
Báo chí nhà nước Trung Quốc chưa đề cập gì đến đoạn tweet của ông Trump.
Giữa tháng 12, Trung Quốc và Mỹ thông báo đạt được bước đột phá sau gần 2 năm đàm phán. Theo đó, Washington hủy kế hoạch tăng thuế và giảm một số dòng thuế, còn Bắc Kinh đồng ý tăng mua hàng hóa của Mỹ và bảo vệ tốt hơn quyền sở hữu trí tuệ.
Thỏa thuận dài 86 trang đang trong giai đoạn dịch thuật và rà soát tính pháp lý, các quan chức Mỹ cho biết. Văn bản này gồm 9 chương, đề cập đến vấn đề bảo vệ sở hữu trí tuệ, giảm thuế và cơ chế giải quyết tranh chấp.
Ông Zhu Feng, một giáo sư về quan hệ quốc tế tại ĐH Nam Kinh, nói rằng chuyến thăm của ông Trump đến Trung Quốc là cử chỉ thiện chí để cải thiện quan hệ.
“Ông ấy thăm lại Bắc Kinh là việc tốt”, ông Zhu nói. Nhà nghiên cứu này cho rằng chuyến thăm gần đây nhất của tổng thống Mỹ đến Trung Quốc là vào năm 2017. “Ông ấy cũng nên mời Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sang Mỹ để cải thiện quan hệ Trung – Mỹ”, ông Zhu nói.
Nhưng ông Shi Yinhong, một giáo sư về quan hệ quốc tế tại ĐH Nhân dân Trung Quốc, cho rằng ông Trump có thể đưa ra thêm yêu cầu với ông Tập trong chuyến thăm sắp tới.
Ông Shi cho rằng Trung Quốc đã thấy khó khăn khi đáp ứng các điều khoản trong thỏa thuận giai đoạn 1, trong đó có việc tăng nhập khẩu hàng Mỹ lên mức 200 tỷ USD trong 2 năm tới.
“Ông Trump có thể tận dụng bất kỳ tâm lý tích cực nào sau khi ký thỏa thuận giai đoạn 1 để thúc ép Bắc Kinh nhượng bộ nhiều hơn khi ông đến thăm Trung Quốc. Họ cũng có thể đòi Trung Quốc mua nhiều hàng hơn từ Mỹ, dù nhu cầu của thị trường Trung Quốc với những mặt hàng đó không cao, và cũng phải cải cách thể chế nhiều hơn”, ông Shi nhận định.
Giới chức Trung Quốc nói rằng thỏa thuận giai đoạn tiếp theo sẽ phụ thuộc vào việc thực thi thỏa thuận giai đoạn 1. Những vấn đề khó nhằn như Bắc Kinh phải giảm bảo hộ cho các công ty ty sở hữu nhà nước sẽ được đưa vào thỏa thuận giai đoạn 2. Nhưng giới phân tích vẫn hoài nghi về khả năng hai nước đạt được thỏa thuận tiếp theo trước khi cuộc bầu cử tổng thống Mỹ diễn ra vào ngày 3/11.
“Dù điều gì xảy ra với thỏa thuận giai đoạn 1, ông Trump sẽ không thay đổi cách tiếp cận khi cư xử với Trung Quốc. Ông ấy sẽ luôn ép Trung Quốc phải nhượng bộ thêm”, ông Shi nói.
Jia Qingguo, một giáo sư ngành quan hệ quốc tế tại ĐH Bắc Kinh, cho rằng chuyến thăm Trung Quốc sắp tới của ông Trump sẽ giúp quan hệ thương mại ổn định hơn, nhưng hai bên sẽ phải đồng ý với nhau về những gì sẽ thảo luận cho thỏa thuận giai đoạn 2 trước khi chuyến thăm của ông Trump diễn ra.
“Họ phải đạt được đồng thuận về những gì sẽ đạt được cho giai đoạn 2. Nếu không nhất trí được gì, chuyến thăm sẽ gây khó cho Trung Quốc”, ông Jia nói.
Nhà nghiên cứu này cho rằng chuyến thăm Bắc Kinh của ông Trump sẽ không giúp giảm căng thẳng của hai bên trong nhiều vấn đề, trong đó có chuyện Mỹ hạn chế tập đoàn viễn thông Trung Quốc Huawei và các hãng công nghệ khác.
Hai nền kinh tế lớn nhất thế giới lao vào cuộc chiến thương mại kể từ tháng 7/2018, gây nhiều ảnh hưởng lên kinh tế toàn cầu. Mỹ xuất 130 tỷ USD hàng hóa sang Trung Quốc trong năm 2017, trước khi chiến tranh thương mại nổ ra.
