Hai tuần qua, các tàu khu trục Stethem, Spruance và Momsen của Hải quân Mỹ tuần tra gần bãi cạn Scarborough và các đảo nhân tạo ở quần đảo Trường Sa, trang Navy Times dẫn lời hai quan chức quốc phòng Mỹ cho biết. “Chúng tôi tuần tra định kỳ trong phạm vi 14-20 hải lý của những thực thể này”, một quan chức giấu tên nói.
Nếu các tàu chỉ đi gần phía ngoài vùng 12 hải lý thì họ vẫn đang ở trong vùng biển quốc tế. Các chuyên gia cho rằng, chiến thuật này nhằm gửi tín hiệu đến Trung Quốc và các đồng minh của Mỹ trong khu vực và cũng là sự thể hiện sức mạnh một cách có chủ ý trước thềm phán quyết mà Tòa trọng tài được lập ra theo Phụ lục VII của Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) sẽ đưa ra vào ngày 12/7 nhằm xác định địa vị của các thực thể mà Trung Quốc đang chiếm đóng và đòi chủ quyền.
Navy Times dẫn lời một phát ngôn viên của Hạm đội Thái Bình Dương Mỹ nói rằng, những chuyến tuần tra như vậy là một phần của sự “hiện diện thường xuyên” của Hải quân Mỹ ở khu vực. “Những chuyến tuần tra của các tàu khu trục Hải quân Mỹ như Spruance, Momsen và Stethem, cũng như nhóm tàu sân bay tấn công USS Ronald Reagan, là một phần trong sự hiện diện thường xuyên và định kỳ ở tây Thái Bình Dương. Các lực lượng của Hải quân Mỹ đã bay, đi tàu và hoạt động ở khu vực này nhiều thập kỷ qua và sẽ tiếp tục làm như vậy”, Đại úy hải quân Mỹ Clint Ramsden nói. Hạm đội Thái Bình Dương từ chối bình luận về các chuyến tuần tra và thông điệp muốn gửi đi vì lý do an ninh.
“Chúng tôi không bàn về chiến thuật, những vị trí cụ thể trên biển Đông hay các hoạt động trong tương lai ở bất kỳ nơi nào trong khu vực vì vấn đề an ninh hoạt động”, ông Ramsden nói. Ông khẳng định, những chuyến tuần tra như vậy tuân thủ luật pháp quốc tế và nhất quán với sự hiện diện của Hạm đội Thái Bình Dương ở khu vực Tây Thái Bình Dương. Tàu sân bay Ronald Reagan gần đây vào biển Đông cùng nhóm tàu hộ tống, và đây cũng là nhóm tàu sân bay thứ hai được Mỹ phái đến khu vực trong năm nay. Tàu sân bay John C. Stennis dành gần 3 tháng trong chuyến đi làm nhiệm vụ kéo dài 7 tháng để tuần tra biển Đông trước khi rời đi hôm 5/6.
Hôm 6/7, Hải quân Mỹ cử 7 tàu, trong đó có tàu Reagan, 2 tàu tuần dương và 4 tàu khu trục đến biển Đông, một quan chức của Hải quân Mỹ cho biết. Tàu ngầm lớp Virginia Mississippi cũng đang tuần tra ở Tây Thái Bình Dương. Nhưng Hải quân Mỹ không bình luận về vị trí hay đường đi của các tàu này.
Việc Hải quân Mỹ phô trương vũ khí, phương tiện quân sự trên biển Đông, như đội máy bay, hàng trăm ống phóng tên lửa trên tàu sân bay và tàu tuần dương, có thể là một phần trong chiến dịch hiện diện của Mỹ trong khu vực và phán đoán về kết quả của tòa trọng tài quốc tế về vụ kiện do Philippines đệ trình, Navy Times dẫn lời nhà phân tích Jerry Hendrix (Trung tâm An ninh Mỹ mới). “Tôi dự đoán Trung Quốc sẽ có thêm hành động sau khi tòa đưa ra phán quyết, và tôi nghĩ Mỹ muốn thể hiện rằng họ không gia tăng lực lượng trong khu vực sau phán quyết, mà họ đã ở đó rồi”, ông Hendrix nói.
Ông Bonnie Glaser, một chuyên gia về Trung Quốc tại Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế và Chiến lược ở Washington, cho biết, năm 2015, các tàu Mỹ hiện diện hơn 700 ngày trên biển Đông, và sẽ tăng lên hơn 1.000 ngày trong năm 2016. Chuyên gia này cho rằng, sự hiện diện tăng cường của Mỹ trên biển Đông là một dấu hiệu cho thấy, các chỉ huy Mỹ, bao gồm Tư lệnh Hạm đội Thái Bình Dương Harry Harris, đang thành công trong việc thúc đẩy một chiến lược toàn diện hơn cho sự hiện diện ở khu vực.
Trung Quốc dọa Mỹ
Mỹ chớ làm gì tổn hại đến chủ quyền và an ninh của Trung Quốc trên biển Đông, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị hôm qua cảnh cáo Ngoại trưởng Mỹ John Kerry trước thềm phán quyết của tòa quốc tế.
Trong cuộc điện đàm, ông Vương nói với ông Kerry rằng, Mỹ nên “nói và hành động thận trọng, và không có hành động đe dọa chủ quyền và lợi ích an ninh của Trung Quốc”. Nói về tòa quốc tế, Ngoại trưởng Trung Quốc gọi đó là “trò hề”. “Trò hề của tòa trọng tài nên kết thúc”, ông Vương nói. Ông này cũng tuyên bố dù phán quyết của tòa như thế nào, Trung Quốc sẽ “kiên quyết bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và quyền trên biển hợp pháp và bảo vệ vững chắc hòa bình, ổn định trên biển Đông”.
Bộ Ngoại giao Mỹ xác nhận ông Kerry đã chủ động gọi cho ông Vương. “Hai bên thảo luận các vấn đề lợi ích song phương. Chúng tôi sẽ không đi vào chi tiết những cuộc nói chuyện ngoại giao riêng tư”, Reuters dẫn lời Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Gabrielle Price.
Tổng thư ký LHQ lên tiếng về biển Đông
Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Ban Ki-moon hôm qua (7/7) nhấn mạnh với Trung Quốc rằng, những khác biệt về tranh chấp trên biển Đông cần được giải quyết hòa bình. Ông Ban Ki-moon nói như vậy trong một cuộc họp báo tại Bắc Kinh cùng Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị.
